Osmanlı Tarihi (1566-1789)

Yanıt Açıklaması: Osmanlı İmparatorluğu, Avusturya ile 18 Eylül 1739’da Belgrad Antlaşması’nı imzaladı. Doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Lale Devri’nin en önemli özelliği Osmanlı İmparatorluğu’nun ilk defa yüzünü Batı’ya dönmesidir. Daha önce yapılan ıslahat faaliyetlerinde Osmanlı’nın geçmişi örnek alınırken, bu dönemden sonra yavaş yavaş Avrupa örnek alınmaya başlandı.

Yanıt Açıklaması: Hazinenin sıkıntısını önlemek için Osmanlı tarihinde ilk defa 1688’de bakır para bastırıldı. “Mangır” adı verilen paranın ikisi bir akçe itibar edilmişti. Para darlığı bitmeyince bir mangır bir akçe kabul edildi. Ancak bu durum büyük bir ekonomik krize yol açtı. Esnaf mangırla mal satmak istemedi. Fiyatlar arttı ve kıtlık meydana geldi. Ayrıca kalpazanlık hadiseleri görüldü. II. Ahmed döneminde mahzurları yüzünden mangırdan vazgeçildi.

Yanıt Açıklaması: III. Ahmed, bahçeyi ve çiçeği seven bir padişah olduğu için “Şükûfecilik” denen çiçekçilik bu dönemde gelişmişti.

Yanıt Açıklaması: Müteferrika ölümüne kadar matbaada 17 kitap bastı.

Yanıt Açıklaması: 18. yüzyıldaki Osmanlı-İran mücadelesinin en ilginç yönü askerî mücadeleler değil, mezhep tartışmalarıdır.

Yanıt Açıklaması: 18. yüzyılda gelen Avrupalı uzmanlar imparatorluğun askeri yapısını değiştirdiler. 18. yüzyıl ıslahatlarının en önemli özelliklerinden biri devamlılığının olmamasıdır. Tehlike kapıya dayandığı zaman ıslahat yapıldı; tehlike uzaklaştığında, bunlardan vazgeçildi. Nitekim 1739 Belgrad Antlaşması’ndan önce yapılan bazı ıslahatlar 1736-1739 Savaşı’nda başarıyı getirmişti. Ancak tehlike uzaklaşınca askerî yeniliklerden vazgeçilip, yapılanlar da rafa kaldırıldı.

Yanıt Açıklaması: Sultan II. Mustafa Han- 1703

Yanıt Açıklaması: Binaların büyük çoğunluğunun ahşap olması, mahallelerin içiçe geçmesi ve itfaiye sisteminin yaygın olmaması yüzünden şehirde yangınların etkisi çok olmuştur. Bu yangınların bir kısmında kundaklama ihtimaline de rastlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Merzifonlu Kara Mustafa Paşa, sınırdaki askerlerden Avusturya saldırıları oluyor diye gelen şikâyet mektuplarını da kullanarak, IV. Mehmed’i de Avusturya üzerine sefere ikna etti.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı kuvvetlerinin Viyana önlerinde mağlup olmalarının yanı sıra daha sonraki savaşların çoğunu kaybetmesinin üzerinde durmak, hadiseleri anlamak açısından önemlidir. Avrupa’nın dört büyük devletine karşı birçok cephede savaş vermek zorunda kalınması mağlubiyetlerin asıl sebebidir. Ancak bir diğer önemli sebep de Osmanlı ordusunun 16. yüzyıldan itibaren Avusturya’ya karşı çıktığı seferlerde devamlı olarak kale kuşatmasıyla uğraşması ve meydan savaşında karşılarına çıkılmaması sonucunda askerî yapısının değişmesidir. Kale kuşatmalarında uzmanlaşan Osmanlı ordusu, 1618-1648 yılları arasındaki Otuz Yıl Savaşları döneminde askerî sahada büyük gelişme sağlayan Avusturya karşısında 1683-1699 yılları arasında yaptığı 15 meydan muharebesinin 12’sinde mağlup oldu. Zaten 16. yüzyılın sonlarından itibaren Avrupa’da meydana gelen ve “askerî devrim” diye nitelendirilen gelişmeler sonucunda ordu yapısı değişen Avusturya ordusu, 1596’da yapılan Haçova (Mezökeresztes) Meydan Muharebesi’ni kazanmak üzereyken disiplinlerini kaybetmeleri sebebiyle yenilmişti. 1583-1596 yılları arasındaki 13 yıl savaşlarında dikdörtgen halinde oluşturulmuş ve kontra marş taktiğini izleyen tüfekli Avusturya piyadeleri karşısında Osmanlı timarlı sipahileri fazla dayanamamışlardı. Ayrıca 1697’den sonra Osmanlıların karşısına dünya harp tarihinin en önemli isimlerinden birinin çıkması, dengeleri bozan bir unsur olmuştu. Bu Savoylu Prens Eugene’dir. Osmanlılar, bu tarihlerde böyle bir komutan çıkaramamıştı. İkinci Viyana Kuşatmasının bozguna uğrama sebepleri arasında B seçeneğinde verilen bilgi yanlıştır. Diğer seçenekler ise doğrudur. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Türk batılılaşmasının başlangıcı olarak görülen “Lale Devri”, kanlı bir isyanla kapandı. 28 Eylül 1730 Perşembe günü, sözde, şeriatın gereğini yerine getirmek için başlatılan isyanı tetikleyen farklı sebepler vardı. Malî durumun bozulması, vergi yükünün artması, üst düzey devlet adamları arasındaki güç mücadeleleri, İran savaşlarındaki olumsuz gelişmeler bunların başlıcalarıydı. Özellikle İran seferi için büyük hazırlıklar yapılmasına rağmen III. Ahmed ile sadrazamın sefere gitmek istememeleri ve halk arasında seferin iptal edildiği dedikodusunun yayılması isyanı tetikleyen gelişmelerdi. Çünkü sefer için esnaf ve asker ağır malî yüklerin altına girmişlerdi.Sadrazam Nevşehirli İbrahim Paşa’nın aşırı güçlenmesi ve rakiplerinin çoğunu baskı altında tutması da Patrona ayaklanmasının en önemli sebeplerindendi.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı'da sefere çıkan son padişah II. Mustafa'dır.

Yanıt Açıklaması: Viyana bozgunu, Köprülü ailesinin itibarına büyük bir darbe vurmuştu. Ancak II. Süleyman, Avusturya karşısında mağlubiyetlerin artması üzerine 25 Ekim 1689’da Köprülü Mehmed Paşa’nın küçük oğlu olan Fazıl Mustafa Paşa’yı sadrazamlığa getirdi.

Yanıt Açıklaması: Prut antlaşmasına göre Azak Kalesi Ruslardan geri alınacak, Os­manlı sınırındaki Rus kaleleri yıkılacak, Rusya Lehistan’a müdahale etmeyecek, İsveç kralının ülkesine dönmesine müsaade edilecek ve Rusya eskiden olduğu gibi Kırım Hanlığına vergi verecekti

Yanıt Açıklaması: Osmanlı ordusu sadrazamın yanısıra Yeniçeri Ağası Eğinli Mehmed Ağa’yla birlikte 8.000 kadar şehid verdi. Ayrıca 150 top ve ordu hazinesi de düşman eline geçti. Fazıl Mustafa Paşa’nın cesedi bulunamadı. Avusturyalılar’ın kayıpları da Osmanlılar’dan az değildi. Holstein Dükü Christian, Albay Kaunitz, Poettinden Dükü ölenler arasındaydı. Zafer haberini alan İmparator Leopold bu kadar pahalıya mâl olan başka zaferler istemediğini dile getirmişti. Kara muharebesindeki muvaffakiyetsizliğe rağmen Tuna Kapudanı Mustafa Kaptan düşman donanmasını mağlup etmiş ve önemli miktarda zahire ve mühimmat ele geçirmişti. Ordu Belgrad’a dönünce padişah yeni sadrazamı tayin edinceye kadar tecrübeli Halep Valisi Koca Halil Paşa serdar olarak kabul edildi. Mağlubiyetin müsebbibi olarak görülen Ömer Ağa idam edildi. Bu sırada Kırım Hanı Saadet Giray birlikleriyle Belgrad’a geldiyse de artık iş işten geçmişti. Muharebeye yetişmek için yeterli çabayı göstermeyen Kırım Hanı padişah tarafından ağır bir üslupla azarlandı. Muharebe sonrasında Avusturyalılar Lippa, Karansebes ve Lugoş kalelerini geri aldılar, ancak Banat’ın merkezi konumundaki Tımışvar’ı almayı yine başaramadılar.

Yanıt Açıklaması: Otuz Yıl Savaşı, 1618 ile 1648 yılları arasında Orta Avrupa'da yapılan ve Avrupa devletlerinin çoğunun katıldığı savaşlar dizisidir. Avrupa tarihinin en uzun ve yıkıcı savaşlarından birisidir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Köprülü Mehmed Paşa, 1656’da sadrazam olunca ilk işinin bozulan devlet otoritesini yeniden tesis etmek olduğunu biliyordu.

Yanıt Açıklaması: 1698 yılının sonuna doğru nihayet Osmanlılar ile Avusturyalılar, Venedikliler, Lehler ve Ruslar arasında barış görüşmeleri başladı. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Zenta Muharebesinden sonra yapılan barış görüşmelerine İngiltere ve Hollanda ara buluculuk yapmıştır