Orta Çağ ve Yeni Çağ Türk Devletleri Tarihi

Yanıt Açıklaması: Uzun Hasan Bey’in Karamanoğulları topraklarında nüfuz sahibi olmaya çalışması, Trabzon’un fethini önleme gayretleri, Osmanlılara karşı Venediklilerle ittifaka girişmesi, hatta Osmanlı topraklarına zaman zaman taarruz etmesi, bu devlet ile ilişkileri savaş noktasına getirdi.

Yanıt Açıklaması: Bütün halkın birlikte kutlayacağı bayramlar düzenlemek fikri Ekber'e aittir.

Yanıt Açıklaması: Şah Cihan’ın 1631 yılında ölen karısı Mümtaz Mahal için yaptırdığı Tac Mahal adlı türbe en meşhurudur ki daha sonra Şah Cihan’ın kendisi de oraya gömülmüştür. Tac Mahal, Babürlülerin Hindistan’da yaptırdığı dünyaca ünlü Türk-İslam mimarlığının şaheserleri arasında yer alır. Bu sırada gelişen mimari üslup ise tüm Orta As- ya’yı etkilemiştir.

Yanıt Açıklaması: Uzun Hasan Bey, Otlukbeli Savaşı'ndan sonra devletin merkezini Diyarbekir'den Tebriz'e taşımıştır.

Yanıt Açıklaması: Akkoyunlular, Otlukbeli Savaşı’nda (1473) büyük kayıpların yanı sıra Osmanlılara üç binden fazla esir verdiler. Uzun Hasan’ın oğlu Zeynel Bey de bu savaşta öldü. Uzun Hasan Bey devletin merkezini Diyarbekir’den Tebriz’e taşıdı.

Yanıt Açıklaması: Delhi Türk Devleti içerisinde yönetimde etkili olan beyler "kırklar" olarak adlandırılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Delhi Türk Devleti içerisindeki beylerin hükümdarları tahtan indirip çıkaracak kadar yönetimde ve aldıkları kararlarda etkili olmaları yönetimdeki zayıflığın göstergesidir.

Yanıt Açıklaması: İltutmuş’un Abbasi Halifeliği ile kurduğu ilişkiler de dikkat çekicidir. 1229 yılında Halifenin elçileri İltutmuşa hilat ve menşur getirerek İltutmuş’un, Hint Sultanı ve fethettikleri yerlerin hükümdarı olarak tanındığını beyan etmişlerdi.

Yanıt Açıklaması: Memlüklüler.Cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Balaban'dan sonra tahta Keykubat geçmiştir.

Yanıt Açıklaması: Akkoyunluların başında Tur Ali Bey bulunduğu için, onlar Tur Aliler olarak da bilinmekteydiler. Kitab-ı Diyarbekriyye’nin bildirdiğine göre Diyarbekir’de oturan Tur Ali Bey, 30000 kişiyi bulan adamları ile birlikte Gazan Han’ın Suriye, Irak ve Anadolu’ya yaptığı seferlere katılmış, buradaki başarılarından dolayı Gazan Han’ın iltifatına mazhar olmuştu. Çağdaş Grek Tarihçileri onları “Amid Türkleri” diye adlandırıyorlardı.

Yanıt Açıklaması: Harezmşahlar ülkesinde XII. yüzyılda, Seyhun ötesi bozkırlarında yaşayan Türk göçebelerinin islâmlaşmasında ve bunlar arasında bir Türk tarikatının kurulmasında, en büyük rolü oynayan şahıs Ahmed Yesevî’dir.

Yanıt Açıklaması: İskender Bey, Cihan Şah tehlikesini savuşturmayı beklerken oğlu Şah Kubad tarafından öldürüldü. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: İlaçların hazırlanmasında geleneksel yöntemler kullanılıyordu. Bu- yutat-ı Hassa’ya bağlı bir de ilaç imalathanesi vardı. Devletin sağlık işlerinden ve tabiplerin faaliyetlerinden sorumlu olan kişi Hekimbaşı idi.

Yanıt Açıklaması: Harezmşahların son talihsiz hükümdarı Celaleddin’in, maceralar ile dolu hayatı, zaman zaman büyük kahramanlık safhaları arzeden muvaffakiyetleri ve şahsiyeti hakkında söylenecek pek çok şey varsa da sonuç değişmeyecektir. Harezmşahlar İmparatorluğu’nun tarihi hayatı Celaleddin ile sona ermiş sayılabilir.

Yanıt Açıklaması: Harezm halkının kendisine bağlılığından istifade etmesi Büyük Selçuklu Devletinin zayıflamasından istifade etmesi Atsız’ın bu başına buyruk hareketi Sultan Sencer’i çok kızdırdı. Sencer, kendisini tenkit ve ikaz etmesi Atsız’ın, Cend ve Mangışlak fütuhatı Sancar’ı kızdırmıştı çünkü bu seferler için ondan izin almamıştı. Zira kendisine tabi olan ve islam dini uğrunda kâfirler ile cihad eden bu saha müslümanlarının kanlarını döktüğü için Sancar, Atsız’a kızıp onu aşağılaması Sancar’ın Kara-Hıtaylara karşı Katavan’da uğradığı ağır mağlubiyet üzerine Atsız’ın Horasan için emelleri olması

Yanıt Açıklaması: 1554’de Osmanlıların İran’a yöneldiği haberi üzerine Şah Tahmasb Kanunî Sultan Süleyman’a elçiler göndererek iyi niyetli yaklaşımlarda bulunmuş, mektuplar teati edilmek suretiyle 1555 yılından itibaren Osmanlılarla barış dönemi başlatmıştır.  Şehzâde Bayezid’in İran’a sığınması bu barışı kısmen zedelemişse de, onun Osmanlılara teslimi ve katledilmesinden sonra yeniden eski duruma dönülmüştür.

Yanıt Açıklaması: Ekber’in dini düşünceleri muğlaktır. Babası Hümayûn’un Hint İmparatorluğunu kaybettiği ve İran’a kaçtığı karışık devrede doğan Ekber, doğru dürüst bir eğitim almamıştı. Buna rağmen dini duyguları güçlü ve Çiştî tarikatına bağlı birisi idi. Hicretin 10. yüzyılının yani bininci yılının tamamlanıp 2. bin yıla girildiği bu sıralarda (1591) Hindistan’da Mehdilik fikri oldukça yaygın hâle gelmişti. Sonuçta ortaya, kendisini mehdi gören bir sürü insan çıkmıştı. Bunlardan bazıları zaman zaman etrafına hayli taraftarlar toplayarak sultanlara kafa tutabilecek duruma gelebiliyorlardı. Bu sebeple mehdilik iddiasında bulunan kimselerle çok uğraşılmış, ulema da bu mücadelede sultanların yanında yer almıştı. Bu mehdilik hareketleri Ekber’i de etkilemiştir. Dolayısıyla ulemanın nüfuzunu kırarak İslam dininin başı olmayı planlayan Ekber, dini bir kişilik olan Şeyh mübarek ve oğullarının etkisiyle mehdilik temayülü göstermiştir. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Şah Abbas 1629’da vefat ettiğinde tahta geçecek kardeşi veya evladı yoktu. Çünkü şehzâdelerin bir kısmı kör edilmiş, bazısı ise taht iddiasında bulunma ihtimaline karşı öldürülmüştü. Bu yüzden daha önce öldürülmüş olan Safi Mirza’nın oğlu Sam Mirza, Şah Safi adıyla Safevî tahtına oturdu. O da devlet adamlarına ve şehzâdelere karşı acımasızca davranıp pek çok önemli şahsiyeti idam ettirdi. Avusturya ile barış antlaşması yapmış olan Osmanlılar, İran’a saldırdılar. 1635’te Revan Osmanlılara geçtiyse de kısa süre sonra Şah Safi tarafından geri alındı. Bu zaferden sonra Safevîlerin barış teklifi, Bağdat’ı geri almak niyetinde olan Osmanlılar tarafından reddedildi. 1638’de Bağdat IV. Murad tarafından ele geçirildi. 1639’da Osmanlılarla imzalanan Kasr-ı Şirin Antlaşması Osmanlı-İran sınırını geniş ölçüde belirlediği gibi iki ülke arasında uzun süreli bir barış dönemin de başlangıcı oldu. Öte yandan Özbeklerin Horasan’a defalarca yaptıkları akınlar da yağma ve talandan başka tesirsiz kaldı. Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: Harezmşahlar Devleti olarak üzerinde ittifak edilen siyasi teflekkül, XI. yüzyılda Türkler tararından kurulan Harezmşahlar Devletidir. İdare merkezi Gürgenc’tir.