Orta Çağ ve Yeni Çağ Türk Devletleri Tarihi

Yanıt Açıklaması: İDARİ HAYAT Sultanlık yönetimi daha önce geliştirilmiş İslam Devletlerinin modeli üzerine kuruldu. Bu model dîvân teşkilatından meydana gelmekteydi. Dört büyük dîvân vardı: 1) Dîvân-ı Vezâret; 2) Dîvân-ı Risâlet; 3) Dîvân-ı İnşâ; 4) Dîvân-ı Arz. Devrin anlayışına göre; Dîvân-ı Vezâret diğer üç dîvândan daha üstün sayılmaktaydı. İdarî teşkilâtta en yüksek ve yetkili makam Dîvân-I Vezâret idi.

Yanıt Açıklaması: I. Abbas tahta geçer geçmez ilk iş olarak iç problemleri ortadan kaldırmak amacıyla orduda geniş bir ıslahata girişti. Öncelikle Kızılbaş reislerinin gücünü kırmak amacıyla Şahseven adıyla yeni askeri birlikler meydana getirdi. Bu yeni ordu, Şah’a sadık olduğuna şüphe olmayan Kızılbaş Türkmenlerden başka, Gürcü, Çerkes, Ermeni ve diğer Kafkas halklarından küçük yaşta İran’a gelenler ile savaşlarda esir düşüp İslamiyet’i seçenlerden oluşuyordu. Keza bunların başına da daha önce İslamiyet’e girmiş olan Allahverdi Han atandı. Bunların yanı sıra Tüfekçiyan ve Topçuyan adıyla ateşli silahları kullanabilen birlikler kuruldu. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Evrengzib 1705’te Maratalar üzerine son seferine çıkmıştır. Vakinkera kalesini kuşattığı sırada hastalandı ve 3 Mart 1707’de öldü. Cesur ve ileri görüşlü birisi olan Evrengzib Babürlülerin altı büyük hükümdarlarından sonuncusudur. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Artuk Bey, bu görevi başarıyla tamamladıktan sonra Melikşah’ın Diyarbekir bölgesine hakim olan Mervânîler üzerine gönderdiği orduya katıldı. Bu sefer sırasında Artuk Bey’in Sultan Melikşah ile arası açıldı ve Suriye Meliki Tutuş’un hizmetine girdi.

Yanıt Açıklaması: Hümayûn, İranlı ünlü ressam Abdüssamed’i yanına davet etmiş, böylece Hindistan’daki Türk-Moğol resim ekolünün temelleri atılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Kara Yülük 1421’de Ruha’yı, 1424’te Tercil ve Silvan’ı, 1429’da Erzincan’ı, 1432’de Çemişezek’i aldı. Böylece Akkoyunlu aşiret reisleri Diyarbekir ve çevresinde önemsiz, küçük bir beylikten, varlıkları Kahire, Herat ve Bursa’da işitilen güçlü bir devlet durumuna yükselmeye başladılar.

Yanıt Açıklaması: Karakoyunluların, Timur’a karşı cephe almaları ve başarısız olmaları Akkoyunluların toprakların genişletmelerine kolaylık sağladığı gibi önemli göç ve ticaret yolları üzerinde hâkim olmalarına, ekonomik ve beşerî kaynaklardan geniş ölçüde yararlanmalarına imkân verdi. Buna göre doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Mardin Beyi Melik Salih Artukî’nin yardım çağrısı üzerine Akkoyunlular'ın üzerine yürüyen Kara Yusuf, Diyarbekir yakınlarında Akkoyunlu Kara Yülük Osman’ı yendi. Daha sonra Mardin’e giren Kara Yusuf, şehrin hakimi Melik Salih Artukî’yi Musul’a tayin etti. Böylece Artuklu Devleti’ne son verdi (1409). Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Doğru seçenek A şıkkında verilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Şah Safi’nin 1642 yılında, otuz bir yaşında iken aniden ölümü üzerine henüz on yaşlarında olan oğlu Muhammed Mirza II. Abbas adıyla tahta geçti. 1648’de Afganistan’a ordu sevk ederek Kandehar ve etrafındaki kaleleri hakimiyeti altına aldı. Babürlülerin karşı saldırıları 1653 yılına kadar devam ettiyse de başarılı olamadılar.

Yanıt Açıklaması: Şah İsmail 1524 yılında ölmüştür. Doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: İngiltere, Şah İsmail'in Osmanlılara karşı ittifak kurmaya çalıştığı ülkelerden biri değildir. Doğru yanıt E'dir.

Yanıt Açıklaması: Ala^eddin Muhammed’in 1217’de İran’a yaptığı sefer sonucu Irak’ta, Fars Atabeyi Sa’d b. Zengi ve Azerbaycan Atabeyi O¨zbek mağlup etmiş ve itaat altına almıştır.

Yanıt Açıklaması: Portekiz sömürgelerinin başkenti Goa’ya bir mektupla bir elçi gönderen ve Hıristiyanlığın iyi yönlerini öğrenmek istediğini belirterek, İncil ve Hıristiyanlığa ait önemli kitaplarla birlikte iki bilgin isteyen devlet adamı Ekber'dir.

Yanıt Açıklaması: İmparator Şah Cihan, kendi döneminde Agra’da önemli mimari eserler meydana getirdi. Bunlar, Tac Mahal, Agra Kalesi, Cuma Camii ve diğerleridir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: 1448’de amcasına karşı isyan eden Elvend Mirza, Cihan Şah'ın beylerinden Rüstem Tarhan karşısında bozguna uğrayıp Akkoyunlu hükümdarı Cihangir’e sığındı. Cihan Şah'ın yeğeninin kendisine teslim edilmesi talebi Akkoyunlular tarafından kabul edilmeyince, bu defa onların üzerine yürüdü (1450). Erzincan kolaylıkla Akkoyunlular'ın eline geçti. Rüstem Tarhan ise Mardin üzerine yürüyüp şehri kuşattıysa da ele geçiremedi. Böylece iki Türkmen devleti arasında iki yıl süren bir mücadele başladı. Sonunda Akkoyunlu Cihangir Bey, Karakoyunlulara bağlılığını bildirdi ve barış yapıldı. (1452). Doğru Cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: DELHİ’DE TUĞLUK SULTANLIĞI (1320-1414) Gazi Melik Tuğluk, Gıyâseddin Tuğluk unvanıyla Delhi tahtına otururken, 1414’e kadar sürecek bir Hanedanın da kurucusu olmuştur. Bu ailenin menşei kesinlikle belli değildir. Ama Gazi Tuğluk’un babasının Karauna Türklerinden olduğu bilinmektedir.

Yanıt Açıklaması: 1598’de İstanbul’da imzalanan Ferhad Paşa Antlaşmasıyla Azerbaycan, Dağıstan, Şirvan, Karabağ, Gence, Bağdat, Luristan, Kürdistan bölgeleri Osmanlı hakimiyetine girmesi ı. Abbas döneminde gerçekleşmiştir.

Yanıt Açıklaması: Selçuklu sanatının şaheserleri sayılan Divriği Ulu Camiî, Konya Alaaddin Camiî, Tercan Mama Hatun türbe ve kervansarayı gibi eserler  Ahlat mezar taşları Sökmenliler beyliği döneminde tarihe kazandırılmıştır. Bu beyliğin bir diğer adı da Ahlatşahlardır. Doğru Cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Kara Yülük Osman Bey, Ankara savaşında bizzat bulunup, Osmanlı kuvvetlerinin solunda bulunan Süleyman Çelebi’yi bozguna uğratmıştır. Buna göre doğru ceva C seçeneğidir.