Osmanlı´da İskan ve Göç

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devletinin kuruluşundan Tanzimat Dönemine kadar, İskân politikasının hedefi bir taraftan göçmenleri iskân etmek , diğer taraftan asayişin temini, vergilerin arttırılması ve usulüne uygun bir şekilde toplanması, orduya alınacak asker sayısının yeterli hale getirilmesiydi.

Yanıt Açıklaması: İçten Dışa Göç

Yanıt Açıklaması: OSMANLI COĞRAFYASINDA DIŞTAN İÇE VE İÇTEN DIŞA GÖÇLER Dıştan İçe Göç

Yanıt Açıklaması: Rus bürokratları çeşitli yöntemleri kullanarak yerli ahaliyi Hıristiyanlafştırmaya ve Ruslaştırmaya çalışıyorlardı.Bu siyasetin uzun vadedeki hedefi Kırım ve Kafkasya’nın Ruslaştırılmasıydı. Rusya işgal sahasında ilk etapta yetişkinlerin isimlerini Slavlaştırmaya çalıştı. Asimilasyon politikasında izlenen bir diğer yöntem dinî eğitim ve faaliyetlerine getirilen kısıtlamalardır. Uleman›n sayısı azaltılmaya çalışıldı ve Rusçayı bilmeyen imam ve hocalara görev verilmedi. Bu uygulamalar neticesinde Kırım, Kazan ve Kafkasya’da toplumun dinî bilgisi zayıfladı. Eğitim çağındaki çocuklar bu şekilde Hıristiyanlaştırılıp Ruslaştırılmaya çalışılırken , yetişkin Müslümanlar da baskı yoluyla din değiştirmeye zorlanıyorlardı. Bu baskılardan kaçıp kurtulmak isteyenlerin cezası Sibirya’ya sürgün, tehcir kararına direnmenin cezası ise idamdı. Bu nedenle bu sorunun yanıtı (B) şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: 1840’dan itibaren konar-göçerler Anadolu’nun çeşitli yerlerinde yerleştirilmeye çalışıldı. Amaç bir taraftan halkın refah ve güvenliğini arttırmak, diğer taraftan da Çukurova, Uzunyayla, Konya ve Dobruca gibi geniş ve verimli alanları şenlendirmekti. Doğru yanıt “D” şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Bulgar Göçü Rusya, işgal ettiği bölgelerdeki Müslüman çoğunluğu kırmak ve ele geçirdiği yerlerdeki hâkimiyetini ebedî hâle getirmek için Müslüman halkı göçe zorlamak ve bunların terk edeceği topraklara Hıristiyan nüfus bulup yerleştirmek şeklinde özetlenebilecek bir siyaset izlemekteydi. Hıristiyan nüfus kaynağından birisi de Osmanlı topraklarıydı. Rusya, Osmanlı Devleti’yle yaptığı savaşlarda işgal ettiği yerlerdeki gayrimüslim toplulukları Rus diplomat ve Ortodoks din adamları vasıtasıyla göç etmeye özendiriyor, hatta zorluyordu. Örneğin, 1775’de Balkanlardan göç ettirilen 1.200 kişi Kerç ve Yenikale’ye yerleştirilmişti. Yaş Antlaşması’ndan (1792) sonra bir hayli Bulgar ve Gagavuz Rusya’ya, 1806-1812 Savaşı esnasında işgal edilen topraklarda mukim bir kısım Bulgar ahali ise Eflâk ve Buğdan’a göç ettirilmişti. 1768- 1812 arası meydana gelen Osmanlı- Rus Savaşları sonucu 200 bin kadar Bulgar göçmeni dalga dalga Eflak - Buğdan topraklarına geçti. Pek çoğu Kırım sahasına gitti.

Yanıt Açıklaması: Doğu Anadolu ve Doğu Karadeniz’de maden ocağı işleten veya bu ocaklarda çalışanlar iş yerlerinin kapanması üzerine işsiz kaldılar. Söz konusu kişilerin ekserisi yersiz yurtsuz kişilerdi. Bunlardan Müslüman olanların bir kısmı çözümü Bolu, Adapazarı ve İzmit’e göç edip dağlık ve ormanlık alana yerleşmekte buldular. Bir kısmı da geçici olarak Karadeniz’in kuzeyindeki ülkelerde çalışıp para biriktirmekteydi. Bunlar belirli bir birikim elde edince geri dönüyorlardı. Doğru yanıt E’dir.

Yanıt Açıklaması: Göçler neticesinde Balkanlarda kurulan ulus devletlerin sınırları içerisindeki Türk ve Müslüman nüfus bir hayli azalmıştır. Buna karşılık Anadolu’da çoğunlukta olan Türk nüfus sayısal açıdan ezici bir üstünlük elde etmiştir. Birinci Dünya Savaşı arifesinde Osmanlı Devleti’nin yüzölçümü 1.710.000 km2, nüfusu ise 18.520.016’dır. Bunun 15.044.846’sı Müslüman, 1.729.738’i Rum, 1.161.169’u Ermeni, 187.073’ü Yahudi, 62.468’i Katolik Ermeni, 65.844’ü Protestan, 24.845’i Latin, 54.750’si Süryani’dir. Bu şekilde Müslüman nüfusun oranı %81,2’ye tekabül eder. Doğru yanıt “C” şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: 15 Mayıs 1919’dan itibaren Batı Anadolu’nun Yunanlılar tarafından işgali yeni bir mülteci sorununu gündeme getirdi. Yunan kuvvetleri işgal ettiği şehirlerde Türk güvenlik kuvvetlerinin ve sivil halkın elindeki silâhları toplayarak Türk toplumunu yerli gayrimüslimlere karşı savunmasız bir duruma düşürüyordu. Toplanan silâhlar Yunan ordusundan temin edilenlerle birlikte Hristiyanlara veriliyordu. Arkadan, subay, memur, imam gibi toplumun kanaat önderleri sudan sebeplerle hapsedilir, sürülür veya öldürülür. Amaç, Türk toplumunu işgallere karşı örgütleme yeteneğine teorik olarak sahip olduğuna inanılan potansiyel lider adaylarını yok etmektir. Türk unsurunun bu sistemli yok etme ve göçe zorlama siyaseti karşısında ilk tepkisi kaçmak yönünde oldu.

Yanıt Açıklaması: Göçmenler, ilk etapta 10 sene aşar ve tekâlif-i örfiyyeden ve 25 sene askerlikten muaf tutuldular. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: 1839- 1853 yılları arası 35- 40 bin kişi iskân edildi. Ancak Kırım Savaşı esnasında Toroslardaki bazı konar - göçer unsurlar asker ve vergi konusunda problem çıkarmışlar, bunun üzerine 1865’de Fırka-i Islahiye teşkil olunarak Maraş ve Elbistan arasındaki aşiretlerin iskân edilmeleri sağlanmıştır. II. Abdülhamid ve II. Meşrutiyet dönemlerinde de aşiret mensuplarını iskân faaliyetleri sürdürülmüştür. Doğru Cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Göçler neticesinde Balkanlarda kurulan ulus devletlerin sınırları içerisindeki Türk ve Müslüman nüfus bir hayli azalmıştır.

Yanıt Açıklaması: Tarımsal iskan, yerleştirilecek ailelere, konut, işletme binası ve tarım arazisinin verildiği ve ayrıca işletme ve donatım kredileri ile desteklenerek ailelerin üretken hale getirildiği iskan türüdür. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Abdülmecid döneminde askerlik hizmeti ilkesel olarak tüm Osmanlı vatandaşları için yükümlülük haline getirildi. Silâhaltına alınacak olanlar kura usulüyle belirleniyordu. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Zorunlu göçleri de kendi içinde gruplandırmak mümkündür. Bu tür göçlerin bir kısmında göç kararını doğrudan merkezi otorite verir. Burada birey edilgen bir durumdadır. Mübadele, sürgün, nefy, tagrib, tebid, tenkil, tehcir uygulamasına tabi tutulanlar bu gruba girerler. Aslında burada da mübadeleye tabi tutulanı diğerlerinden ayırmak gerekmektedir. Zira sürgün, nefy, tagrib, tebid, tenkil ve tehcir uygulamasına tabi tutulanlar merkezi otorite tarafından herhangi bir şeyle suçlanmaktadır. Mübadil böyle bir suçlamanın da muhatabı değildir. Sadece kimliğinden dolayı bulunduğu mekanı terk etmesi kendisine dikte ettirilmiştir. Muhaceret, mültecilik, sığınmacılık ve doğal afetlere bağlı göçler de zorunlu göç kapsamına dahil edilmektedir. Burada zorunluluğa karar veren göç edenin kendisidir. Doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: 1839-1853 yılları arası 35-40 bin kişi iskân edildi. Ancak Kırım Savaşı esnasında Toroslardaki bazı konar-göçer unsurlar asker ve vergi konusunda problem çıkarmışlar, bunun üzerine 1865’de Fırka-i İslahiye teşkil olunarak Maraş ve Elbistan arasındaki aşiretlerin iskân edilmeleri sağlanmıştır. Doğru yanıt “D” şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Göçlerin en büyük etkisi kişiseldir. Diğer üç ifade doğrudur.

Yanıt Açıklaması: 1699-1821 yılları arası ada sükûnetli bir dönem geçirdi. 1820’li yıllarda adada 129 bin Hıristiyan, 160 bin Müslüman yaşamaktaydı. 1821’de Giritli Rumlar Mora isyanına destek verdiler. Bundan sonra 1865 yılına kadar üç kez daha isyan ettilerse de her defasında Osmanlı kuvvetleri tarafından bastırıldı. Doğru yanıt “C” şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Göçmen iskânına açılan miri çiftlikler en verimli toprakları ve bol kaynakları içine almaktaydı. Bu alanların emek gücü açığı dolayısıyla mera olarak değerlendirilmesi hayvancılığın gelişmesini sağlarken tarla kültürüsahasının giderek daralması sonucunu doğurmaktaydı. Öte yandan çorak, kıraç, bataklık sahaya yerleştirilenler zamanla söz konusu alanları bayındır bir hale getirmişlerdi. Bu ise tarım üretiminin artmasına vesile olmuştur. Netice itibarıyla Anadolu’nun ekonomik özelliği hayvancılıktan ziraate dönüşmüştür. Göçmenler yeni kültür bitkilerini ve yeni metodları tecrübe ederek Anadolu’nun ürün çeşitini ve mıktarını arttırdılar. Her şeyden önce Balkanlardan gelen göçmenler yeni teknolojinin kullanılmasına daha yatkın bir durumdaydılar.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devleti’nin kuruluşundan Tanzimat dönemine kadar izlediği dışa ve içe iskân politikaları ile konar- göçer unsurlar büyük oranda yerleşik hale dönüştürül müşlerdi. Bununla beraber Tanizmat dönemi itibarıyla henüz yerleşmemiş aşiret unsurları mevcuttu. Bunlar yayla ile kışlak arasında gidiş- gelişlerde yerleşik aha linin malına ve canına zarar veriyorlardı. Devlet yerleşik toplumun halkın aşiret saldırıları yüzünden yerlerini terk etmemeleri için çalışmaktaydı. Ancak söz konusu saldırılar askerî tedbirlerle kısa sürede önlenemiyordu. Bu ise yerleşik toplumun ye rini yurdunu terk etmesi ile neticelenebilecekti. Aşiret mensuplarının yazın ve kışın ikamet ettikleri alanlar her zaman aynı değildi. Vilayet ve sancaklar arasında dola şıyorlardı. Bu yüzden suçlu ve sanık takibi zorlaşıyor ve resmi makamlar arasında uzun yazışmalara sebebiyet veriyordu.