Osmanlı Tarihi (1566-1789)

Yanıt Açıklaması: Asiler, II. Mustafa’nın yerine kimin geleceğine dair görüşmek üzere Orta Camii’nde bir araya geldiler. Burada iki şehzâdenin ismi öne çıktı. İlk olarak Şehzâde İbrahim’in tahta çıkartılması dillendirildi. Bunu isteyenlerin gerekçesi ise Şehzâde İbrahim’in İstanbul’da Eski Saray’da bulunması, II. Mustafa’nın kardeşi olmaması ve yaşça küçük olduğu için sözlerinin dinleneceğiydi.

Yanıt Açıklaması: Belgrad Antlaşması, Osmanlı Devleti'nin 18 Eylül 1739 tarihinde Avusturya, 3 Ekim 1739 tarihinde de Rusya'yla imzalamış olduğu barış antlaşmalarıdır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: İkinci Viyana bozgunundan sonra Venedik Cumhuriyeti de harekete geçerek, 25 Nisan 1684’te Avusturya ile Kutsal İttifak Antlaşması imzalamıştı. Avusturya ve Lehistan’ın kazandığı başarılar üzerine cephe genişledi. Venedik, 1684’te, Rusya da 1686’da Osmanlı’ya savaş ilân etti. Osmanlı birlikleri, dört cephede birden mücadele etmeye başladılar. Doğru yanıt C’dir.

Yanıt Açıklaması: İlk üniversite Lale Devrinden daha sonra 1800'lü yıllarda kurulmuştur. Diğer seçeneklerde verilen yeniliklerin tamamı Lale Devri'nde gerçekleştirilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı’nın, Karlofça’nın ardından kaybettiği toprakları geri alma umudu Mora'nın fethi ile güçlenmiştir.

Yanıt Açıklaması: II. Viyana kuşatması 1683 tarihinde gerçekleşmiştir.

Yanıt Açıklaması: Vatikan'ın çağrısı ile Avusturya'nın yardımına koşan ve yapılan antlaşma gereğince haçlı ordusunun baş komutanlığına getirilen isim Lehistan kralı Jan Sobiesky'dir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: 1703 Edirne Vak’ası’nın görünürdeki sebebi Gürcü seferine gönderilen yaklaşık 200 cebeciye birikmiş maaşlarının ödenmemesiydi. Ancak birbiriyle bağlantılı ve birbirini tetikleyen başka birçok farklı etkenler de vardı. Edirne Vak’ası için sebepler çok önceden oluşmaya başlamıştı. II. Mustafa’nın, Köprülü ailesiyle iktidar mücadelesine girmesi, Seyyid Feyzullah Efendi’nin üst düzey kadroları kendi adamlarıyla doldurması ve devlet işlerine gereğinden fazla müdahale etmesi, olumsuz sonuçlarına rağmen Karlofça Antlaşması’nın imzalanması, II. Mustafa’nın hükümet üyeleriyle İstanbul’u terk ederek Edirne’ye yerleşmesi, hem padişah hocası hem de şeyhülislâm olan Feyzullah Efendi’ye gereğinden fazla itimat etmesi ve seferlerde reayadan da binlerce kişinin asker yazıldıktan sonra barışın tesis edilmesinin ardından bunların askerî sınıftan çıkarılmak istenmesi asıl önemli sebeplerdi. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Rusya, Kırım ve Azak’ı ele geçirmek için Avusturya ile Osmanlı’ya karşı anlaşmış, Avusturya, Rusya’nın planına sadık kalarak Osmanlı’ya savaş açmış, Fransa, Osmanlı’ya destek vererek, taviz koparmak için arabuluculuk yapmış ve İngiltere ise Osmanlı’yı Rusya’ya savaş açması için kışkırtmıştır. Bu eşleşmeler 1736-1739 yılları arasında gerçekleşmiş hadiselerdir. Hollanda'nın Osmanlı ve Rusya arasında çıkacak olan savaşa engel olması doğru bir eşleştirme değildir. Bu yüzden doğru cevap "C" seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Prens Eugen

Yanıt Açıklaması: Lale Devri boyunca barış dönemi yaşandığı ve sefere çıkılmadığı yanlış cevaptır. İran savaşları bu dönemde gerçekleşmiş ve Osmanlı İmparatorluğu Lale Devri'nde İran'da çok büyük fetihler yapmıştır.

Yanıt Açıklaması: 12 Ağustos’ta Belgrad sahrasında sultanın huzurunda toplanan harp mec­lisinde harekât planı konuşuldu. Mecliste iki görüş ortaya çıktı. Ya Tımışvar yönünde ilerlenerek, Tuna’nın kollarından Tisa’dan karşıya geçilecek, ya da Sava’dan Zemun’a geçilip Varadin Kalesi kuşatılacaktı. Sadrazam Elmas Meh­med Paşa, Tımışvar tarafına gidilmesini istiyordu. Sadrazamın görüşüne Belg­rad Muhafızı Amcazâde Hüseyin Paşa, itiraz etti. Serhadlerin durumunu çok iyi bilen Amcazâde Hüseyin Paşa, donanma desteği de olacağı için Sava’dan Zemun yakasına geçilerek Varadin Kalesi’nin kuşatılmasının doğru olacağını, Tımışvar tarafının bataklıklarla dolu olduğunu, düşmanın geçit noktalarında fırsat kolla­dığını, eğer geri çekilme söz konusu olursa, ricatın dahi mümkün olamayacağı­nı söyledi. Seferin yönü hakkında kesin bir karara varılamayınca Tımışvar Mu­hafızı Cafer Paşa’nın gelmesi beklendi. Cafer Paşa gelince Orta Macar ve Erdel’e gidilmesini savundu. Varadin’e saldırının ise ancak bu bölgeler fethedildikten sonra, kalenin iyice zayıflatılması üzerine düşünülebilecek bir hareket olacağını söyledi. Cafer Paşa’nın teklifi kabul edildi. Osmanlı ordusu Pançova’ya geldiğinde burada Avusturya ordusu hakkında yeni haberler alındı. Alınan istihbarata göre Avusturya ordusunun Titel ve Sege­din arasında olduğu öğrenildi. Yeni plana göre Osmanlı ordusu Tisa Nehri’ni ge­çecek ve Titel Kalesi’ni fethedecekti. Böylece Elmas Mehmed Paşa, Cafer Paşa’nın uyarılarını dikkate almayarak Osmanlı ordusunun felakete sürüklenmesindeki en büyük adımlardan birini attı. Doğru yanıt E’dir.

Yanıt Açıklaması: İbrahim Müteferrika’nın bastığı kitaplar, tarih, coğrafya, dil gibi konularla, askerlik sahasındadır.

Yanıt Açıklaması: Cizvitler, kiliselerine ve ailelerine sızdıkları Ermeniler arasında öğretilerini yaymada diğer Hristiyan gruplara nazaran şaşırtıcı bir başarı elde etmişlerdi. Fakir Ermeniler’e, kiliselerine ödemek zorunda oldukları ağır vergilerden kurtulmanın en iyi yolunun Katolikliğe geçmeleri olduğu telkin edildi. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: II. Mustafa tahta çıktıktan sonra ordunun başında sefere giderek, yıllardır devam eden bozgunu durdurmak için büyük gayret gösterdiyse de başarılı olamamıştır. Ordunun başında sefere çıkan son padişahtır. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Bürokrat kökenli olan Sadrazam Nevşehirli İbrahim Paşa, 1718’deki Pasarofça Antlaşması’ndan sonra yaklaşık 35 yıldır süren savaş dönemine son verdi. Barış, eğlence ve yenileşme dönemini başlattı. Böylece 1683’ten bu yana süre gelen savaş ve karışıklıklar bitip, 1730 yılına kadar sürecek olan 12 yıllık Lale Devri başladı. Doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Osmanlılar’ın, Özi (Dinyeper) Nehri’nin batısında kalan Ukrayna toprakları üzerinde yeniden hakimiyet sağlama ve Jurko Hmelnitski’yi hatman yapma çabaları, Ruslar ile ilişkilerin gerginleşmesine hatta savaşa sebep oldu. Rusya’nın Ukrayna’daki Kazaklar üzerindeki hakimiyeti kırılmak isteniyordu. 1677’de Çehrin üzerine gönderilen İbrahim Paşa komutasında üç hafta kadar süren ilk seferden bir netice alınamadı. Ertesi yıl Sadrazam Merzifonlu Kara Mustafa Paşa komutasında sefere çıkıldı. IV. Mehmed de Silistre’ye kadar orduya eşlik etmişti. 1678 Temmuz’unda Ukrayna hatmanlarının geleneksel başkenti Çehrin kuşatıldı. Ruslar da kaleye yardıma gelmişlerdi. Kalenin üç tarafı bataklıktı sadece bir taraftan kaleye saldırı yapılabiliyordu. Ruslar kaleye asker sokmayı da başarmışlardı. Yapılan harp meclisinde kuşatmanın kaldırılması yönündeki önerilere kulak asmayan sadrazamın ısrarıyla muhasaraya devam edildi. 33 gün sonra Rus birlikleri çıkarılıp, kale fethedildi. Kalenin elde tutulması zor olduğu için kale yıkıldı. Rus Generali Romodanovski yapacak bir şeyi kalmadığını görünce yanındaki kuvvetlerle geri çekildi. Kara Mustafa Paşa da İstanbul’a geri döndü. Ruslar’ın Özi’yi geçerek Osmanlı topraklarına saldırması üzerine yeni bir sefer kararı alındı. Rus çarı bu durum üzerine Kırım hanı vasıtasıyla barış istedi.

Yanıt Açıklaması: II. Mustafa sefere çıkan son Osmanlı Padişahı’dır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Pasarofça Antlaşması: Dört hafta süren müzakerelerden sonra, 21 Temmuz 1718’de barış imzalandı. Tımışvar dahil olmak üzere, Banat, Belgrad ve Sırbistan’ın büyük bir kısmı Avusturya’ya bırakıldı. Buna karşılık Venedik’ten Mora alındı. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: İstanbul tarihinde şehre zarar veren üç çeşit büyük felaket vardır. Bunlardan birincisi salgın hastalıklar, ikincisi yangınlar ve üçüncüsü de depremler. Birincisi binlerce insanın ölümüne neden olmuş, yangınlar ve depremler şehri her defasında harabeye çevirmiştir. Doğru yanıt E seçeneğidir.