Osmanlı Tarihi (1299-1566)

Yanıt Açıklaması: Cülus Bahşişi: Tahta çıkan yeni hükümdar tarafından askerlerle memurlara verilen paralar için kullanılan bir tabirdir. Osmanlıların diğer İslam devletlerinden tevarüs ettiği bu gelenek ilerleyen dönemlerde bir zorunluluk haline dönüşmüş ve bu yüzden birçok problemler ortaya çıkmıştır.

Yanıt Açıklaması: Tahrirler, Türkmen boyları için yaşamaya alıştıkları hayat tarzına bir müdahale olarak algılanmıştır. Serbest yaşamaya alışmış bu insanlara yeni mükellefiyetler getirilmiş, merkezi idarenin bir icabı olarak boy yapıları parçalanıp cemaatler haline dönüştürülmüştür. Yaylak-kışlaklarının tayin edilip defterlere kaydedilmesi, malî ve idarî yükümlülük altına alınmalarına çalışılması bu kimselerde büyük huzursuzluklara yol açmıştır.

Yanıt Açıklaması: I. Selim’in Suriye ve Mısır seferleriyle Osmanlı imparatorluğunun dağılma dönemine kadar sürecek olan Arap dünyası üzerindeki hakimiyet başlıyordu. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Beyliği’nin Rumeli yakasına geçiş olayını, 1345-1346’da Karesi Beyliği’nin tamamıyla Osmanlı idaresi altına girmesiyle başlar.

Yanıt Açıklaması: Barboros komutasındaki Osmanlı donanmasıyla Andrea Doria komutasındaki büyük haçlı donanması Preveze açıklarında karşılaştı ve Osmanlı donanması 28 Eylül 1538’de tarihin en büyük zaferini elde etti. Bu zaferle birlikte Osmanlı'nın Akdeniz'deki üstünlüğü başlamıştır denebilir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Cülus Bahşişi: Tahta çıkan yeni hükümdar tarafından askerlerle memurlara verilen paralar için kullanılan bir tabirdir.

Yanıt Açıklaması: II. Mehmed döneminin hızlı değişikliklerine nazaran II. Bayezid döneminde iç ve dış konjonktür nedeniyle Osmanlı fetihlerinde nispeten bir azalma olmuştur. Bu da Osmanlı Devleti genelinde yeniden bir yapılanma sürecinin başlamasına vesile olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Bütün seçenekler doğrudur

Yanıt Açıklaması: Suhte hareketinin taşrada etkin bir rol oynaması ve asayişi bozmaları, Uzun süren hükümranlık yıllarının tekdüzeliğinden kaynaklanan halk üzerindeki bıkkınlık, Yapılan Tahrir ve vergi tespitlerinin bazı kesimlerce tepkiyle karşılanması ve Merkezi otoritenin Sosyal ve ekonomik hayata fazla müdahale etmesinden kaynaklanan isyanlar Kanunî Sultan Süleyman döneminde, yaşanan iç gelişmelerdendir. Dukadıroğulları Beyliğine son verilmesi ise I. Selim döneminde gerçekleşmiştir. Dolayısıyla doğru cevap "E" seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: I. Selim, Şehzade Ahmed’le yazıştığı gerekçesiyle veziriazam Koca Mustafa Paşa'yı idam ettirmiştir. Dolayısıyla doğru cevap "B" seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlılar, 1537-1538 yılında İtalya’nın istilasına bir hazırlık olarak Korfu Adası’na yönelik bir sefer düzenlediler. Fransız ve Osmanlı askerleri ilk defa ortak bir harekatta bulunuyorlardı. Kara ve deniz kuvvetlerinin katıldığı bu sefere Fransız donanması da destek vermişti.

Yanıt Açıklaması: Yavuz Sultan Selim’in tahta oturmasından sonra Şehzade Süleyman sancak beyi olarak Manisa’ya gönderildi. Babasının seferleri sırasında ise zaman zaman İstanbul’a gelerek saltanat vekilliğinde bulunmuştu. Böylece tahta oturmadan önce hem imparatorluk coğrafyasını tanımış oldu, hem de idarî tecrübe kazandı.

Yanıt Açıklaması: Sultanın bizzat kendi idaresindeki kara ordusu 27 Haziran 1484’te Isakça iskelesinden Tuna’yı geçerek Eflak askerleriyle buluşmuştur. Boğdan birlikleri ortada görünmeyince, ordu Tuna ağzında oldukça kilit bir noktada bulunan Kili’ye yönelmiş ve kale kuşatılmışltır (6 Temmuz 1484). Yoğun topçu ateşinin neticesinde kale 15 Temmuz’da teslim olmuştur. Burası II. Bayezid’in bizzat fethettiği ilk yerdir

Yanıt Açıklaması: I. Selim 26 Haziran’da Akşehir’e vardığında, Şah İsmail tarafından Doğu Anadolu’da egemenlik tesis etmek için görevlendirilen ve I. Selim’in bu seferinin ana sebeplerinden biri olan Kara Han’ın kesik başı şehre ulaştı. Bunun üzerine I. Selim 1 Temmuz’da Gavri’ye bir mektupla beraber bu kesik başı gönderdi. 11 Temmuz’da Memlük sultanı Haleb’e ulaştığında, I. Selim de Konya’dan Kayseri’ye doğru ilerlemekteydi. 23 Temmuz’da Sinan Paşa ile buluşan padişah, Gavri ile birlikte Şehzade Ahmed’in oğlu Kasım’ın da bulunduğunu ve Gavri’nin Osmanlıları kendi topraklarından geçirmek niyetinde olmadığını öğrendi. Gavri ise bu hareketin iki sultanın arasını bulmak için yapıldığını ifade etmiştir. Gavri’nin kalabalık ordusuyla Halep’e inmesi sıcak çatışmayla sonuçlanacak gelişmelerin ana sebebi olmakta gecikmedi. Bu durum I. Selim’in bütün planlarının değişmesine yol açtı.

Yanıt Açıklaması: 1 Haziran 1555 tarihinde Amasya’da ilk Osmanlı-Safevî anlaşması yapıldı. Bununla Osmanlı-Safevî dinî zıtlaşması makul bir seviyeye indirildi ve daha sonraki anlaşmaların da temeli oluşturuldu. Safevîler Bağdat bölgesi, Kars ve Atabegler yurdu üzerinde Osmanlı hâkimiyetini kabul ettiler. Bu anlaşma ile Osmanlıların şark meselesi yirmi beş yıl kadar sakin bir seyir izledi.

Yanıt Açıklaması: Rodos’ta farklı milletlere mensup şövalyelerin bağlı oldukları tarikatın üstâdıazamı (büyük reisi) olan Philippe Villiers de L’isle Adam Osmanlı tehdidine karşı Papa’dan ve Fransa’dan yardım talebinde bulunmuştu. Venedik bu duruma sessiz kalmayı tercih etmişti. 1 Aralık 1521’de yeni padişahtan aldıkları ahidnâme ile ticarî imtiyazlarını sürdürmeye devam edeceklerini garanti altına almışken buna zarar verecek bir icraatta bulunmak Venedik için akıllıca olmayacaktı. Venedik için varlık sebepleri olan ticaret dinden de önemliydi.

Yanıt Açıklaması: I. Süleyman 30 Eylül 1520 tarihinde tahta oturdu. İlk icraatı Tebriz’den ve Kahire’den getirilen 600-800 civarındaki sanatkâr, ümera ve benzerlerinin memleketlerine dönmelerine izin vermek oldu. Ayrıca Yavuz Sultan Selim’in Mısır’dan getirttiği Abbasi halifesi Mütevekkil’in de geri dönmesine müsaade etti. İran’la yapılan ipek ticaretine yönelik yasağı kaldırıp bu ticaret dolayısıyla mallarına el konulan tüccarın zararını karşıladı. Bunların yanı sıra halka kötü muamelede bulunan idareci ve askerleri cezalandırdı. Devrin kroniklerinde yer verilen bu ilk icraatlar yeni padişahın adalet prensibine sıkı sıkıya bağlı olduğunu göstermek amacını da taşıyor olmalıdır.

Yanıt Açıklaması: Şah İsmail’in Akkoyunlu Elvend Mirza’yı yenerek yeni kurduğu devletinin merkezi olarak belirlediği şehir Tebriz’dir.

Yanıt Açıklaması: Yenişehir ovasında yapılan savaşı kaybeden Cem Sultan, yanındaki çok az sayıdaki askerle savaş alanından kaçarak önce Adana’ya, oradan da Haleb’e geçerek Memlük Sultanlığı’na sığınmıştır. Dolayısıyla doğru cevap "D" seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı tarihindeki en uzun askeri harekat olan Doğu Seferi sona erdiğinde elde edilen tek fayda  Bağdat ve civarında Osmanlı hâkimiyetinin başlaması doğu sınırında Erzurum, Kemah, Bayburt yöresini içine alan yeni bir beylerbeyliğin kurulup sınır boylarının takviye edilmesidir. Bunun ötesinde ise Safevilerin ortadan kaldırılamayacağı açıkça görülmüş, Osmanlılar İran’da kurdukları hâkimiyetin geçici olduğu anlamışlardı. Bundan sonraki asıl hedef onlar› belirli bir sınır bölgesinde tutmak olmuştur. Irak-ı Arab ve Irak-ı Acem’e girildiği için iki Irak anlamında Irakeyn Seferi olarak isimlendirilen bu harekat ile Basra-Bağdat-Halep ticaret yolunun denetimi sağlanmış oldu. Ayrıca ipek ticaretinin ana merkezleri Gilan ve Şirvan hâkimleri Osmanlı padişahına bağlı olduklarını bildirmişlerdi. Bağdat Beylerbeyliği kurularak ticaret yolları emniyet altına alınmış, Basra’da ise Osmanlı merkezi idaresi giderek ağırlığını hissettirmeye başlamıştı.