Osmanlı Merkez ve Taşra Teşkilatı

Yanıt Açıklaması: Serbestiyet üzere timar tasarruf eden dirlik sahiplerinin diğer bir gelir kaynağı da kaçak köle ve cariyelerin yakalanmasından alınan “muştuluk” (müjdelik) adı altında alınan harçlardı. Kaçak köleyi bulan kimse onu bu işlerle meşgul yavacıya teslim ederek ufak bir ücret alırdı.

Yanıt Açıklaması: Çift bozan resmi” denilen yükümlülük, çiftini bozup terk eden raiyyetin timar sahibine ödemesi lâzım gelen bir nevi tazminattı.

Yanıt Açıklaması: Fatih Kanunnamesinde Padişahın mutlak vekili ve herkesin büyüğü olarak (“vüzerâ ve ümerânın ...başıdır, cümlenin ulusudur”) tanımlanan veziriazam aynı zamanda padişahın katılmadığı seferlere serdar­ı ekrem unvanıyla başkomutanlık ederdi. Diğer vezirlerin sayısı 3 ila 7 arasında değişmiştir. Kubbealtı veziri denilen bu kişiler de zamanzaman serdar unvanıyla seferlere komutanlık ederdi.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Birundaki saray hizmetlileri arasında şunlar vardı: Kapıkulu Piyadeleri (yeniçeriler, topçular, cebeciler vb.), altı bölük halkı da denilen Kapıkulu süvarileri (sipah, silahtar, sağ ulufeciler, sol ulufeciler, sağ garipler, sol garipler), bostanların bakımı ve sahillerin güvenliğinden sorumlu bostancıbaşı ve bostancılar, miralemin idaresindeki mehter takımı, müteferrikabaşı yönetimindeki imtiyazlı aile ve beyliklerin çocukları, ziyafet işleriyle görevli çaşnigirbaşı ve çaşnigirler, çavuşbaşının yönetiminde teşrifat ve ulaklık işlerini gören çavuşlar, saray ahırlarını idare eden mirahur ve maiyeti, çakırcıbaşı yönetiminde av kuşları ve köpeklerini besleyip bakan doğancılar ve seksoncular; darphane eminliği personeli, hassa mimarları örgütü.

Yanıt Açıklaması: Orhan Bey’in 1337 tarihli Bursa Şehadet Camii kitabesinde sultanü’l-guzat yani gaziler sultanı olarak anıldığı, bunun yanında gazi oğlu gazi, merzban-› âfâk (ufukların bekçisi), pehlivan-ı zaman (zamanın kahramanı), gibi sanlarla anıldığı bilinmektedir. ibn Battuta, Orhan Gazi’den “İhtiyarü’d-din Orhan Bey” olarak bahseder. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Sâlyâne, yıllık demektir. Sâlyâneli eyaletlerde timar sistemi uygulanmıyordu. Yani tahrir (sayım) yapılmıyor, timar ve zeamet gibi dirlikler bulunmuyordu. Eyaletin gelirleri öncelikle eyaletteki beylerbeyi, sancakbeyi ve diğer görevlilerin maaşları çıktıktan sonra merkeze alınıyordu. Buralarda güvenliği sağlamak için yeniçeri garnizonları, kadı ve defterdâr vardı. Bu eyaletler Mısır, Bağdad, Şehr-i zor, Yemen, Habeş, Lahsa, Cezayir, Trablusgarb ve Tunus eyaletleri idi.

Yanıt Açıklaması: 1807 yılına gelindiğinde, nizâm-ı cedîde muhâlefet iyice arttı. Yeni düzenden memnun olmayanlar, yeniçerilerin ve ulemânın da tahrikiyle harekete geçtiler; bir kısım halkın da katıldığı Kabakçı Mustafa isyanı adıyla bilinen isyan sonunda III. Selim tahttan indirildi; yerine IV. Mustafa (1807-1808) geçirildi. Böylece nizâm-ı cedîd hareketine son verildi; III. Selim’in gayretleriyle kurulan yeni ordu dağıtıldı. Saltanat değişimi sırasında, devletin üst kademelerine yeniçerilerin belirledikleri isimler getirilmişti. Bu duruma tepki gösteren III. Selim taraftarı Alemdar Mustafa Paşa, Rusçuk âyânı sıfatıyla ve 15 bin kişilik askeriyle İstanbul üzerine yürüdü. Hedefi, IV. Mustafa’yı tahttan indirip III. Selim’i tekrar başa geçirmek ve yeniçerileri hizâya getirmekti. Bunu haber alan Kabakçı Mustafa önderliğindeki yeniçeriler, III. Selim’i öldürdüler.

Yanıt Açıklaması: Yeniçeri ocağında, ağadan sonra, rütbe sırasıyla şu ağalar bulunuyorlardı: Ocak kethüdâsı veya kul kethüdâsı, zağarcıbaşı, saksoncubaşı, turnacıbaşı, baş-çavuş ve muhzır ağa. Ocakta yeniçeri ağası ve sekbanbaşından sonra en yetkili kişi yeniçeri efendisi de denen Yeniçeri Ocağı kâtibi idi. Kendisi, emrinde çalışan diğer memurlarla birlikte ocak defterini tutar; tâyin ve terfî işleriyle uğraşır; maaşları düzenlerdi. Tâyin ve azli, vezîr-i âzamın onayı ile mümkün olurdu.

Yanıt Açıklaması: Günümüzde “Adalet Mülkün Temelidir” şeklinde bir özdeyiş olarak yaşayan bu kavram başlıca beş unsurun birbirleriyle bağlantılarını ifade eder: Mülk yani hükümdarlık ve devlet; Asker/Kuvvetli bir Ordu; Hazine/Güçlü bir ekonomi; Reaya/Müreffeh bir halk; ve Adalet.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Osmanlı'da h ukukun düzenlenmesi yetkisi nazarî olarak padişaha aitti . Şeri’at da idarî, askerî ve mâlî konularda padişaha kanun koyma yetkisini tanıyordu. Padişah, İslâm hukukunun temel prensiplerine ters düşmemek kaydıyla istediği kanunu çıkarabilirdi. Uygulamada ise şeyhülislâm başta olmak üzere, kadıaskerler ve hukukî konuları iyi bilen ulemâ , padişaha kanun koyma konusunda yardımcı olurlardı.

Yanıt Açıklaması: Şehzadelere sancakta lalaları ve annelerinin eşlik etmesi bir gelenek iken, oğulları arasında tercih yapmayarak sancakta şehzade oğluna eşilik etmeyen ve merkezde kalmayı tercih eden padişah eşi, Kanuni Sultan Süleyman'ın eşi Hürrem Sultan'dır. Doğru seçenek "B" şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Netice itibariyle gerek tahrir ve vakıf defterleri gibi resmî belgeler ve gerekse diğer belgeler timarın bir kurum olarak, Osmanlı devletinin kurucusu Osman Bey’den itibaren var olduğunu isbatlamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı'da tahtın hanedanın en yaşlı üyesine geçmeye başlaması 1.Ahmet'ten sonra olmuştur.

Yanıt Açıklaması: İlk dönem Osmanlı fetihlerinin sistemli bir şekilde sürdürülebilmesi için düzenli askerî birliklere ihtiyaç vardı. Bu ihtiyaç, kapıkulu ve timarlı sipâhi ordusunun kurulmasına kadar yaya ve müsellem adıyla bilinen askerî birliklerce karşılanacaktır.

Yanıt Açıklaması: Sadrazamın padişaha olan yazıları ve yabancı devletlere yazılan yazılar Amedi Kaleminde hazırlanırdı. Buna göre doğru cevap C (Amedi Kalemi) şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Derbendciler, Osmanlı'larda önemli geçit noktalarında kurulan ve bir çeşit polis veya jandarma karakolu niteliği taşıyan derbendlerde görevli kimselerdi. Buna göre doğru cevap C (Derbendciler) şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: İcraat ve tahsilât işlerinde defterdârın maiyetinde icra memuru olarak beş kişi vardı. Bunlardan biri başbâkıkulu denilen devlet varidatının birinci tahsil memuruydu. Defterdârlıkta bunun bir dairesi olup emri altında bakıkulu ismiyle altmış kadar mübaşir vardır. Bunlar, hazinenin alacaklarını takip ederler, borcu olup vermeyenleri hapis ve tazyik ile tahsilât yaparlardı. Bundan dolayı maliyeye borcu olanlar baş bâkıkulu hapishânesinde habs edilirlerdi. Bakayâ defterleri denilen defterlere bâkı defterleri ismi verilirdi.