Osmanlı Merkez ve Taşra Teşkilatı

Yanıt Açıklaması: Ulemâ sınıfının şeyhülislâmdan sonra en önemli iki şahsiyeti Anadolu ve Rumeli kadıaskerleriydi. Terfi ederlerse şeyhülislam olurlardı. Kadıaskerlikten sonra gelinebilecek tek makam ise şeyhülislâmlıktı.

Yanıt Açıklaması: Malı cem’eyleyen reâyâdır (Malı toplayan, biriktiren vergi veren halktır)= Halk, vergi yükümlüleri. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Geliri doğrudan merkez hazinesine alınan gelirler ki bunlar, cizye, âdet-i ağnam vergileri ile tuzla, maden, iskele ve liman mukata’aları ve gümrük gelirleridir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devlet'inde Timar sisteminin XVI. asrın sonlarına doğru soysuzlaşarak devlet idaresinde büyük bir buhrana sebep olduğu konusunda bu devirdeki askerî, siyasî ve sosyal bozuklukların mahiyeti ve ıslahı çareleri hakkında yazılmış olan risalelerde açıkça ortaya konmuştur. Buna göre doğru cevap C (XVI. Yüzyıl) şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Sâlyâneli eyaletler: Sâlyâne, yıllık demektir. Sâlyâneli eyaletlerde timar sistemi uygulanmıyordu. Yani tahrir (sayım) yapılmıyor, timar ve zeamet gibi dirlikler bulunmuyordu. Eyaletin gelirleri öncelikle eyaletteki beylerbeyi, sancakbeyi ve diğer görevlilerin maaşları çıktıktan sonra merkeze alınıyordu. Buralarda güvenliği sağlamak için yeniçeri garnizonları, kadı ve defterdâr vardı. Bu eyaletler Mısır, Bağdad, Şehr-i zor, Yemen, Habeş, Lahsa, Cezayir, Trablusgarb ve Tunus eyaletleri idi. Buna göre doğru cevap E (Yemen) şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: A, B, C ve D şıklarına verilenler Baş muhasebe Kaleminin görevlerinden olup kazalara Naip atamak bunlardan biri değildir. Bu görev Başkadı'ya aittir. Doğru cevap 'E'.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Acemi Ocağın asker ihtiyâcı, şu dört kaynaktan karşılanmıştır: 1. Savaşlarda elde edilen Hıristiyan esirler, 2. Devşirme sistemi çerçevesinde toplanan gayr-i müslim çocukları, 3. Kapıkulu ordusu mensuplarının çocukları (kul oğulları), 4. Esir pazarlarından satın alınan kölelerdir. Buna göre doğru cevap E (Hepsi) şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Ekberiyet usulü, yani hükümdarın ölümü veya hal’i üzerine tahta hanedanın ekber ve erşed (en yaşlı ve akıllı) erkek üyesinin geçmesi, 1876’da ilan edilen Kanun-ı Esasî’de yer almıştır.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Devşirme çocukların toplanması için görevlendirilen memur, devşirme yapacağı bölgenin mahallî kadılarının, tımarlı sipâhilerinin, köy kethüdâlarının ve kilise yetkililerin de yardımlarıyla 8 ilâ 18 yaş arasındaki gençlerden uygun olanları seçerdi. Sâdece bir oğlu bulunan âilelerin çocuğu alınmazdı.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı merkez ordusunun önemli bir birimi de Cebeci Ocağı idi. Cebe kelimesi zırh anlamına gelir. Bölük ve cemaat adıyla iki gruba ayrılan cebeciler, yeniçerilerin savaşlarda kullanacakları ok, yay, kalkan, kılıç, tüfenk, kazma, kürek, balta, barut, kurşun, fitil, zırh, tolga ve benzeri silâhların yapımı ve tâmiri işiyle görevliydiler.

Yanıt Açıklaması: Yeniçeri Ocağı, 1363 yılında, Sultan I. Murad devrinde kurulmuştur. Buna göre doğru cevap D (I. Murad) şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: 1580’lerden sonra paranın değeri sık sık düşürüldü.

Yanıt Açıklaması: Osman Gazi döneminde dönemin hâkimiyet sembollerinden olan Cuma namazlarında Osmanlı beyi adına hutbe okutulması ile ilgili rivayet ile Osman Gazi’ye atfedilen ama sahihliği tartışılan sikkeler bağımsızlık yönünde işaretler olarak yorumlanabilir. Bununla birlikte Orhan Gazi döneminde İlhanlılara vergi ödendiği bilindiğine göre Osmanlı Beyliğinin ancak İlhanlı Devletinin dağılması sürecinde 1327’deki Timurtaş isyanı ile 1335’de Ebu Said Bahadır Han’ın ölümü arasında tam anlamıyla bağımsız bir devlet haline geldiği ve kurumsal açıdan da Orhan Gazi ve I. Murad dönemlerinde devletleşmenin gerçekleştiği söylenebilir. Divan’ın ve timar sisteminin kökenlerini en azından I. Murad, hatta Orhan Gazi dönemine kadar takip etmek mümkündür. Orhan Gazi zamanında yaya ve müsellem teşkilatı kurulmuştu. 1323 ve 1324 tarihli vakfiyeler de belirli bir bürokratik örgütlenmenin varlığının, delilleri olarak okunabilir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: 1838 yılında ise Maliye Nezareti kurularak devletin maliyeye ait işleri buradan yürütülmeye başlandı. Buna göre doğru cevap D (19. Yüzyıl) şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Timar, genel olarak geliri en fazla 19.999 akça olan dirliklere denilmektedir

Yanıt Açıklaması: Osmanlılar aynı zamanda, kuruluş devrinde merkezde uzun süre vezirlik ve kazaskerlik makamlarını elinde bulunduran Çandarlı ailesi ile Rumeli’nin fetih ve iskânında etkili olan Evrenuzoğulları, Mihaloğulları, Turahanoğulları gibi Türk ailelerin güçlerini dengelemek ve Padişahların otoritesini sağlamlaştırmak için kul sisteminden gelen(Devşirme) devlet adamları önemli Askeri ve idari görevlere atanıyorlardı. Merkeziyetçi imparatorluk projesini hayata geçiren II. Mehmed devrinde üst düzey askerî-idarî makamlar büyük ölçüde kullara verildi. Artık vezirlik kullara has bir makam sayılmaya başlandı. XVI. yüzyılda da sistem daha da gelişti ve derinleşti. Kapıkullarının sayısı arttı.

Yanıt Açıklaması: Fâtih kanunnâmesine göre biri mîrî subaşı, diğeri timar subaşısı olmak üzere iki tür subaşılık vardır. Mîrî subaşılar’a şehir subaşısı da denirdi. Bunlar şehirlerdeki ihtisab işlerine bakarlar; bu meyanda vazifelerinden biri gündüzleri kol gezerek çarşı, pazar ve mahalle aralarının temizliğini temin etmek, kaldırımları tamir ettirmektir. Öteki vazifesi ise geceleri asesbaşı ile gezerek uygunsuz takımının teftiş ve araştırılması ile meşgul olmaktır. Kısacası kadı’nın emrinde olan mîrî subaşı, şehir ve kasabalarda belediye, zabıta ve asayiş işlerine bakmaktadır. Timarlı subaşı ise sancakbeyinden sonra sipahilerin en önemli subayıdır. Görevi bulunduğu eyalet ve sancak merkezlerinin idare âmirliğidir. Bunlar serbest dirlik tasarruf ederler, sefere cebelüleri ile birlikte katılırlardı. Doğru cevap A’dır.