Osmanlı Merkez ve Taşra Teşkilatı

Yanıt Açıklaması: Paşakapısı devlet yönetimini yürütmek için zaman içinde değişen bir örgüte sahipti. Sadrazamın bu teşkilatı Harem, Selamlık ve Kalem dairelerinden oluşuyordu. Hademe-i bâb-ı âsafî (Sadrazam kapısı hizmetkârları) adını alan kethü- da, reisülküttâb, çavuşbaşı, büyük ve küçük tezkireciler, teşrifatçı, kethüda kâtibi, mektubî gibi sadrazamın yardımcısı ve maiyeti durumundaki görevliler Bâbıâli’de bulunuyordu.

Yanıt Açıklaması: Mütevelli: Vakıf işlerini idare etmek üzere tayin olunan zat. Mütevelli için gerekli vasıfları haiz olan herhangi bir şahıs mütevelli olabilir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: İkinci grupta yer alan vakıf­lar ise gelirleriyle intifâ olunan vakıf­lar adıyla bilinir; bunlar diğer vakıf­ların finans kaynaklarıdır; birinci grupta yer alan vakıf müesseselerini ayakta tutmak için, onlara gelir sağlarlar. Arâzî, han, hamam, dükkân, binâ, para ve benzeri mal ve mülklerin vakfedilmeleri bu türdendir.

Yanıt Açıklaması: A,B,C ve D şıklarında verilen ifadeler doğru iken E şıkkında verilen ifade yanlıştır. Çünkü  Osmanlı devletinin kuruluşundan Tanzimat’a kadar devam eden bu vergi, tahakkuk ve tarh usulleri bakımından diğer vergilere nazaran farklılık arz eder. Halktan nakit olarak toplanabileceği gibi, aynî ve hizmet olarak da istenebilir. Bu meyânda meselâ kürekçi bedeli hizmet olarak, nüzül zahiresi de aynî olarak alınırdı. Dolayısıyla doğru seçenek "E" şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Hristiyanlığı yaymak ve baharatın kaynağına ulaşmak için harekete geçen Portekizlilere karşı Hint Okyanusu’nda büyük ve zorlu bir mücadeleye girilmiştir.

Yanıt Açıklaması: -

Yanıt Açıklaması: Çiftlik, ziraat yapılan yer demek olup, genellikle “bir çift öküzün işleyebileceği arazi” olarak tanımlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Usulü’l­-hikem fi^ Nizami’l-­a^lem yazarı Hasan Ka^fi^’ye (ölümü 1616) göre mevcut bozuklukların başlıca sebepleri şunlardır: Birincisi ada^let’de ihmaldir; bunun sebebi ise halkın işlerini ve ülkenin meselelerini ehil kişilere tevdi etmemektir. İkinci sebep müşa^vere’de ihmaldir. Bunun al­tında ise, idarecilerin ulema^ya üstten bakmaları ve akıllı kişilerin sohbetine katıl­maktan utanmaları yatar. U¨çüncüsü ise asker teda^rikinde ve tedbirinde ihmaldir; bu da askerlerin ümera^dan ve seraskerlerden korkmamasından kaynaklanmakta­dır. Genelde bunların hepsinin nihai^ sebebi, rüşvet ve kadınlara rağbet gösterip onların sözleriyle iş görmektir. Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Evkaf Nezâreti ilk kurulduğu sırada Kisedarlık, Zimmet Halifeliği ve Sergi Halifeliği adlı üç birimden oluşmaktaydı. Evkâf Nezareti’nin birimlerinden olan Kisedarlık, vakıflarla ilgili bütün yazışmaları (i’lam, takrir ve inhaları) yürütmekten sorumluydu. Zimmet Halifeliği ise, vakıf mukâtaaları (yıllık belirli bir meblağla kiraya verilen gelir kaynakları), sarraflardan alınacak kefâlete bağlı borç tahvilleriyle ilgili işlemleri yürütmek; kira antlaşmalarını düzenlemek, gelirleri tahsil etmek, bunlarla ilgili muhasebe kayıtlarını kontrol etmek gibi işleri yürütmekteydi. Sergi Halîfeliği’nin vazifesi ise, Nezaret’in kasasına gelen paraları alma, muhtelif vakıf kuruluşlarının vakfiyelerine göre yıllık ve günlük gider bütçelerini hazırlama gibi işlerdi. Bütün bu birimlerinbelirtilen hizmetleri yürütmekle vazifeli personeli bulunuyordu.

Yanıt Açıklaması: Osmanlıların hanedan evliliklerinden vazgeçmelerinin sebebi Timur’un Yıldırım’ın eşi Sırp Maria’ya zorla hizmetçilik yaptırması veya yasal eşlerin mülklerini korumanın tehlikeleri değildir. L. Peirce’in belirttiği gibi, hakarete uğrayanın bir kraliçe değil de bir köle kökenli olmasının Yıldırım’ın onurunu daha az zedeleyeceği varsayımı tipik Batılı bir anlayıştır. Yine cariye kökenlilerin de büyük servetlere sahip olabileceği Batılıların habersiz olduğu bir husustur. Burada temel sebep, politik evliliklerin yararının azalması ve iktidarın hanedan ve soy sahibi ailelerle paylaşılmak istenmemesidir.

Yanıt Açıklaması: -

Yanıt Açıklaması: Vakıf literatüründe menkul ve gayrı menkul mallardan elde edilen gelirlere akarat denir.Hayrat , hayır işlemek ve karşılığında Allah’ın rızâsını, dolayısıyla sevap kazanma düşüncesiyle kurulan müsseselerin tamamının ortak adı olmuştur. Sadaka, Allah rızası için fakirlere, muhtaç kimselere, karşılıksız olarak verilen şey; yapılan yardım, her türlü iyilik; Allah yolunda yapılan harcamadır.Hasenat, güzel ve hayırlı iş demektir.

Yanıt Açıklaması: Vakfeden Kişide Bulunması Gereken Şartlar a . Öncelikle vakıf yapan kişinin (vâkıfın), temlik ve teberrua ehil olması gerekir. Başka bir deyişle akıl sâhibi, erginlik (bülûğ ve rüşd) çağına erişmiş ve hür olması lâzımdır. Henüz çocuk sayılan yaştakilerin, akıl yönünden problemli (deli) ve ne yaptıklarını bilemeyecek derecede yaşlı (bunamış) olanların yapacakları vakıf­lar, geçerli sayılmaz. b . Vakıf yapanın kişinin, her hangi bir borç veyâ müsrif­lik yüzünden, kendi malını kullanma yetkisi hâkim tarafından elinden alınmış (mahcûr) olmaması gerekir. c . Vakıf yapan kişi, yaptığı işi, her hangi bir zorlama ile değil, kendi rızâsıyla yapmalıdır. d . Vakıf yapan kişi, vakfettiği malı, mülkü, parayı, bir çıkar gözeterek değil, sâdece hayır ve sevap kazanma düşüncesiyle yapmalıdır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: -

Yanıt Açıklaması: -

Yanıt Açıklaması: XVI. yüzyılın sonlarına doğru ticaret yolları mücadelesinde önemli değişliklikler meydana geldi. İspanyolların Portekiz’i ele geçirmelerinden (1580) sonra II. Felipe Hint Okyanusu’ndaki ticaret yollarını keserek Osmanlılara karşı öldürücü darbeyi indireceğine inanıyordu. Fakat çok geçmeden Hollandalılar ve İngilizler daha üstün gemilerle geldikleri denizlerden önce İspanyol ve Portekizlileri, daha sonra da Osmanlıları uzaklaştıracaklardı; onlar XVII. asrın başlarından itibaren Kızıldeniz ve Hint denizlerinde hâkimiyetlerini kurmuş bulunuyorlardı.

Yanıt Açıklaması: -

Yanıt Açıklaması: Osmanlı sultanlarından ilk defa vakıf kuran Orhan Bey (öl. 1362) olmuştur. Kendisinin ikinci Osmanlı hükümdârı olması dolayısıyla, kurmuş olduğu vakıflar son derece önemlidir. O, 1324 yılında bugünkü Sakarya ilinin Pamukova ilçesi, merkez bucağına bağlı bir yerleşim yeri 6. Ünite - Vakıf Müessesesi 135 olan Mekece’de bir hankah (tekke, zâviye) yaptırmış ve mütevellîliğini âzâdlı kölelerinden Tavâşî Şerâfeddîn’e havâle etmişti. Orhan Bey, ayrıca vakıf sistemi çerçevesinde İznik’te bir medrese kurmuş, bu ilk Osmanlı medresesinin giderlerinin karşılanması için yeterli miktarda gayr-i menkul vakfetmişti. Onun yine vakıf sistemi çerçevesinde, Adapazarı’nda bugün hâlâ Orhan Bey Câmii adıyla bilinen bir câmi ve medrese; Kandıra’da kezâ kendi adıyla anılan başka bir câmi; Bursa’da bir câmi, zâviye, misâfirhâne ve imâret yaptırdığını ve bunların varlıklarını sürdürebilmeleri için vakıf olarak yeterli miktarda gelir kaynağı tahsis ettiğini biliyoruz.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı İmparatorluğu’nda Nim çift’den küçük olan ve hububat ziraati yapılan arazilere zemin adı verilmektedir. Bu arazilerde zirâat yapan raiyyet çok defa tahrir defterlerinde bennâk yazılanlardır.

Yanıt Açıklaması: 18.yy'da Osmanlı Devleti'nde İzmir bölgesinde etkin olan âyân ailesi Katipoğulları 'dır.