Osmanlı Merkez ve Taşra Teşkilatı

Yanıt Açıklaması: Humbaracı Ocağı: Ocağın ismi, demir ve tunçtan dökülmüş el-bombası demek olan humbara kelimesinden gelir. Teknik bir askerî sınıfı oluşturan ocak mensupları, dünyânın ilk havan topu sınıfı olarak da bilinir.

Yanıt Açıklaması: Kelime anlamı “iç, içeri” olan ve hükümdarın resmî ve özel hayatının iç içe geçtiği Enderun’un amiri Babüssaade Ağasıdır.

Yanıt Açıklaması: Tahvil Kalemi: Üst düzey görevlilerin hasları ile zeamet ve timarların kaydından sorumluydu.

Yanıt Açıklaması: İhtisas Medreseleri doğrudan doğruya ihtisası gerektiren İslâmi ilimlerden birini yahut da ulûm-i dâhileden birini öğretmeyi hedef alan ve o ilmin tahsiline mahsus metodlarla öğretim faaliyetinde bulunan medreselerdir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı hükümdarlarının da Tanrı tarafından yardım edilmiş, “Tanrının yeryüzündeki gölgesi” olduklarına inanılıyordu.

Yanıt Açıklaması: II. Murad devrinde Kayı boyunun damgası paralarda yer aldı.

Yanıt Açıklaması: Bütün özellikler sarayın özellikleri arasında yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devleti’nde hububattan aynî olarak toplanan avârız türü vergiye Nüzül denir.

Yanıt Açıklaması: Kadı, kazâ idaresinin başı olup, mutlaka yüksek dereceli bir medreseyi bitirmiş ve belli müddet Edirne, Konya, Sivas, Bağdat gibi büyük şehirlerde “dânişmend” (stajiyer) olarak hizmet görmüş kişiler arasından tayin olunurdu. Kadı, görevine ancak iki sene müddetle atanabiliyor, iki yıl sonunda İstanbul’a giderek “mülâzemette” (maaşsız hizmette) beklemesi gerekiyordu.

Yanıt Açıklaması: Enderun içoğlanların (gulamlar) hizmet ederek hizmet içi eğitim gördüğü bölümdür. Enderun Mektebi II. Murad devrinde Edirne Sarayında kuruldu.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Klâsik Osmanlı ordusunun, esas olarak merkez ve taşra (veyâ eyâlet) kuvvetleri şeklinde ikiye ayrılmıştır. Merkez kuvvetleri, kapıkulu ordusu olarak da bilinir. Kapıkulu ordusunun temel eleman kaynağını oluşturan Acemi Ocağı, ilk defa Gelibolu’da Şehzâde Süleyman tarafından kurulup teşkilâtlandırılmıştı. Buna göre doğru cevap A (Acemi Ocağı) şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Şehzadelere sancakta lalaları ve anneleri eşlik eder, ayrıca kalabalık bir kapı halkları olurdu. Şehzadenin en güvenilirmüttefiki, sancakta ona eşlik eden annesiydi. Bunun istisnalarından Kanunî’nin eşi Hürrem, oğulları arasında tercihyapmayarak merkezde kalmıştır. Lalalar ise sultan tarafından şehzadeyi denetlemekle görevlendirilirdi. Türk­İslâm tarihinde atabeğlerin konumlarını kullanarak devletler kurması tecrübesi karşısında Osmanlılar lalaları merkeziotoritenin çıkarına uygun bir konuma getirdiler.

Yanıt Açıklaması: Timar sistemi Osmanlı devletinin en temel kurumlarından biridir. Eyalet idaresi esas itibariyle timara dayanır. Bundan başka devletin zirâî, ekonomik ve sosyal yapısı ile askerî teşkilatı ve vergi düzeni de timar sistemi ile iç içedir. Timar, en kısa biçimiyle, muayyen bir bölgeye ait vergi gelirlerinin belirli yükümlülükler karşılığında padişah tarafından bir şahsa verilmesi olarak tarif edilebilir. Burada belirli bir arazinin tevcihi veya araziye ait bazı hakların verilmesinden ziyade bir takım vergilerin havale edilmesi söz konusudur. Doğru cevap D’dir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Amasya ve Manisa en önemli şehzade sancağı merkezi olarak göze çarpar. Fatih devrinden önce Kütahya, Balıkesir; sonra ise Konya, Kastamonu, Trabzon gibi eski beylik ve devlet merkezleri de şehzade sancağı oldu. Bunların yanında Bolu, Antalya, Isparta, Menteşe, Çankırı, Çorum, Kefe gibi yerler de şehzade sancağı merkezi oldu.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Şehir ve kasabalarda asayişin muhafazası için geceleri kol gezen ve bugünkü polisin ve gece bekçisinin vazifesini gören memurlara denirdi. Bunların görevi, yolun iki tarafında toplanan kalabalığı yarıp umumi yolu açmak ve asker kaçağı eşkıyayı yakalamaktır. Âmirlerine asesbaşı denirdi. Asesler şehir subaşısı‘na bağlı idiler.

Yanıt Açıklaması: Vakanüvislik: Resmî tarihçilik asıl Fatih devrinde şehnamecilik şeklinde ortaya çıktı. XVIII. yüzyıl başlarında Divan-ı Hümâyun kalemleri arasında vakanüvislik oluşturuldu. Önemli vakanüvisler olarak Naîma, Raşid, Küçükçelebizade Asım, Sami, Şakir, Refet, Hıfzı, Subhi, İzzî, Vasıf, Mütercim Asım, Şanizade, Cevdet Paşa, Lutfi Efendi, Abdurrahman Şeref ’i zikretmek mümkündür.

Yanıt Açıklaması: Adliye teşkilatı kısmında görüleceği üzere kadıaskerler adliye teşkilatının yürütücüsü olarak ilmiye sınıfı içerisinde önemli bir yere sahiptiler. Divan’da hukuk ve adlî meselelere baktıkları gibi çeşitli ilmî konularda da görüşlerine başvurulurdu. Bu sebeple ulemâ sınıfının şeyhülislâmdan sonra en önemli iki şahsiyeti Anadolu ve Rumeli kadıaskerleriydi. Terfi ederlerse şeyhülislam olurlardı.