Osmanlı´da İskan ve Göç

Yanıt Açıklaması: Siyasi örgütlenme, yayın ve propaganda yoluyla Avrupa diplomatik ve entelektüel çevrelerine Yahudilere bir yurt temin edildiğinde, Avrupa için Yahudi meselesinin ortadan kalkacağı kolaylıkla anlatılabilirdi. Bu yolla Yahudiler kendilerinin bir millet olduğunu Avrupa’ya kabul ettirdiler.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devleti, nüfusunun ve vergi gelirlerinin azalacağı, fakir göçmenlerin yurt dışında Osmanlı’nın saygınlığını sarsacağı ve ABD pasaportuyla Ermenilerin geri döneceği endişesiyle Amerika’ya yönelik göç hareketini yasakladı. Bu nedenle sorunun yanıtı (E) şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Fransa, 1830 yılında Cezayir’i işgal etti. İşgal sahasındaki Cezayirliler iç bölgelere çekilerek Emir Abdülkadir’in liderliğinde Fransız kuvvetlerine karşı direndiler.

Yanıt Açıklaması: Göçlerin sonuçları ekonomik demografik, psikolojik, kültürel ve idari açılardan birtakım yeni düzenlemeler ve değişikliklere yol açabilir. Ancak rejim değişikliğine neden olmaz. Bu nedenle sorunun yanıtı (D) şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Şüphesiz göçlerin ekonomik sebepleri tarih boyunca birçok değişikliğe uğramıştır. Modernite öncesi göçlerin ana nedeni : iklimde meydana gelen geçici veya sürekli değişim ve kullanma sonunda toprakların insan ve hayvan yiyeceğini yeterince üretememesi sonucu açlık ve kıtlığın baş göstermesidir. Göçebe ve yarıgöçebe toplulukların gelir kaynağı hayvan ürünleri ekonomisine dayandığı hatırlanırsa, uzun kuraklık ve sair doğal afetlerin bu eko-nomiyi nasıl sarstığı daha iyi anlaşılır.

Yanıt Açıklaması: İskân ekonomik ve sosyal açıdan tarımsal iskân ve şehirsel iskân olmak üzere iki ayrı şekilde gerçekleştirilmektedir. Tarımsal iskân ile yerleştirilecek ailelere, konut, işletme binası ve tarım arazisi verilir. Ayrıca işletme ve donatım kredileri ile desteklenerek aileler üretken hale getirilir. Şehirsel iskânda ise aileye konut, işletme ve donatım kredisi verilir.

Yanıt Açıklaması: Hilâl-i Ahmer Cemiyeti, yardım etmek amacıyla göçmenlerin bulunduğu yerlere doktor, hastabakıcı ve memurlardan oluşan yardım heyetleri gönderdi.

Yanıt Açıklaması: 1848 ihtilalleri Batı Avrupa ülkelerinde sosyalist hareketler, Almanya ve İtalya’da milli birlik, Orta Avrupa ülkelerinde milli istiklal şeklinde tezahür etti. 1848’de Macarlar Kossuth’un liderliğinde Avusturya’dan idari muhtariyet talep ettiler. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Birbirini takip eden savaşlar sonucu, himayeye muhtaç yetim sayısı oldukça art-mıştı. Yetim sayısı özellikle Birinci Dünya Savaşı’nda hat safhaya ulaşmıştı. Bunun üzerine, Maarif Nezareti bünyesinde Darüleytam Müdüriyet-i Umumiyyesi kurul-muş ve yurt çapında birçok şubesi açılmıştı. Yetim çocuklar söz konusu kurumun binalarında barındırılıp eğitilmeye çalışıldı. Bu kuruma kabul edilemeyen mülteci çocukları ise yerel idarelerce tesis edilen eytamhanelerde barındırılmaya çalışıldı.

Yanıt Açıklaması: Boşnakların göç ettikleri yerlerin başında Yenipazar sancağı gelir. Sancak toprakları Sırbistan, Karadağ ve Bosna-Hersek göçmenlerinin sığınağı oldu. Kosova, İşkodra ve Makedonya topraklarında da binlerce Boşnak göçmeni birikmişti.

Yanıt Açıklaması: Vilayet/Sancak 1878 1913 Vilayet/Sancak 1878 1913 Adana 6.464 6.513 Karahisar - 201 Ankara 20.735 7.196 Karesi - 10.689 Aydın 51.938 104.879 Kastamonu 28.815 184 Beyrut 2.542 - Kayseri - 4.415 Biga 22.440 2.903 Konya 11.908 6.120 Canik - 2.786 Kosova 58.535 - Çatalca 1.557 5.393 Mamuretülaziz 809 173 Diyarbekir 450 - Manastır 1.651 - Edirne 110.997 95263 Maraş - 3.617 Erzurum 19.572 - Menteşe - 615 Eskişehir - 6.534 Selanik 6.462 - Halep 1.556 7.552 Sivas 57.259 7.769 Hüdavendigar 169.283 14.993 Suriye 10.789 2.291 İstanbul - 2.594 Trabzon 35.189 - İşkodra 2.346 - Toplam 667.760 297.737 İzmit 46.463 4.868

Yanıt Açıklaması: Babıâli bu dönemde mültecileri geçici iskân bölgesi ilan ettiği şehir ve kasabalarda iskâna elverişli yerlere yerleştirecektir. Kırım göçmenleri için Varna, İstanbul, Samsun; Kafkas göçmenleri için de Trabzon, Samsun ve İstanbul geçici iskân bölgesi olarak kullanılmıştır. Rumeli’den gelenler için Üsküp, Selanik ve Edirne hemen hemen her dönemde geçici iskân sahasıdır. Başkent İstanbul ise hemen her göç furyasında sığınılan ve geçici iskân sahası ilan edilen bir şehirdir.

Yanıt Açıklaması: 93 Harbi’nde yine kitlesel boyutta bir göç sorunuyla karşı karşıya kalınınca Şehremanetinin bünyesinde göçmen sorunlarına çözüm bulmak ve iskânla ilgili projeler üretmek üzere İdare-i Umumiye-i Muhacirin Komisyonu oluşturuldu.

Yanıt Açıklaması: 1828-1829 Savaşı esnasında Rumeli, Kafkasya ve Anadolu’da cephe ve cephe gerisindeki topluluklar yerlerinden oynadı. Balkanlarda Rum ve Bulgar nüfus, Doğu Anadolu’da ise Ermeni tebaa Rus ordularını takiben Kırım ve Kafkasya’ya göçürüldüler. Müslüman ahalinin bir kısmı da daha güvenli olduklarını düşündükleri yerlere çekildiler. Doğru yanıt “B” şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: 1897 Osmanlı-Yunan Savaşı nedeniyle Anadolu’ya yeni bir göç dalgası söz konusu olunca Muhacirin Komisyon-ı Âlisi ismiyle yeni bir komisyon oluşturuldu. Doğru yanıt “E” şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: 1821’de Mora Rumları Osmanlı otoritesine karşı isyan etti. Fransa, İngiltere ve Rusya’nın ortak teşebbüsleri sonucu 1830’da Yunanistan Devleti kuruldu.

Yanıt Açıklaması: Menzil, sözlükte bir günlük yol, yol üzerindeki konak yerleri veya ev manâlarına gelmektedir. Osmanlı Devleti’nde, hareket hâlindeki bir ordunun konakladığı, bir kervânın durup geceyi geçirdiği, resmî evrâk taşımakla görevli olan bir memurun belirli mesâfelerde at değiştirmek, dinlenmek veya geceyi geçirmek için mola verdiği yer için kullanılan bir tabirdir. Merkezî idâre tarafından organize edilen menziller, haberleşme menzilleri, askerî menziller veya hac menzilleri olarak üç değişik amaç için kullanılmışlardır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Milli Mücadele döneminde ise sağlık hizmetleri daha ziyade Hilal-i Ahmer Cemiyeti vasıtasıyla yürütüldü. Hilal-i Ahmer Cemiyeti, yardım etmek amacıyla göçmenlerin bulunduğu yerlere doktor, hastabakıcı ve memurlardan oluşan yardım heyetleri gönderdi. Doğru cevap D2dir.

Yanıt Açıklaması: 1806-1812 Savaşı esnasında işgal edilen topraklarda muhim bir kısım Bulgar ahalisi Eflak ve Buğdan’a göç ettirildi. 1768- 1812 arası meydana gelen Osmanlı- Rus Savaşları sonucu 200 bin kadar Bulgar göçmeni Eflak - Buğdan topraklarına geçti. Pek çoğu Kırım sahasına gitti. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı devletinin Vidin mülteci kampında Macar, Polonyalı ve İtalyan mülteciler bulunmaktaydı.