Orta Çağ ve Yeni Çağ Türk Devletleri Tarihi

Yanıt Açıklaması: Şah İsmail 1501'de Tebriz’e girerek tahta oturdu. On iki imam Şiiliğini resmi mezhep ilan edip ilk Şii ezanı okuttu.

Yanıt Açıklaması: Kanuni Sultan Süleyman zamanında İran’a Irekeyn seferi denilen iki büyük sefer düzenlemiştir. Bu mücadeleler 1555 yılında Amasya antlaşmasıyla sona ermiştir.

Yanıt Açıklaması: Babür 1530 yılında ölmüş, yerine oğlu Hümayûn geçmiştir.

Yanıt Açıklaması: Hindistan'daki Türk-Moğol resim ekolünün temelleri Hümayun döneminde atılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Mengücük Beyliği'nin kültürel olarak diğer Türk Beylikleri'nden ileride olmasının temel sebebi bir iç beyliği olmasıdır. Bu sebeple sınırlarında askeri faaliyetlerle baş başa kalmamışlar yahut akınlar yapmak durumunda (en azından diğer beylikler kadar) kalmamışlardır. Bu ise beyliğin toplumsal kaynaklarını kültürel birikime yönlendirmesini mümkün kılmıştır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Doğru seçenek B şıkkında verilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Haydar, gücünü denemek ve babasının intikamını Kafkaslar üzerine akınlar yapıp, elde ettiği ganimetleri müridleri arasında paylaştırdı. Bu sayede etrafında sadece müridleri değil aynı zamanda ganimet yoluyla kazanç sağlamaya çalışan kişiler de toplanmaya başladı. Kafkaslardan vergi almakta olan Şirvanşah Ferruh Yesar, Haydar’a karşı, Akkoyunlu hükümdarı Yakup Bey’den yardım istedi. Derbend yakınlarında yapılan savaşta Akkoyunlular, Şeyh Haydar’ı öldürüp (1488) cesedini Tebriz’e getirerek halka teşhir ettiler.

Yanıt Açıklaması: Akdeniz limanlarına ulaşım için kullanılan Tebriz-Halep yolu önemini daima muhafaza etmiş, Coğrafi keşiflerden sonra bile canlılığını devam ettirmişti.

Yanıt Açıklaması: Şah Tahmasb, Kanunî Sultan Süleyman’a elçiler göndererek iyi niyetli yaklaşımlarda bulunmuş, mektuplar teati edilmek suretiyle 1555 yılından itibaren Osmanlılarla barış dönemi başlaıştır. Şehzâde Bayezid’in İran’a sığınmas› bu barışı kısmen zedelemişse de, onun Osmanlılara teslimi ve katledilmesinden sonra yeniden eski duruma dönülmüştür.

Yanıt Açıklaması: Eyalet idaresine genellikle “bey”, “han” veya “sultan” rütbesi ile Türk men kökenli reisler tayin edilirdi.

Yanıt Açıklaması: Nihayet 1718’de yeni bir ordu haz›rlamak bahanesi ile Kazvin’e geçti. Bu arada Mir Veys’in 1715’te ölümünden sonra Afganlıların başına geçen Mahmud, Abdalî Afganlılarını yendi. Şah onu Hüseyin Kulu unvanı ile Kandehar valisi olarak tayin etti. Ne var ki Mahmud, Şah’a sadık kalmayıp 1721’de Kirman’a büyük bir saldırı düzenledi. 1722 yılında İsfahan yakınlarında Safevî ordusunu ağır bir yenilgiye uğratıp, başkenti kuşattı. Şah Sultan Hüseyin, 12 Ekim 1722’de kayıtsız şartsız teslim olmak zorunda kaldı. Böylece Afganlılar İran’ın resmî hakimi durumuna geldiler.

Yanıt Açıklaması: Çaldıran Savaşı(1514) Selim, Anadolu’daki Kızılbaşların harekete geçme ihtimaline karşı tedbirler aldıktan sonra, büyük bir ordu ile İran üzerine yürüdü. Erzincan üzerinden Tebriz’e doğru ilerledi. Hoy yakınlarındaki Çaldıran ovasında yapılan savaşta Safevîler yenildiler (23 Ağustos 1514).

Yanıt Açıklaması: Cihangir zamanında  sanat olgunluğa erişti. Cihangir’in resme olan tutkusu ve Cizvit papazlarının Avrupa’dan getirdikleri resim ve kitaplara olan alakası sayesinde bu dönem sanatında Batı etkisi de görülmeye başladı.

Yanıt Açıklaması: Moğol İstilası Harezmşahlar Devletinin yıkılışına sebeptir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: İltutmuş’un kendisinden sonra tahta geçmek için başka oğulları bulunmasına rağmen kızı Raziye’yi veliaht yapması şaşkınlık yaratmıştı. Kendisi “Oğullarım gençlik eğlencelerine dalmışlar, hiç birisinde ülkeyi idare edecek yetenek yok, ben öldükten sonra oğullarımdan hiçbirisinin kızım kadar veliahtlığa yaraşmadığı görülecektir” demiştir. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Harezmşahlar Devleti ilk kez Alâeddin Muhammed döneminde büyük bir imparatorluğa dönüşmüştür. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: 1639’da Osmanlılarla imzalanan Kasr-ı Şirin Antlaşması Osmanlı-İran sınırını geniş ölçüde belirlediği gibi iki ülke arasında uzun süreli bir barış dönemin de başlangıcı olmuştur. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Zamanla Türklerin ve yerlilerin karşılıklı tesirlerinin sonucu olarak Farsça, Türkçe ve Hindu dilleri karışımından oluşan “Ordu Dili’ ortaya çıktı. Bu dilin gelişmesinde şair Emir Hüsrev’in etkisi büyüktür. Cümle kuruluşu bakımından Sanskrit dilini esas alan ve Farsça, Türkçe kelimelerle zenginleşmiş bulunan bu dil, bugün Pakistan ve Hindistan Müslümanlarının kullandıkları dildir. Bu bilgiler ışınında günümüzde Ordu dilinin kullanıldığı çıkarımı yapılabilir.

Yanıt Açıklaması: Fatih Sultan Mehmet doğuda yükselmekte olan Akkoyunlu tehlikesini ortadan kaldırmak için 1460 yılında büyük bir orduyla yola çıktı.

Yanıt Açıklaması: Hindistan’daki Türk egemenliği ve ülkenin İslamlaşması Gazneliler zamanında olmuştur. Gazneli Mahmut’un Hindistan’a yaptığı 16 sefer sonucunda, Hindistan’ın kuzey kısmına hâkim olan yerel yönetimler kırılmış, bölgede Türk egemenliği başlamıştır.