Orta Çağ ve Yeni Çağ Türk Devletleri Tarihi

Yanıt Açıklaması: Ali, İbrahim ve İsmail Şeyh Haydar’ın oğullarıdır. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Anuş-Tigin Garca Harezmşahlar sülalesinin atasıdır, Taşt-dâr’lık mevkiine kadar yükselmiştir, Yeminü’d-din lakabını taşımaktadır.

Yanıt Açıklaması: Akkoyunluların başında Tur Ali Bey bulunduğu için, onlar Tur Aliler olarak da bilinmekteydiler. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Çaldıran Savaşı Osmanlı Devleti ve Safeviler arasında geçmiştir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Şah İsmail ile mücadeleye giren Özbek Hanı Şeybani Han'dır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Avrupa saraylarında, Fatih Sultan Mehmed’den ayırmak için “Küçük Türk” diye adlandırılan Uzun Hasan Bey.

Yanıt Açıklaması: 1356 yılında Celayirlilerin başına Şeyh Hasan'ın oğlu Üveys geçti. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: 1242’de Nizâmü’l-Mülk Hoca Mühezzebüddin’in öldürülmesinden sonra Emir-i Hacibliğe yükseltilen Balaban, Nâsırüddin Mahmud’un ömrünün sonlarına doğru bütün otoriteyi devralmıştı. Balaban’ın görevde olmadığı 1253-1255 yılları hariç saltanatı boyunca idareye müdahale etmedi. Balaban, zaten son Sultan Nâsırüddin Mahmud’un (1246-1265) kayınpederi idi ve bu sıfatla devlete hâkimdi. Balaban da yine “Kırklar”la uğraştı ve yönetimi merkezîleştirmeye çalıştı. Yirmi iki yıllık saltanatı Balaban, devletin dağılmayı önlemeye çalıştı ülkenin Moğol istilasına maruz kalmasını engelledi. Mahmud’un 1266’da ölümü üzerine hanlar, melikler ve emirlerin oybirliği ile Balaban, Gıyaseddin unvanıyla tahta geçti ve güçlendi.

Yanıt Açıklaması: Akkoyunlu Devleti’nin idaresindeki konar-göçer Türkmenler ve Akkoyunlu hânedan›n›n dayana¤› Bay›nd›r boyunun Do¤u Anadolu’ya gelmesi, muhtemelen Mo- ¤ol istilas› s›ras›nda olmufltur. Burada Karakoyunlu ulusunu meydana getiren di¤er Türkmen kardeflleri ile birlikte Mo¤ol-‹lhanl› hakimiyetinde kalm›fllard›. Konar-gö- çer Türkmenlerin yaylaklar› Erzurum, Erzincan, Kemah ve Kars’a kadar uzanan platolard›. Bunlar güz mevsiminin gelmesi ile birlikte güneye do¤ru hareketleniyorlar, Memlük s›n›r› boylar›nda Urfa, Birecik, Mardin, Caber ve Rakka’ya do¤ru uzanan sahada k›fll›yorlard›. Ancak bunlar, Mo¤ol hâkimiyeti esnas›nda henüz tefl- kilatland›r›lmam›fl olup boy ve afliret reislerinin idaresinde hayatlar›n› sürdürüyorlard›. ‹lhanl›lar ile Memlüklüler aras›ndaki s›n›r bölgede yaylak ve k›fllak hayat› ya- flayan Dögerler ise zaman zaman Arap Benî Rebia aflireti ile çat›flma halinde idi.

Yanıt Açıklaması: Ekber’in Büyük Oğlu Selim’in, veliahtlığının açıkça belli olmaması yüzünden babası ile arası bozulmuştu. Buna rağmen 1605 yılında Ekber ölünce, Selim, Nureddin Muhammed Cihangir Gazi unvanıyla tahta çıktı. Yaptığı ilk işte adını Cihangir olarak değiştirmesidir. Bunun sebebi, Selim adının Osmanlı sultanları tarafından kullanılması ve bu bakımdan herhangi bir karışıklığa meydan verilmek istenmemesidir. Doğru cevap E'dir

Yanıt Açıklaması: Gur Sultanı Muizüddin, ordusundaki ünlü kumandanlarından Aybek’i Hindistan’da genel vali ve ordu komutanı olarak bıraktı ve kendisi Gazne’ye döndü. Aybek 1193’de Delhi’yi ele geçirdi. Bu tarihten itibaren de Kuzey Hindistan’da fiilen Delhi Türk Sultanlığı kurulmuş oldu.

Yanıt Açıklaması: Tuğluk sultanlığı 1320 yılında kurulmuştur.

Yanıt Açıklaması: Moğollar, Doğu Anadolu’yu tedricen boşaltarak, Orta Anadolu, İran ve Azerbaycan’ın verimli topraklar›na çekilmeleri üzerine, Diyarbekir ve havalisinde faaliyet gösteren Akkoyunlu Türkmenleri, Mardin’de hüküm süren Artuklularla işbirliği içine girdiler. Bu sıralarda Akkoyunluların başında Tur Ali Bey bulunduğu için, onlar Tur Aliler olarak da bilinmekteydiler. Doğru cevap B'dır

Yanıt Açıklaması: Muhammed Hüdabende dönemi 1587 yılında sona ermiştir. Doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: Sökmenli Devleti 1100-1207 yılları arasında Ahlat merkez olmak üzere Van, Erciş, Bargiri, Tatvan, Malazgirt, Muş ve Sason civarında hüküm sürmüştür.  Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: Bütün Timarlardan, hatta sultana mahsus olan Hasslardan öşür alan vezirin maiyetinde, muhtelif divanlar vardı. Çeşitli yönetim şubeleri şeklinde olan bu divanların (divan-› tuğra, divan-ı inşa, divan-ı arz, divan-ı istifa, divan-ı israf v.b.) görev ve yetkileri, Büyük Selçuklularınki gibiydi. Merkezi idarede, vezirden sonra, bir de divan reisi vardı.

Yanıt Açıklaması: Dârâ Şükûh’un Hinduizm ile İslam’ın esaslarının ayniyeti hakkındaki fikirlerini Mecma’ül-Bahreyn’de bulmak mümkündür. Bu eser esas itabariyle Sûfî ve Upanişadik kozmolojik–ki kâinatın mahiyetinden ve kanunlardan felsefe sistemi içinde bahseden ilim demektir– bâtınî inançlar ve ameller arasında olduğu farz edilen, daha çok zıtları birleştirici bir kelime tekniği ile ilgilidir.

Yanıt Açıklaması: Orta Asya’daki Moğol istilasının Hindistan Türklüğü açısından önemli bir sonucu olmuştur: bu istila başlar başlamaz önemli ölçüde Müslüman Türk, Hindistan’a akın etmiş, İltutmuş veya Kabaca’ya sığınmıştır. Böylece Hindistan’daki Türk nüfusu artmış, bu da Hindistan’daki gelişmeleri olumlu yönde etkilemiştir.

Yanıt Açıklaması: Ali Bey tahta geçtiğinde kardeşi Hamza’nın muhalefeti ile karşılaştı. O, durumunu kuvvetlendirmek için kızını Şahruh’un oğluyla evlendirmek suretiyle Timurlularla akrabalık kurdu. Ancak, Şahruh’un Azerbaycan’dan çekilmesiyle Akkoyunlular yine iç karışıklıklar içine sürüklendiler. Memlüklerin yardımıyla Hamza Bey’e geçici bir üstünlük kurulduysa da huzur sağlanamadı. Memlüklerin çekilmesiyle birlikte Hamza Bey tahtı ele geçirmek için yeniden harekete geçti. Kardeşi Hamza Bey’e karşı koymayacağını anlayan Ali Bey, Mısır’a giderek ömrünün sonuna kadar orada kaldı.

Yanıt Açıklaması: Hanedan, adını merkezi Erdebil’de bulunan Safevîye tarikatının reisi şeyh Safiyüddin’den almıştır. Doğru cevap E’dir.