Osmanlı Tarihi (1566-1789)

Yanıt Açıklaması: Osmanlı devlet adamları Karlofça ile uğrayacakları ağır toprak kayıplarına halkın ve askerin göstereceği tepkileri azaltmak için, barış antlaşmasının karşı tarafın bir diktesi olarak değil de, Osmanlı menfaatlerinin elden geldiğince korunduğu müzakereler sonucu imzalandığını göstermeye çalışmışlar; bu yüzden de en ufak toprak kazanımları için bile oldukça çaba sarf etmişlerdi. Karlofça Antlaşması’na karşı, savaşın getirdiği yıpranmışlıktan dolayı halkta ve askerde başlangıçta bir tepki oluşmadı. Ancak birkaç yıl sonra 1703’te meydana gelen Edirne Vak’ası’nın sebepleri arasında Karlofça Antlaşması’na tepkinin de bulunduğu ileri sürülür.

Yanıt Açıklaması: Camide toplananlar bunun üzerine sultanın kardeşi Şehzâde Süleyman’ın tahta çıkarılmasını kararlaştırdılar. IV. Mehmed tahttan indirildikten sonra 1693’te vefat edene kadar İstanbul ve Edirne saraylarında hapis hayatı yaşadı.

Yanıt Açıklaması: Çar Petro komutasındaki Rus ordusu, 1695’te Azak’ı kuşattı. Doksan beş gün süren kuşatma başarısız oldu. Ancak Petro pesetmemişti. İlk kuşatması başarısız olmasına rağmen ertesi yıl bir donanma oluşturarak, kara­dan ve denizden Azak’ı kuşattı. Ruslar, 1696 Ağustos’unda kaleyi elegeçirdiler. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: II-V.

Yanıt Açıklaması: 1684’te kurulan Kutsal İttifak’ta Fransa yer almaz. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: III. Mustafa döneminde imar-inşa faaliyetlerine önem verildi. Bunlardan biri de bugün Laleli Cami olarak bilinen caminin inşası idi. Laleli Camii’nin temelleri 10 Nisan 1760’da devlet ricalinin ve halkın katılımıyla, dualar eşliğinde atıldı. Cami, 9 Mart 1764 Cuma günü yine törenler eşliğinde ve bizzat III. Mustafa’nın iştirakiyle ibadete açıldı. Bir külliye olarak inşa edilen bu caminin yanında bir imarethane, medreseler ve sebil bulunmaktadır. Bugün burada III. Mustafa ile oğlu III. Selim’in türbeleri de yer alır. Cami, ismini bazı rivayetlerin aksine, buradaki Laleli Çeşme’den alır.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devletinin tarihte ilk kez savaş tazminatı ödediği ve Karadeniz'in artık Türk gölü olmaktan çıktığı antlaşma Küçük Kaynarca Antlaşmasıdır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Karlofça Antlaşması ile Avusturya, Tımışvar hariç bütün Macaristan ve Erdel’i aldı. Lehistan, Podolya ve Ukrayna’nın Osmanlı hakimiyetinde olan bölgelerini alırken, bunun karşılığında işgali altında olan Boğdan’ı boşalttı. Ayrıca Osmanlılar, Kırım Tatarları’nın Lehistan’a saldırmayacaklarına dair garanti verdiler. Venedik ise Mora’yı aldı.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Avusturya ve Rusya ile savaş ihtimalinin olması Osmanlı'nın 1735’te Nadir Şah’ın barış teklifini kabul etmesine neden olmuştur.

Yanıt Açıklaması: O sırada Avrupa’da cereyan eden Otuz Yıl Savaşları (1618-1648) dış politika açısından Osmanlılar’ın Avrupa cephesinde kendilerini rahat hissetmelerini sağlamıştı. Öte yandan bu savaşların dinî etkileri Osmanlı topraklarında da hissedildi.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı’nın Viyana’dan sonra yaşadığı bozgun yıllarında önemli toprak kayıpları olmasına rağmen Belgrad, Niş ve Semendire’yi geri kazanması ve II. Mustafa döneminde gerçekleştirilen başarılı iki Macaristan seferi Osmanlı’nın gücünü hâlâ koruduğunun göstergesidir. Zenta Muharebesi ise mağlubiyetle sonuçlandı. Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Lale Devri’nin en önemli özelliği Osmanlı İmparatorluğu’nun ilk defa yüzünü Batı’ya dönmesidir. Daha önce yapılan ıslahat faaliyetlerinde Osmanlı’nın geçmişi örnek alınırken, bu dönemden sonra yavaş yavaş Avrupa örnek alınmaya başlandı.

Yanıt Açıklaması: 1777’de Şahin Giray’ın Çariçe II. Katerina’nın desteğiyle han olmasından itibaren Kırım daha çok Rusya’ya yakınlaştı. Şahin Giray, Kırım’da birtakım askerî ve idarî değişikliklere imza attı. Şahin Giray, 1778 Şubat’ında Kırım’da Rus askerinin desteğiyle büyük bir isyan başlattı, silah zoruyla ve binlerce Kırımlı’nın kanı pahasına, ikinci defa han oldu. 1782’de Halim Giray liderliğinde başlatılan isyan ise beklenenden daha fazla destek buldu ve Şahin Giray, ancak Ruslar’a sığınarak canını kurtarabildi. Fakat General Potemkin komutasındaki Rus ordusunun desteğiyle 1782 yazında üçüncü defa Kırım hanlığına getirildi.

Yanıt Açıklaması: Humbaracı Ahmed Paşa, 1731’de Humbaracı Ocağı'nın başına getirildi ve bu ocağı Avrupai usullerle modernize etmeye çalıştı.

Yanıt Açıklaması: İsveç kralı, Lehistan savaşlarını kazanan ordusuyla 1707’de Rusya’nın işgaline girişti. Petro, modernleştirdiği ordusuna rağmen bir meydan savaşına girmeyerek geri çekildi. Geri çekilirken de her tarafı yaktırıp, yıktırdı. Holovcin’de meydana gelen muharebeyi İsveç kazandı, ancak yiyecek sıkıntısından dolayı İsveç ordusu Moskova’ya doğru yürüyüşünden vazgeçerek, Ukrayna’ya yöneldi. Burada da manzara aynı idi, Petro’nun emriyle her taraf yakılıp, yıkılmıştı. Demirbaş Şarl, asker, top ve barut sıkıntısına rağmen sefere devam etti fakat bu sefer de Rusya’nın en büyük silahıyla karşılaştı: Bu, ileriki asırlarda Napolyon ve Hitler ordularını da mağlup edecek “Mareşal Kış”tı. İsveç ve Rusya, Poltava’da karşılaştıklarında, Çar Petro ve General Aleksandr Daniloviç Menşikov komutasındaki Rus ordusu 50 bin, İsveç ordusu ise 17 bin kişiydi. Osmanlılardan yardım geleceğine hemen hemen kesin gözüyle bakan Şarl, muharebeden birkaç gün önce topuğundan yaralandığı için savaşı iyi yönetemeyerek, 8 Temmuz 1709’da Poltava Muharebesi’nde Ruslar karşısında ağır bir yenilgi aldı.

Yanıt Açıklaması: Viyana bozgununda önemli hataları olmasına rağmen Kara Mustafa Paşa, orduyu tekrar toplayarak düşman saldırılarını püskürtür umuduyla görevinde bırakılmış, cezalandırılmamıştı. Ancak Viyana bozgunu haberi gelince sadrazamın en büyük düşmanları oturdukları yerden kalkıp, döne döne oynamışlardı. Mirahur Sarı Süleyman ve Harem Ağası Yusuf Ağa, 1 Ekim 1683’te serhaddeki en önemli kalelerden Estergon Kalesi’nin düşman eline geçmesi üzerine sadrazamla bu işin yürümeyeceğine padişahı ikna ettiler. IV. Mehmed, Merzifonlu hakkında ölüm emrini verdi. İstanbul’dan gönderilen görevliler, 25 Aralık 1683’te Merzifonlu’nun ölüm fermanını Belgrad’a getirdiler. Viyana kuşatmasının şanlı serdarı Belgrad’da öldürüldü.

Yanıt Açıklaması: Avusturya ile barış görüşmelerine başlanıldı ve 3 Ağustos 1791’de 14 maddelik Ziştovi Antlaşması imzalandı