İlk Müslüman Türk Devletleri

Yanıt Açıklaması: Babası Sebüktegin’in başlattığı Hindistan politikasını devam ettiren Gazneli Mahmud Hindistan’a çeşitli sebeplerle toplamda 17 sefer düzenlemiştir.

Yanıt Açıklaması: Resmi olarak 988 yılında kabul etmişlerdir.

Yanıt Açıklaması: Sultan Mahmud’un vefatı sırasında devletin sınırları en geniş şeklini almış olup Afganistan, Türkmenistan, Harizm, Kirman, Horasan, İsfahan, Rey, Hemedân, Yezd, Kazvîn, Kâşân, Mâzenderân, Esterâbâd, Geylan, Hindistan’da; Pathanistân (Peştunistan), Sind, Belûcistan, Doğu ve Batı Pencâb (bugünkü Pakistan’ın tamamı), Racastân, Mâlvâ, Gûcerât, Delhî, Agra, Ud, Allahâbâd (asıl Hindistan) bölgelerini kapsamaktaydı.

Yanıt Açıklaması: S¸emsü’l-Mülk Nasr, Semerkand’da tahta çıktığında rakipsiz değildi. Kardeşi Togan Han S¸uays, derhal Buhara’dan Semerkand’a gelerek ülkenin başkentini kuşattı.

Yanıt Açıklaması: Selçuklu istilası arifesinde Batı Türk Hakanlığı’nın son müstakil hakanı Tamgaç Han Hızır b. İbrahim’in kaynaklarda “Hakanü’l-Muazzam Tamgaç Han”, “Burhânü’d-Devle”, “Sultân” “Aynü’d-Devle” ve “Kadır Han” unvan ve lâkapları ve “Ebû Şücâ’a” künyesi ile kaydedildiğine rastlanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Şemsü’l-Mülk Nasr, Semerkand’a giden yol güzergâhında Buhara yakınlarında başlangıçta belki de bir sarayolarak inşa edilen Ribât-ı Melik’i diğer adıyla Ribâtı-Murabba’yı yaptırmıştır. Doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Dandanakan Savaşı 24 Mayıs 1040 yılında gerçekleşmiştir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Tarîkatu’l-Bulgarî, Fevâidu’l-Bulgarî ve Câmiu’l-Bulgarî adlı eserlerin müellifi Hoca Ahmed Bulgarî, Gazneli Mahmud’un (967-1030) hocası ve şeyhiydi.

Yanıt Açıklaması: Türkler’le Müslüman Araplar arasında VII. yüzyılın ortalarına doğru başlayan ve XX. yüzyılın ilk çeyreğine kadar devam eden ilişkileri mücadele, hizmet ve hakimiyet dönemi şeklinde üç bölümde incelemek mümkündür. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: 1008 yılında Gaznelilere yenilen ve Ceyhun nehrinin batısına geçemeyen Türk Hakanlığının genişlemesi durdu ve böylece içeride iç siyasî çekişmeler başladı. Bastırılan paralara göre bu gelişmeler, hakanlığın Arslan Han Ali’nin çocukları (Ali Kolu) ile Buğra Han Harun (Hasan)’un çocukları (Hasan Kolu) arasında paylaşılarak 1043’de ikiye ayrılmasına kadar sürdü.

Yanıt Açıklaması: Devletin iç ve dış yazışmaları ile haberleşmesini yapmakla görevli olup divanın âmiri de sahib-i divan-i risalet olarak anılırdı. Mahzen-i esrar olarak nitelenen bu divana çoğunlukla divan-ı risalet denirdi. Nadiren de divan-ı bûnasrda olduğu gibi başkanının adıyla anılırdı. Devletin işleyişi ile ilgili aşikâr ya da gizli haberleri sultana ulaştırmakla görevli divan-ı berîd de bu divanın bir alt birimini teşkil etmekteydi. Bunların başkente getirdiği her türlü evrak, bu divanda mühürlü kaplar içerisinde hazine-i hüccet adı verilen bir yerde muhafaza edilirdi. Aslî görevi devlete ait yazışmaları yürütmek olmasına rağmen aynı zamanda enderun mektebi diyebileceğimiz bir vazifeyi de üstlenmiş görünmektedir.

Yanıt Açıklaması: Tüplüğ erenler en üst deviyede bulunurlardı.

Yanıt Açıklaması: Alemdarlar yani alem başlar er, hakanın kırmızı renkli bayrak ve sancaklarını taşıyan ve muhafaza eden kişi idi.

Yanıt Açıklaması: Hakanın ikamet ettiği ülkenin başkentine ordu denirdi.

Yanıt Açıklaması: Karahanlı Devleti’nde en üst düzey topluluk olan boyların teşekkülünden oluşan budun, en kapsamlı toplumsal oluşumu ifade etmekteydi.

Yanıt Açıklaması: Toplumda üst tabakayı tüplüğ eren veya tüplüğ yıldızlığ denilen asaletli kimseler, yani boy beyleri temsil ediyordu. Bunların hiyerarşide en önde geleni, halktan (boy beylerinden) olup vezirlik derecesine çıkan yuğruş idi ki, hakandan bir derece aşağıda yer alıyordu. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Kâşgarlı Mahmud’un Afrâsyâb’ın hakan, oğullarının ise han unvanı taşıdığını belirtmesine bakılırsa, idari mekanizmada hiyerarşi basamağının en üstünde hakan yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Sebüktegin Gazne Devletini en güçlü İslam devleti konumuna getirmesine rağmen en geniş sınırlarına Sultan Mahmut döneminde (997-1030) ulaşmıştır.

Yanıt Açıklaması: Seyfeddin Surî “sultan” ünvanını alarak Gazneli tahtına oturdu. O sultan ünvanı alan ilk Gûrlu oluyordu. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Göçebe bir kültürü benimsememişlerdir. Komşu halkların yerleşik düzene sahip olmaları onların da yerleşik hayata geçmelerine sebep olmuştur.