Osmanlı Tarihi (1299-1566)

Yanıt Açıklaması: Budin Seferi sonrası Sultan Süleyman Viyana'ya ilerlemiş ancak şehirde bulunmayan Ferdinand topladığı kuvvetlerle sadece kuşatmanın seyrini izlemiştir.  Bu sırada 27 Eylül’de şehri kuşatmaya başlayan Osmanlı ordusu için mevsim şartları alışıldık değildir. Üstelik gerekli malzemeler de getirilmemiştir. Sultan Süleyman’ ın düşüncesi ve yaptırdığı hazırlıklar Budin’e yürümek üzere toplanan Ferdinand idaresindeki orduyla karşılaşmaktı. Viyana’ nın kuşatılmasının asıl amacı da bu orduyu savaşa çekmekti. Buna rağmen Ferdinand’ ın kuvvetleri yerlerinden kımıldamadı. Osmanlı ordusunun daha fazla ilerlemesi ise riskli görüldü. Savaşın Budin’e daha yakın Viyana önlerinde yapılması düşünülmüştü. Bu şartlar altında Ekim ayının ortalarına kadar uzayan kuşatmaya mevsim ilerlediği için son verilerek Budin’e dönüldü.

Yanıt Açıklaması: 1 Haziran 1555 tarihinde Amasya’da ilk Osmanlı-Safevî anlaşması yapıldı. Bununla Osmanlı-Safevî dinî zıtlaşması makul bir seviyeye indirildi ve daha sonraki anlaşmaların da temeli oluşturuldu.

Yanıt Açıklaması: 20 Mart 1514’de Edirne’den İran seferi için yola çıkan I. Selim, sefer öncesinde bir takım iktisadi tedbirler alarak Safevileri zor durumda bırakmanın yollarını aradı. Öncelikli olarak İran ipeğinin batıya girişini yasakladı.  Dönemin en faal ticaret yollarından biri olan ipek yolunun önemli bir kısmının İran idaresinde oluşu, bu kontrollerini Suriye ve Irak’a kadar genişletme arzuları iki devlet arasındaki çatışmaları da tetiklemiş olmalıdır. Çaldıran Savaşı’nda Safeviler yenildi. Doğu Anadolu ve İpek Yolu’nun kotrolü Osmanlılara geçti. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Atabegler Yurdu: Ahıska, Şavşat, Çıldır, Artvin, Tortum, Oltu, Tavusker ve Yusufeli’ni kapsayan bölgedir.

Yanıt Açıklaması: 1395’te Macaristan’a doğru yola çıkan Osmanlı ordusu, Beçkerek, Tımışvar, Kraşova ve Mehadiye gibi belli başlı Erdel şehirlerine saldırdı.

Yanıt Açıklaması: Şahkulu Baba Tekeli isyanında isyanı bastırması için Hadım Ali  Paşa ile birlikte görevlendirilen Şehzade Ahmed’in bu vazifedeki başarısızlığı iktidar mücadelesinde ibreyi Şehzade Selim’den yana çevirdi. Bayezıt’ın Selim’i serdar ataması iktidar mücadelesinin son dönemine rastlar. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Rodos’un fethi Kanuni Sultan Süleyman devrinde gerçekleşmiştir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı savaş anlayışı kanat güçleriyle değil merkezin devreye girmesiyle kazanabilecek bir sistemi öngörmekteydi. Oldukça hareketli olan sağ ve sol kolların görevi, düşman ordusunu oldukça sıkı korunan ve ateşli silahlarla donatılmış merkeze çekmekti. Asıl öldürücü darbe merkez tarafından vurulmaktaydı. Ayrıca Osmanlı ordusunun Safevi başkenti olan Tebriz' e kadar hiç bir direnişle karşılaşmadan girmesi, savaştaki Osmanlı üstünlüğünün açık bir kanıtı olarak değerlendirilmelidir. Çaldıran Savaşı, yukarıda bahsedilen askeri taktiğin başarıyla uygulandığı bir savaş olma özelliği gösterir. Süvarilerin tali, tüfekli piyadelerin ana rolü üstlendikleri bu savaş, bu özelliği ile askeri tarih açısından oldukça önemlidir.

Yanıt Açıklaması: Sultan Süleyman’ın 1538’de çıktığı Kara Boğdan Seferi, Karadeniz'in bir Türk gölü haline gelmesini sağlamıştır. Dolayısıyla doğru cevap "D" seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlılara bağlı olarak gaza, cihad ve ganimet yolunda faaliyet gösteren deniz akıncıları sayılabilecek korsanlar, Osmanlı deniz gücünün Akdeniz’de üstün bir yere gelmesinde etkili oldular. Özellikle Barbaros Hayreddin Paşa’nın donanmayı yeniden düzenlemesinin ardından V. Karl’ın deniz gücüne karşı Fransa’nın da desteğiyle ilginç bir mücadeleye girişildi. Fransa, Osmanlı donanmasını İspanyollara karşı bilhassa İtalya kıyılarına çekmeye çalışırken Osmanlılar esas ilgilerini Kuzey Afrika sahillerine yönelttiler

Yanıt Açıklaması: V. Karl Viyana’yı savunmak için hazırlık yaparken yardımına muhtaç olduğu Protestan Alman prensleriyle 23 Temmuz 1532’de Nürnberg Din Barışını yapmıştır. Bu hayli renkli ordu 100.000’e ulaşan asker sayısı ile Viyana yakınları nda Brigittenau ’da beklemiş fakat kendisini yakınlarda bekleyen Osmanlı ordusu üzerine yürümemişti. Ger ç ekte kimse Ferdinand’ı n Macar tacı na y ö nelik planlarını desteklemek uğruna para ve asker kullanmak istemiyordu. Bu ordu daha ç ok savunma amacı ile toplanmıştı.

Yanıt Açıklaması: A, B ve E seçeneklerinde belirtilen ifadeler bu savaşın nedenleridir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: 1351-1355 devresinde Venedik ile Cenevizlilerin savaş ortamı içinde bulunmaları, Osmanlıların çok rahat hareket etmelerine zemin hazırlamıştır.Galata, Bizanslılarla işbirliği içindeki Venedikliler tarafından kuşatılıncanca, Cenevizliler Orhan Bey ile temas kurmuşlardı. Ceneviz donanması bu savaş sırasında erzak teminini Osmanlılara ait limanlardan sağlamaya başlamıştı. Orhan Bey Bizans imparatoru ile bir taraftan ilişkilerini sürdürürken, aynı zamanda Cenevizliler ile de iyi ilişkiler kurmuştu. Orhan Bey 1351 Kasım ayında Ceneviz donanma amiraline bir elçi yollamış, savaşan taraflar hakkında bilgi teatisinde bulunmuştu. Hatta bizzat Üsküdar’a gelip Galata’yı savunmak üzere 1000 kadar okçuyu buraya yollamıştı. Bunun sebebi daha çok Cenevizliler’in deniz gücünden istifade etmekti. Zira Osmanlılar birliklerini Avrupa yakasına geçirmek için Ceneviz gemilerini kiralıyorlardı. Orhan Bey’in Cenevizlilerle yaptığı ilk anlaşma 1352 yılı başlarındadır. Cenevizlilere karşı, Venedik-Katalan (İspanya) ve Bizans ittifakı, Venedik ve Katalanların çekilmesi sonucu dağılınca Bizanslılar Orhan Bey ve Cenevizlilerle bir barış anlaşması imzalamaya mecbur olmuşlardı. (6 Mayıs 1352).

Yanıt Açıklaması: XV. ve XVI. asra ait tahrir defterlerine yansıyan bilgiler, Osmanlıların ortaya çıktığı ana coğrafyada (Bursa-Eskişehir-Bolu hattı) Kayıların açık izlerini gösterir. Bu bölgede Çepni, Bayat, Eymir, Kayılar vardır, bunların adları köy ismi olarak bugüne kadar da ulaşmıştır.

Yanıt Açıklaması: Mısır Beylerbeyi tayin edilen Süleyman Paşa, Gucerat ve Kaliküt’teki Müslümanlara yardım etmek, Portekizlileri buralardan kovarak eski ticaret yollarını canlandırmak maksadıyla 22 Haziran 1538’te 70 parçadan fazla gemiden oluşan bir donanmayla Kızıldeniz’e açıldı. Böylece İslam’ın kutsal yerleri üzerindeki tehdit de ortadan kaldırılacaktı. Kızıldeniz çıkığında stratejik konumdaki Aden’i ele geçiren Süleyman Paşa, 19 gün sonra Hindistan sahillerine ulaşıp Gogala ve Kat kalelerini aldı. Portekizlilerin gayet müstahkem bir üs haline getirdikleri Diu ise bütün çabalara rağmen zapt edilemedi. Bu geniş çaplı sefer hedeflendiği gibi Portekizlileri bölgeden uzaklaştıramamıştı. Bununla birlikte daha sonraki yıllarda rahat hareket etmelerinin önüne geçmek için sürekli Portekizlileri taciz edici faaliyetlere girişildi. Özellikle Kızıldeniz’in giriş ve çıkış noktalarındaki Aden ve Zebid’in ele geçirilmiş olması güney ticaretinin kontrolünü sağlayabilirdi.

Yanıt Açıklaması: I. Selim 12 Haziran 1515'de Turnadağ mevkiinde yapılan savaşla Dulkadiroğulları beyliğine son vermiştir. Dolayısıyla doğru cevap "D" seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: 1566’da sefere çıkmaya zorlayan sebepler, bir önceki sene yaşanılan Malta bozgununa karadan bir cevap vermek yanında tebaasına iktidar ve gücü hâlâ eskisi gibi elinde bulundurduğunu göstermek arzusuydu. Oğulları arasındaki mücadelenin kötü izleri, Malta bozgunu ile birleşince sufî çevrelerin de tesir ettiği muhalif düşünceler önemli ölçüde imajını zedelemişti. Bu durum sadece padişahın şahsını değil doğrudan hanedanın kendisini hedef alacak boyutlara ulaşabilirdi. 1566’da İstanbul’a gelen Habsburg elçisi Krupa’nın iadesini isteyip vergi borcunu da ödemiş, Osmanlıların Tokaj’ın terk edilmesi yönündeki isteklerine olumlu bir cevap vermemişti. Bu gelişmeler yeni seferin siyasî ve görünür sebeplerini oluşturdu.

Yanıt Açıklaması: I. Selim Kürt beylerinin âdet ve geleneklerini çok iyi bilen İdris-i Bitlisi’yi kendi adına propaganda yapması için görevlendirmiştir. Dolayısıyla doğru cevap "A" seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Protestanlık: Katolik ve Ortodoksluk gibi Hıristiyanlığın büyük bir mezhebi. XVI. yüzyılda Martin Luther’in öncülüğünde Papa’nın otoritesi ve Katolik kilisesine karşı girişilen mücadele sonucunda yeni bir mezhep olarak kabul edilmiştir. Protestanlık mezhebi de Osmanlılar tarafından Katolik İmparator V. Karl’a karşı himaye edilmiştir. Bu destek olmasaydı Protestanlığın V. Karl’ın ezici gücü karşısında hayat şansı bulması çok mümkün değildi.

Yanıt Açıklaması: Çukurova üzerindeki Memlüklerle olan mücadele dolayısıyla Osmanlı Devleti bir prestij kaybına uğradığı gibi, bu durum padişahın otoritesi üzerinde de sarsıcı etkiler doğurdu. Bu başarısızlık dolayısıyla özellikle Karaman bölgesinde bir takım karışıklıklar ortaya çıktı.