Osmanlı Merkez ve Taşra Teşkilatı

Yanıt Açıklaması: 1858 yılında çıkarılan arazi kanunnamesine göre, mülkiyeti devlete ait olan ziraata elverişli araziler miri topraklardır. Doğru seçenenk "D" şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı yönetim anlayışında nizam/düzen veya nizam­ı âlem kavramı da ka­dimle bağlantılıdır.

Yanıt Açıklaması: Çıplak mülkiyeti (rakabesi) gerçek şahıslara ait olan topraklara mülk topraklar denir.

Yanıt Açıklaması: Tümen, on bin kişiden oluşan ve tugayla kolordu arasında kalan büyük askeri birliğe verilen addır.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı İmparatorluğu’nda Nim çift’den küçük olan ve hububat ziraati yapılan arazilere zemin adı verilmektedir. Bu arazilerde zirâat yapan raiyyet çok defa tahrir defterlerinde bennâk yazılanlardır. Bennâk ise Müslüman, evli fakat kendisine çiftlik verilmemiş köylü demektir. Bazı defterlerde bunlardan ekinlü bennâk olarak bahs olunur. Zeminleri ekip biçenlerden iki dönüme bir akçe vergi alınmaktadır. Resm-i zemîn veya resm-i dönüm denilen bu verginin miktarı nim çiftden alınan resimden fazla olamaz. Zeminlerin de reâyâ çiftliği gibi bölünmediği anlaşılmaktadır. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı vergi kaynakları; Öşür Hubûbât Öşrü Âdet-i Ağnâm Yaylak ve Kışlak Resimleri Bal Öşrü Resm-i Çift ve Resm-i Dönüm Bennâk Resmi Mücerred Resmi İspenç Resmi Cizye Âdet-i Irgadiye Maktû Vergiler Resm-i Asiyâb ve Bezirhân Mukâtaalar Boyahâne Mukâtaası İhtisab Mukâtaası

Yanıt Açıklaması: Kanun Dışı Vergiler; Kanunnâmelerde ön görülmediği ve defterlerde bulunmadığı halde ehl-i örf denilen ve devlet hizmeti yürüten görevlilerce halktan salgun, salma, ayak bastı parası vs. gibi çeşitli adlar altında anılan vergiler de vardı. Aslında devlet, tekâlîf-i şakka olarak nitelediği bu vergileri meşru saymadığı gibi yasadışı ilan ederek, alanları cezalandırma yoluna gitmiştir. Fakat halkın şikâyetlerine ve devletin sıkı takibatına rağmen, alan kişilerin nüfuz ve otoriteyi elinde tutan ve devlet gücünü kullanan kişiler olması dolayısıyla istenilen ölçüde başarılı olunamamıştır.

Yanıt Açıklaması: Klasik dönemde Osmanlı taşra idaresinde her ikisi birbirinden ayrı olarak padişah beratı ile atanan ve farklı görev alanları olan iki temel görevli vardı: Kadı ve Bey. Bu nedenle doğru seçenek E’dir.

Yanıt Açıklaması: Yeniçeri Ocağı, 1363 yılında, Sultan I. Murad devrinde kurulmuştur. Ocak, ilk defa bin kişilik bir birlik olarak teşkil edilmişti.

Yanıt Açıklaması: İspanyollar 1580 yılında Portekiz’i ele geçirdiler.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı toplum ve devlet düzeninde meydana gelen değişikliklerin gelenekçi bir bakış açısıyla tahlilini yapan risâlelerin en çok tanınanı ve belki de en kapsamlısı Koçi Bey Risâlesi’dir.

Yanıt Açıklaması: Sadaret kethüdalığı 1835’de Mülkiye Nezaretine dönüştürülmüştür.

Yanıt Açıklaması: XV. yüzyılın ortalarından XVI. yüzyılın sonlarına kadar olan devre, çoğu Osmanlı tarihçisi tarafından Osmanlı “klâsik devri” olarak tanımlanır.

Yanıt Açıklaması: Reaya, toprağını bırakıp “terk-i diyar” ettiği takdirde, öşür bedeli ile çift resmini sipahiye ödemek zorundadır. Çift bozan akçesi denilen bu resim, bir defaya mahsus olarak alınırdı. Bu nedenle sorunun yanıtı (E) şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Ortakçı. Cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: XVI. YÜZYIL SONLARINDAN XVIII. YÜZYIL BAŞLARINA ISLAHAT ÖNERİLERİ III. Murad’a (1574-1595) sunulan Hırzü’l - Mülûk ’ta, Yavuz Sultan Selim ve Fatih Sultan Mehmed’den sitayişle bahseden yazar, Yavuz’un başarısının temelinde Allah’a tevekkül etmesinin ve hayırlı işlerde “bu kanûn-ı Osmanî’ye muhalif­tir dimeyüp heman icra idüp Selatin-i izam her ne iderlerse kanun olur” diye buyurmasının yattığını vurgular.

Yanıt Açıklaması: Vakıfları, yapılış şekilleri, hizmet alanları, nitelikleri, kendilerinden faydalanan insanların durumları gibi farklı açılardan farklı şekillerde tasnif etmek mümkündür. Vakıflar, temelde iki ana gruba ayrılır. Birincisi, doğrudan hizmet üreten vakıflar; ikincisi ise, birinci grupta yer alan vakıfları ayakta tutmak ve hizmet üretmelerini sağlamak üzere kurulan vakıflardır. Birinci grupta bulunanlara, aynıyla intifâ olunan vakıflar denir ki câmi, mescid, medrese, mektep, daru’ş-şifâ (hastahâne), imârethâne (aş-evi), tekke, zâviye, misâfirhâne, kütüphâne, köprü, çeşme, sebil gibi yapılardan oluşan kuruluşlar bu türdendir. İnsanlar, bu tür vakıf müesseselerinin bizzat kendilerinden faydalanırlar; yâni hiç bir sınırlama olmadan câmiye giderler; medrese ve mekteplerde eğitim görürler; çeşmelerden su içer, yol ve köprülerden gelip geçerler. Bu tür vakıflara müessesât-ı hayriyye (hayır kuruluşları) de denmiştir. İkinci grupta yer alan vakıflar ise gelirleriyle intifâ olunan vakıflar adıyla bilinir; bunlar diğer vakıfların finans kaynaklarıdır; birinci grupta yer alan vakıf müesseselerini ayakta tutmak için, onlara gelir sağlarlar. Arâzî, han, hamam, dükkân, binâ, para ve benzeri mal ve mülklerin vakfedilmeleri bu türdendir. Bu tür vakıflara, Osmanlı döneminde gerçek vakıf (asl-ı vakf) denmiştir. Bunlara vakıf gelirleri (akârât) demek de mümkündür. Bu iki tür vakıf, biribirinin tamamlayıcısı olarak kabul edilir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı İmparatorluğu'nda koyun ve keçi sahiplerinden alınan vergiye a^det-i ağna^m adı verilmektedir. A^det-i ağna^m, ufak tefek bazı farklılıklar dışında genellikle 2 koyuna 1 akçe olarak alınırdı. Koyun kuzulu da olsa tek bir koyun sayılır, koyundan ayrı kuzusundan ayrı vergi alınmazdı.

Yanıt Açıklaması: ilk köklü ıslahat hareketine II. Osman’ın (1618-22) teşebbüs ettiği belirtilir

Yanıt Açıklaması: Akkoyunlular’da soyurgal denilen, sahibinin sadece örfî vergileri tasarruf edebildiği bir timar tipi bulunmaktadır. Buna göre doğru cevap B (Akkoyunlular) şıkkıdır.