Osmanlı´da İskan ve Göç

Yanıt Açıklaması: Osmanlıda çeşitli sebeplerle kendi iradesiyle bir yerden başka bir yere göç eden ve oranın nüfusuna kaydedilen kişiler belgelerde yabancı olarak tanımlarken, yerli halk bu gibi kişilere Yaban adı verilmiştir

Yanıt Açıklaması: Mülteciler önce Vidin sonra Şumnu, daha sonra ise Halep, Malta ve Kütahya'ya göç ettirilmişlerdir.

Yanıt Açıklaması: Yerleşik toplum içerisinde yer alıp ekonomik sorunlardan dolayı toprak tasarruf hakkını terk ederek başka bir yere göç edenler için sipahi ve Osmanlı bürokratları tarafından çift bozan olarak tanımlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Rusya, 1783 yılında Kırım’ı işgal ve ilhak etti. İlhâkı müteakip, Rusların ilk icraatı Çarlık hâkimiyetini benimsemeyeceği düşünülen Kırım hanedanı Giraylar, Ruslara karşı ön saflarda savaşmış olan beyler ve mirzalar ile sair askerî ve dinî önderleri ve yakınlarını Osmanlı ülkesine sürmek oldu. Doğru yanıt “D” şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: II. Abdülhamid’in devlet ve hakimiyet anlayışı, Müslüman Arapların tepkileri Yahudilerin münhasıran Filistin’e yerleşmelerine mani olmuştur. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Kırım Savaşı’nı müteakip kitlesel göçlerle karşı karşıya kalınınca özgün iskân projeleri planlamak, belirlenen ilkeler çerçevesinde göçmenleri iskân etmek ve sorunlarını gidermek amacıyla hususî bir teşkilatın oluşturulması kararlaştırıldı. Bu karar çerçevesinde 5 Ocak 1860 tarihinde Muhacirin Komisyonu kuruldu. Doğru yanıt “D” şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: 93 Harbi’nde yine kitlesel boyutta bir göç sorunuyla karşı karşıya kalınınca Şehremanetinin bünyesinde göçmen sorunlarına çözüm bulmak ve iskânla ilgili projeler üretmek üzere İdare-i Umumiye-i Muhacirin Komisyonu oluşturuldu. Komisyon malî işler, iskân işleri ve sevk şubelerinden oluşacaktı.

Yanıt Açıklaması: Kanuni Sultan Süleyman döneminde her Yörük grubuna ait tahrir defterleri düzenlenmiştir. Bu defterlerin başında yer alan kanunnamelerde yine Yörüklerin hukukî, idarî ve ekonomik durumları ile vergi mükellefiyetleri ifade edilmektedir. İskânları ile ilgili bilgiler bulunmamaktadır. Ancak Osmanlıların Rumeli’ye geçmelerinden itibaren buralara yapılan iskânın genellikle sürgün metoduyla yapıldığı bilinmektedir. Osmanlı Devleti’nin kuruluş dönemlerinde sürgün metoduyla Rumeli’ye yapılan iskânlarla ilgili bilgiler Âşık Paşazade, Oruç Bey, Neşri gibi Osmanlı tarihçilerinin eserlerinde yer almaktadır. Osmanlı arşivlerinde sürgün metoduyla yapılan iskâna ait en doyurucu bilgiler Kıbrıs Adası’na yapılan sürgünlerle ilgilidir. Doğru yanıt D’dir.

Yanıt Açıklaması: Zorunlu göçler, otoriteye bağlı olarak bulunduğu yerden kitleleri ya da bireyleri başka yere gönderme yanında geçici olarak kendi isteğiyle doğal afetlerden ya da birtakım tehlikelerden uzaklaşmak amacıyla başka bir yere gitmektir. Otoriteye bağlı göçlerde bireyin isteği söz konusu değildir. Nefy, tenkil, tagrib, tebid, tenkil ve tehcir, sürgün bireyin herhangi bir şeyle suçlanması sonucunda bulunduğu yerden başka bir yerde zorunlu ikâmet etmesiyken, mübadele merkezi otorite tarafından kimliğinden dolayı bulunduğu mekânı terk etmesinin istenmesi demektir.

Yanıt Açıklaması: İskân politikasının belirlenmesinde ve tatbikinde Tanzimat döneminin hususî bir önemi haizdir. Bu dönemin iskân politikasının hedefi bir taraftan göçmenle-ri iskân etmek diğer taraftan asayişin temini, vergilerin arttırılması ve usulüne uygun bir şekilde toplanması, orduya alınacak asker sayısının yeterli hale geti-rilmesiydi. Bu hedefleri yakalayabilmek için de 1840’dan itibaren konar-göçerler Anadolu’nun çeşitli yerlerinde yerleştirilmeye çalışıldı. Amaç bir taraftan halkın refah ve güvenliğini arttırmak, diğer taraftan da Çukurova

Yanıt Açıklaması: Caliye adı verilir.

Yanıt Açıklaması: 1878 sonrası en az 667.760 kişi daimi iskân işlemi görmüştür. Bunlardan 169.283 kişinin kaydı Hüdavendigar’da yapılmıştır. Doğru yanıt “E” şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Sosyologlar göçleri meydana geliş gerekçesi, güzergâhı, yönü ve katılan insan sayısını dikkate alarak tasnif etmişlerdir.

Yanıt Açıklaması: Göç taleplerini değerlendirmek üzere kurulan komisyon, ev ve barklarını kaybeden ve bulundukları bölgelerde can ve mal güvenliği kalmayanları aileleriyle birlikte gelmeleri şartıyla Osmanlı topraklarına kabul edilmesini kararlaştırdı.

Yanıt Açıklaması: Rusya, Müslüman halkın yoğun olarak bulunduğu Kırım ve Kafkasya gibi bölgelerde Müslüman halkın etkisini azaltmak, kırmak hatta yok etmek amacıyla asimilasyon siyaseti uygulamıştır. Asimilasyon çoğu kez zorla olmaktadır. Ancak zaman zaman ikna ya da birtakım kandırmacalarla da olabilmektedir. İsim değiştirme, din değiştirme, vergi yükleme, ibadetini ve eğitimini istediği gibi yapmalarına izin vermeme gibi olgular asimile etme çalışmalarıdır. Teknik alanda yeni okulların açılması, gençlerin yetiştirilmesi asimilasyon çalışmalarına girmez.

Yanıt Açıklaması: Avrupa devletlerinin diplomatik desteğine sahip olan Balkan devletleri Trablusgarp Savaşı’ndan da faydalanarak 30 Eylül 1912’de seferberlik ilan ettiler. Bir hafta sonra da Karadağ Osmanlı Devleti’ne savaş açtı. Yunanistan, Sırbistan ve Bulgaristan Karadağ’ın müttefiki olarak 17-18 Ekim 1912’de savaşa dahil oldular. Çağdaş Avrupa gazetelerinden takip edilebileceği gibi Sırp, Bulgar, Yunan ve Kara dağlı komitalar ve askerî birlikler savaş esnasında Müslüman sivil halkı yok etme politikasını gerçekleştirmeye yönelik faaliyetlere giriştiler. Netice itibarıyla Birinci Balkan Savaşı 6 hafta, ikinci Balkan Savaşı 4 hafta sürdü.

Yanıt Açıklaması: 1783 sonrasında kitle göçü mahiyetindeki ilk dalga 1792-1793 yıllarında gerçekleşti. Bunu 1802-1803, 1812-1813 ve 1830’lu yıllardaki dalgalar takip etti. En büyük göç dalgası ise 1853-1856 Kırım Harbi’ni müteakip on yıl içinde oldu. Doğru yanıt “B” şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Rakka’dan kaçışların önüne geçilemeyeceği anlaşılınca bölgeyi teftiş için bir heyet gönderilmiştir. Bu heyetin oymakların çoğunun susuz yerlere yerleştirildikleri hususundaki raporu üzerine konar-göçer aşiretlerin Rakka’ya iskânından vazgeçilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Celali hadiselerinin yaşandığı dönemde kitlesel göç fiilini işleyen kişiler Kaçgun olarak tanımlanmıştır

Yanıt Açıklaması: I. 93 Savaşı II. Kırım Savaşı IV. Birinci Dünya Savaşı V. 1897 Osmanlı- Yunan Savaşı yer aldıkları bölge ve nüfus yoğunluğu nedeniyle kitlesel göçler yaşanmıştır.