İlk Müslüman Türk Devletleri

Yanıt Açıklaması: Sultan Mahmud 1030 yılında vefat ettiğinde başkentte bulunan Muhammed komutanların desteğiyle tahta geçti. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Mesud - Muhammed - Mevdud

Yanıt Açıklaması: Hinduşâhîlerin hükümdarı Caypal, Sebüktegin’den intikam alıp akınlarını durdurmak üzere hızla hazırlıklarını tamamlayarak 979’da büyük bir orduyla Gazne üzerine yürümüştür.

Yanıt Açıklaması: Sipahsâlâr eyaletteki en yüksek askerî görevli olup eyalet ordularının kumandanı idi. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Hanedan soyundan gelen her yaştan kadının genel unvanı tarımdır. Bunların tecrübeli ve yaşlı olanlarına altun tarım denilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Seçeneklerden B’de ifade edilenler Bulgarların çok kısa bir sürede yerleşik hayata geçmesini sağlamıştır. Tarım ürünleri için vergi ödenmemesi tarımın gelişmiş olmasının nedenidir. Toprakları  iktâ olarak kullanılması,  arazi tasarruf şeklidir. Yeni şehirlerin kurulması ise ticaretin gelişmesinin sonucunda olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Buğra, ilig, kadır gibi tâbi sıfatını haiz birinci derecedeki hanedan üyeleri, metbû tanıdıkları hakana karşı geniş bir serbestliğe sahiptiler. Yönettikleri bölgede merkezdeki idari yapının benzeri kendilerine ait idari teşkilatları, ordusu v.s. vardır. Komşu devletler ile ilişkileri doğrudan yürütebilir, savaşlar ve anlaşmalar yapabilirdi. Hakana karşı temel yükümlülükleri, hutbede ve paralarında hakanın adını zikretmek ya da başka birinin adına yer vermemek, istenildiğinde hakanın ordusuna katılarak ortak düşmana karşı savaşmak ve hakana ait yani merkezi otoriteye ait vergilerini ödemekti.

Yanıt Açıklaması: Peşaver ve Waihind Seferinden sonra, Sultan Mahmud ise hem para, hem de büyük bir zaferin gururuyla, ‘gazi’ unvanını da almış olarak Nisan 1002’de Gazne’ye döndü.

Yanıt Açıklaması: Tamgaç Han Hızır dönemi ülkede huzur ve istikrarın hüküm sürdüğü, iktisadî hayatın güçlü ve parlak olduğu, bilim adamlarının ve ediplerin himaye gördüğü bir devreyi temsil etmektedir. Tamgaç Han Hızır, şairlerin büyük bir dostu idi.

Yanıt Açıklaması: Kapucubaşı , Muhtelif hizmetler için saraya eleman alır, saray hizmetlilerini huzura takdim eder, onların tayin ve terfi işlerine bakar ve saray hizmetinin usulüne uygun yürütülüp yürütülmediğini kontrol ederdi.

Yanıt Açıklaması: Sultan Mesud Türkmenleri Horasan’dan çıkarmak için hazırlıklara başladı. Nesâ üzerine yürüyen Hâcib Beytoğdı Selçuklulara yenildi. Tuğrul Bey’e de Nesâ’yı verdi. Mesud 30 Haziran günü Serahs yakınlarında konakladığı sırada Selçuklu öncüleri tekrar göründü. Bunlar Gaznelilerin kıyısında konakladıkları suyun yönünü değiştirince, Gazneli ordusunun en önemli meselesi su bulmak oldu. Bunun üzerine Gazneli kuvvetleri Selçuklulara karşı taarruza geçerek ikindi vaktine kadar savaştı. Her iki ordu da çok sayıda ölü ve yaralı verdi. Gazneli ordusu Selçuklu kuvvetlerinin hücumuna rağmen öğleye doğru Dandanakan Kalesi’ne ulaşabildi. Sultan Mesud ordusunun su sıkıntısını önlemek için beş fersah ilerideki havuza gidilmesini emretti. Bu hareket Gazne ordusunun düzeninin bozulmasma ve savaşın kaybedilmesine yol açan en önemli olaydı.

Yanıt Açıklaması: Hanedan soyundan gelen her yaştan kadının genel unvanı tarımdır. Bunların tecrübeli ve yaşlı olanlarına altun tarım denilmektedir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: XI. yüzyılda hakanlık ülkesinde babaerkil (patriarkal) bir aile yapısı vardı. Çocuklar babalarına ata diye hitap ederlerken, eşler kocalarına bey / beğ diyorlardı. Anneye apa veya ana denirdi. Evin ilk çocuğu erkekse tun oğul, kız ise tun kız, son çocuğa da aştal oğul denirdi. Kardeş anlamında karındaş ya da kadaş, babaları aynı olan kardeşlere kanğdaş kadeş, anneleri aynı olanlara igdiş kadeş tabiri kullanılıyordu. Kanğsık ve baldır, üvey anlamında (kanğsık ata, kangsık oğul, baldır oğul, baldır kız) idi. Aile müessesesinde evlat edinme mevcuttu. Hem oğul, hem de kız evlat edinilebiliyordu. Erkek evlatlıklar yufga veya tutunçu oğul, kız evlatlıklar kızlandı şeklinde ifade ediliyordu. Emikdeş karındaş olmaya ve muhtemelen aynı zamanda sütkardeşliğe işaret etmekteydi.

Yanıt Açıklaması: Askerlerin adının ve azığının kaydedildiği defterlere ay bitiği denirdi. Bu ismin verilmesi muhtemelen askerlerin maaşının dört ayda bir değil de her ay veriliyor olmasından ileri gelebilir. Ay bitiği kayıtları gelişmelere göre daima güncellenir, ölen veya bu görevi yapamayacak durumda olanların adı dîvân-ı ârızda ay bitiğinden silinir ve yerine yenileri kaydedilirdi.

Yanıt Açıklaması: Semerkand Batı Türk Hakanlığının başkentidir.

Yanıt Açıklaması: Anne tarafından hakan soyundan, baba tarafından ise halktan olanlara inal / yınal denirdi.

Yanıt Açıklaması: Tamgaç Han İbrahim siyasi çekişmelerden ziyade sosyal, ekonomik, sanat, bilim, eğitim ve din alanlarında reform niteliğindeki faaliyetleriyle ön plana çıkmıştır.

Yanıt Açıklaması: Saray teşkilatında hükümdardan, bütün devlet teşkilatında da hükümdar ve vezirden sonra en yüksek makam sahibi Hacib-i Bozorg’dur. Bunlar tavassut, teşrifat işlerini yürüttükleri gibi bizzat askerin başında sefere de çıkmakta idiler.

Yanıt Açıklaması: Sultan Mahmud Pencâb Seferi’nde Sukhpal’ı yenerek Karmatileri cezalandırmış ve bu bölgenin komutanlığına Tegin Hazin getirilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Gazneli Mahmud’un 999 yılından başlayarak Hindistan’a düzenlediği seferlerinin kronolojik olarak doğru sırası Peşaver, Waihind, Bhatiya, Multan, Pencâb olacaktır.