Türkiye Selçuklu Tarihi

Yanıt Açıklaması: Zekeriya Râzî’nin klinik tıb yöntemi ile İbn Sina’nın teorik tıb anlayışı birleştirildi. Tıp eğitimi ile hasta tedavisinin birlikte yapıldığı dârüşşifâlarda klinik tıbbın bütün gerekleri yerine getirildi, hekim yetiştirilmesine özel bir ilgi gösterildi.

Yanıt Açıklaması: Mevlana Celaleddin Rumi, Türkiye Selçukluları zamanında yazmış olduğu Mesnevi ve Divan-ı Kebir gibi eserlerle toplumun her kesimine nüfuz etmeyi başarmış dönemin en önemli mutasavvıflarından biridir.

Yanıt Açıklaması: Kutvâl / Dizdâr / Kaledâr: Sultan veya sübafşı tarafından tayin edilen kale kumandanlarıdır. Kalenin ve bulunduğu bölgenin güvenliğinden ve huzurun temininden sorumludurlar. Bunların da maaşları ve iktâ gelirleri vardı.

Yanıt Açıklaması: Tasavvufi bilginin aktarılmasında şiir dili kullanılmıştır. Şihabüddin Sühreverdî’nin kurucusu olduğu İşrakîliğin yayılmasında ve gelişmesinde Şihabüddin Ömer Sühreverdî ve Kutbüddin Şirazî etkili olmuşlardır. Meşşâî varlık ve bilgi tasavvuru çerçevesinde evren-doğa ve insana ait düşünceler işlenmiştir. İbn Sina, Kutbüddin Şirazî, Seyfeddin Âmidî, Esîrüddin Ebherî, Siracüddin Urmevî ve Kazvinî, Meşşâî geleneğin önde gelen isimlerindendir.

Yanıt Açıklaması: Halifenin elinden kılıç kuşanmak, Allah yolunda savaşmaya yemin etmekle birlikte bu yolda halifeyle iyi ilişkiler içerisinde olunacağının işareti olduğundan sultanlık alameti olarak görülmemiştir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye Selçuklu Devleti Moğol istilasına kadar, Anadolu’da dönem dönem bazı bölgesel güçleri kendisine tâbi kılmıştır. Kilikya Ermeni krallarından I. Hetum, I. Keykubâd ve II. Keyhusrev zamanında Türkiye Selçuklularına tâbi olmak zorunda kalmış ve bastırdığı sikkelerde bu sultanların isim ve unvanlarına yer vermiştir. Ayrıca Mardin ile Âmid ve Hısn-Keyfâ Artukluları, Erzincan ve Divriği Mengücekleri, Sümeysat ve Haleb Eyyubî melikleri ve Musul atabegi Bedreddin Lü’lü’ de zaman zaman Türkiye Selçuklu sultanlarına tâbi olmak zorunda kalmışlardır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Moğol istilası Anadolu'ya yapılan göçlerin artmasına dolayısıyla iktisadi sorunların baş göstermesine neden olur. Ayrıca göçlerin artmasıyla birlikte göçerler ile yerleşik düzende yaşayanların hayat tarzları arasındaki farklıların ortaya çıkması göçerlerin yerleşik düzeni tehdit etmesine neden olur.

Yanıt Açıklaması: Türkiye Selçuklularını Moğol istilası karşısında zayıf düşüren hatta sonunu getirdiği kabul edilen en önemli ayaklanma Babailer Ayaklanması’dır. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Diyar-ı Mudar; el-Cezire’nin üç idari bölgesinden biridir. Urfa, Harran, Suruç, Rakka ve Resülayn gibi şehirleri içerisine almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Selçuklular açısından Babaîler ayaklanmasının en önemli sonucu devletin en kudretli zamanı olarak görülen tarihi dilimde idari, askeri, iktisadi ve sosyal tüm aksaklıkları gözler önüne sermesi olabilir.

Yanıt Açıklaması: I. İzzeddin Keyka^vus Sinop kalesindekilerin isteğini kabul etti ve 1 Kasım 1214 tarihinde Sinop surlarına sultanın sancağı dikildi. Aleksios’la bir anlaşma imzaladı.

Yanıt Açıklaması: Mengücekliler Erzincan, Kemah, Divriği çevresinde hüküm sürmüştür ve Erzincan ve Divriği olmak üzere iki kola ayrılmıştır. Anadolu’da kurulan ilk Türk beyliği Saltuklulardır. Danişmendliler’e II. Kılıç Arslan son vermiştir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Mehmet Bey ve Siyavuş Türkmen kuvvetleriyle, Konya’yı kuşatıp 14 Mayıs 1277’de şehre girdiler. Siyavuş, Selçuklu tahtına oturtulup sultan ilân edildi. Toplanan Selçuklu Dîvânı’nda “Bundan sonra dîvânda, dergâhta, bârgâhta (saray gibi izinle girilen yer), mecliste ve meydanda Türkçe’den başka dil konuşulmaya” şeklinde bir karar alındı.

Yanıt Açıklaması: Zira II. Keykâvus tahtını korumak için, Sultan Baybars’la ittifak çabaları yanında, özellikle uç Türkmenleri’ni Moğollara karşı seferber ediyordu.

Yanıt Açıklaması: II. Gıyaseddin Keyhüsrev'in oğlu olan ve Pervâne ve Moğollar eliyle Selçuklu'da saltanata kavuşan hükümdar IV. Kılıç Arslan'dır. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Menteşeoğulları merkezi Fethiye olmak üzere Muğla ve civarında yaşayan Türkmenler tarafından kurulan beyliktir. Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: Savaş alanına Moğol ordusuyla birlikte gelen Pervâne, sonucu görür görmez firar etti. Moğol ordusunun ezildiğini görmesine rağmen, mevcut şartlarda Baybars’ın Anadolu’da fazla kalamayacağını anladığından ona katılmadı. Kayseri’ye doğru ilerleyen Baybars da 22 Nisan 1277’de, burada sultan ilân edildi.

Yanıt Açıklaması: Türkiye Selçuklularında teşkilâtlara hükmeden hanedanın gulâm ve iktâ sistemleri ile inşa edilmesi Moğol istilâsına kadar sürmüştür. Bu olaydan sonra denge bozulmuştur. Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: Türkiye Selçuklu Devleti de Kösedağ’da hezimete (1243) uğrayarak bu olaydan nasibini almıştır.

Yanıt Açıklaması: Nitekim Manuel, kurmaylarının ordunun yorgun olduğu ve Türkmenlerin savaş güçleri konusunda yaptıkları uyarılara rağmen; Denizli’den Homa (Gümüşsu) yönüne dönüp Miryokefelon (Myriokephalon) geçidine girdi. Burası neredeyse ancak techizatlı tek bir askerin yürümesine imkân veren, iki tarafı sarp uçurumlarla çevrili çok dar bir geçitti.  Kimin kimi öldürdüğünün belli olmadığı bu ortamda her iki taraf da kayıplara uğradı. (17 Eylül 1176)