Orta Çağ ve Yeni Çağ Türk Devletleri Tarihi

Yanıt Açıklaması: Muhammed Hüseyin Nurbahflî Bahaüddevle’nin kısa sürede şöhret sahibi olmasını sağlayan Hülasatü’l-Tecarüb adlı eseri 1501 yılında yayınlanmıştır. Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: Müslüman Türkler, önceleri minare şeklinde kule ve hele de kubbenin hiç bulunmadığı ülkede dünyanın yükseklik bakımından ikinci ve bir binaya dayanmayan minareler arasında birinci minaresini, Kutup Minar’ı inşa ettirmişlerdir. Kutup Minare Hindistan Türk Sultanlığının zafer anıtıdır. Eserin yapımına 1199’da Kutbeddin Aybek zamanında başlanmış ve İltutmuş zamanında1230 yılında tamamlanmıştır. Tahminen 73 m olan yüksekliği, 12 m çapındaki kaide üzerinde yükselir. 5 şerefesi olan Kutup-Minar kırmızı kum taşı ile ak mermerden inşa edilmiştir. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: ŞEYH HAYDAR Erdebil’de bulunduğu süre içinde devamlı suretle kılıç, ok ve mızrak uçları imalatı ile meşgul olan Haydar, gücünü denemek ve babasının intikamını Kafkaslar üzerine akınlar yapıp, elde ettiği ganimetleri müridleri arasında paylaştırdı. Bu sayede etrafında sadece müridleri değil aynı zamanda ganimet yoluyla kazanç sağlamaya çalışan kişiler de toplanmaya başladı. Kafkaslardan vergi almakta olan Şirvanşah Ferruh Yesar, Haydar’a karşı, Akkoyunlu hükümdarı Yakup Bey’den yardım istedi. Derbend yakınlarında yapılan savaşta Akkoyunlular, Şeyh Haydar’ı öldürüp (1488) cesedini Tebriz’e getirerek halka teşhir ettiler.

Yanıt Açıklaması: Hümayûn uzun mücadelelerden sonra Delhi’ye 1555’de tekrar girerek babasının tahtına oturmasının ardından, bir yıl sonra 1556’da ölmüştür.

Yanıt Açıklaması: Danişmendliler Yeşil Irmak havzasında kurulmuştur

Yanıt Açıklaması: Çaldıran Savaşını (1514) Osmanlı Devleti kazanmıştır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Çaldıran Savaşı'nda Kızılbaş reislerinin pek çoğu savaş meydanında öldü. Sultan Selim, Tebriz’e girdi. Tebriz’de bulunan sanatkârların büyük bir bölümünü İstanbul’a yolladı. Daha sonra Kemah ve Diyarbekir Osmanlıların eline geçti. Çaldıran mağlubiyeti şah İsmail’in yenilmezliği anlayışına büyük darbe vurdu.  Şah İsmail’in Osmanlılara karşı Avrupalı devletler ile ittifak kurmaya çalışması ise, elçilerin vakitlice yerine ulaşamaması yüzünden gerçekleşmedi. Bununla birlikte şah, 23 Mayıs 1524’de ölümüne kadar sakin bir hayat sürdü. Doğru yanıt D'dir.

Yanıt Açıklaması: İzzettin Saltuk’tan sonra Saltuklular gerileme sürecine girdiler.

Yanıt Açıklaması: Safevi Devleti 1501 yılında kurulmuştur. Doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: I. Selim, Anadolu’daki Kızılbaşların harekete geçme ihtimaline karşı tedbirler aldıktan sonra, büyük bir ordu ile İran üzerine yürüdü. Erzincan üzerinden Tebriz’e doğru ilerledi. Hoy yakınlarındaki Çaldıran ovasında yapılan savaşta Safevîler yenildiler (23 Ağustos 1514). Şah İsmail savaş meydanını terk ederek Dergezin’e çekildi. Kızılbaş reislerinin pek çoğu savaş meydanında öldü. Sultan Selim, Tebriz’e girdi. Burada bir hafta kaldıktan sonra, tekrar Amasya’ya çekildi. Tebriz’de bulunan sanatkârların büyük bir bölümünü İstanbul’a yolladı. Daha sonra Kemah ve Diyarbekir Osmanlıların eline geçti. Çaldıran mağlubiyeti Şah İsmail’in yenilmezliği anlayışına büyük darbe vurdu. Babür Şah, Kandahar ve Belh’i ele geçirdi. Ubeydullah Han Horasan’a saldırdı. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: 1203 yılında Gur tahtında bulunan Gıyaseddin ölmüş, yerine kardeşi Muizüddin geçmişti. Muizüddin de 15 Mart 1206’da ölünce, Tacettin Yıldız Gazne tahtına, Aybek de Hindistan tahtına varis oldular. Delhi, Bedaun, Ecmir havalisi başta olmak üzere, İndus’tan Ganj’a, Himalayalardan Vindhiya dağları eteklerine kadar Kuzey Hindistan’ın orta kesimlerine Aybek’in hâkim olduğu görülmektedir. Gazneli Sultanı Şihabüddin Muhammed’in kölesi ve kumandanı olan Kutbeddin Aybek, Delhi Sultanı olarak tahta çıkarıldı ve alt kıtanın büyük bir kısmı tedricen onun hükümranlığı altına girdi. Aybek, 1206’da Lahor’da Hindistan tahtına çıktığında “Kutbü’d-dünya ve’d-din” unvanını aldı ve daha sonra devlet merkezini Delhi’ye taşıdı.

Yanıt Açıklaması: Konar-göçer Türkmenlerin yaylakları Erzurum, Erzincan, Kemah ve Kars’a kadar uzanan platolardı Bunlar güz mevsiminin gelmesi ile birlikte güneye doğru hareketleniyorlar,Memlük sınırı boylarında Urfa, Birecik, Mardin, Caber ve Rakka’ya doğru uzanan sahada kalıyorlardı. Bu yüzden doğru cevap C' dir.

Yanıt Açıklaması: I. Selim, Anadolu’daki Kızılbaşların harekete geçme ihtimaline karşı tedbirler aldıktan sonra, büyük bir ordu ile İran üzerine yürüdü. Erzincan üzerinden Tebriz’e doğru ilerledi. Hoy yakınlarındaki Çaldıran ovasında yapılan savaşta Safevîler yenildiler (23 Ağustos 1514).

Yanıt Açıklaması: Bozulus, Akkoyunlulardan kalma büyük kısmı Bayındır boyuna dayanan Türkmen halkına Osmanlı defter kayıtlarında verilen isimdir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: ŞEYH CÜNEYD Cüneyd’in şeyhliğine karşı çıkan amcası Cafer, Karakoyunlularla işbirliği yaparak onun Erdebil’den uzaklaşmasını sağladı. Cüneyd, Anadolu’ya gelerek II.Murad’dan kendisine faaliyet gösterebileceği bir yer vermesini istedi. Osmanlı Sultanı bu isteği reddetmesi üzerine Konya’ya giden Cüneyd, Sadreddin Konevî dergahında bir müddet ikamet etti. Burada dergahın reisi şeyh Abdüllatif ile fikri münakaşaya girişip Şiilik konusundaki düşüncelerini açığa vurunca, Konya’dan ayrılmak zorunda kalıp, Karamanoğullarına tabi olan Varsak Türkmenlerinin arasına gitti.

Yanıt Açıklaması: Kutlu Bey’in ölümünü fırsat sayan Erzincan beyi Mutaharten Akkoyunlu topraklarına saldırarak yağma ve talanda bulundu. Buna karşılık Pir Ahmet, büyük bir kuvvet toplayarak Mutaharten’i ağır bir yenilgiye uğrattı. Mutaharten yaralı olarak Erzincan’a çekildi. İntikamını alabilmek için Karakoyunlulardan yardım istedi. Karakoyunlu Mehmet Bey, Mutaharten ile kuvvetlerini birleştirerek Akkoyunluların üzerine yürüdü.

Yanıt Açıklaması: 1656 yılı başında İstanbul’a gelen Kaim Bey adlı bir elçi vasıtası ile Şah Cihan, zamanın Osmanlı padişahı IV. Mehmet’ten şunları istemiştir: Kandahar’ın İran’dan geri alınması için yardım.? Mekke’de Hintli hacıların namaz kılmalarına mahsus bir yer yapılması için izin.? Tac Mahal’in kubbesinin yapılması için bir mimar gönderilmesi.?Öyle anlaşılmalıdır ki Osmanlılar, yalnız üçüncü isteği yerine getirmişlerdir. Öyle anlaşılmalıdır ki Osmanlılar, yalnız üçüncü isteği yerine getirmişlerdir.

Yanıt Açıklaması: Kutlu Bey’in ölümünü fırsat sayan Erzincan beyi Mutaharten Akkoyunlu topraklarına saldırarak yağma ve talanda bulundu. Buna göre doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Akkoyunlu topraklarında faaliyet gösterdiği esnada etrafında toplanan Türkmenler ile Canik bölgesine giden Cüneyd, bölgedeki Çepnileri kendisine bağladığı gibi Trabzon Rumlarına da birkaç zayıf akınlarda bulundu. Daha sonra Erdebil’e giderek tekkenin başına geçti. Siyasî fikirleri iyice belirginleşen Cüneyd gücünün neye yettiğini öğrenmek amacıyla bu defa kuzeydeki Çerkesler üzerin akınlar yapmaya başladı. Ancak şirvanşahlar ile yaptığı savaşta öldürüldü (1460). Bunun üzerine Safevî müridleri Haydar’ı kendilerine reis olarak benimsediler.

Yanıt Açıklaması: Pir Ahmet Bey (1389-1403) Akkoyunlular Devleti beyidir. Doğru cevap C'dir.