İlk Müslüman Türk Devletleri

Yanıt Açıklaması: Asker bu kategoride yer almaz.

Yanıt Açıklaması: top

Yanıt Açıklaması: Onun temel görevleri, ülkeyi kanun ve nizama göre idare etmek, sağladığı huzur ortamı ile hakanın adını iyilikle yaymak, hazineyi dolu tutmak ve ülkeyi genişletmek şeklinde özetlenebilir.

Yanıt Açıklaması: Sebüktegin'in ölümünden sonra vasiyet üzerine tahta önce İsmail geçmiştir. Ardından Horasan orduları komutanı, Sebüktegin'in büyük oğlu Mahmud girdiği that mücadelesinden galip gelerek tahtın sahibi olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Tulunîler ve Ihşidîler, Abbasî Devletinin eyalet valileri iken Mısır ve Suriye’de birer hanedan kurmuşlardır. İdil Bulgar Devleti X. yüzyılın başlarında İdil bölgesinde kurulmuştur. Hazarlar, İdil Bulgarlarına komşu olan bir kağanlıktır. Burtaslar, Bozkurtlar ve Kıpçaklar, Bulgarların batıda etnik kökenleri tam bilinmeyen komşularıdır.

Yanıt Açıklaması: Toplumda üst tabakayı tüplüğ eren veya tüplüğ yıldızlığ denilen asaletli kimseler, yani boy beyleri temsil ediyordu. Bunların hiyerarşide en önde geleni, halktan (boy beylerinden) olup vezirlik derecesine çıkan yuğruş idi ki, hakandan bir derece aşağıda yer alıyordu. Kendisine siyah ipekten bir çetr verilirdi. Türk olmayan, mesela bir Farslı maiyeti ve mevkii ne kadar büyük olursa olsun bu unvanı alamazdı.

Yanıt Açıklaması: Hakana ait elbiseleri câmehânede diken ve muhafaza edenlere câmedar denirdi.

Yanıt Açıklaması: Selçuklular Sistan’a hâkim oldukları sırada, Gazneliler’e bağlı bazı kesimlerin Sultan Mevdûd’dan yardım istedikleri anlaşılıyor. Nitekim kısa bir süre sonra Kaymaz el-Hâcib komutasındaki Gazneli kuvveti Sistan önlerine gelerek karargâhlarını kurdu. Ancak Sistan’da Selçuklular adına hüküm süren Ebu’1-Fazl ile yapılan muharebeyi kaybeden Gazneli kuvvetleri geri dönmek zorunda kaldı. Ebu’1-Fazl’ın Gazneli taraftarı halka karşı tavrı, Sultan Mevdûd’u Sistan’a yeni bir ordu göndermeye mecbur etti. Yine Kaymaz’ın kumanda ettiği bu Gazneli ordusu 20 Mart 1042 günü Sistan önlerinde Ebu’1-Fazl ile savaşa başladı ve onu Zerenc Kalesine çekilmek zorunda bıraktı. Kale kuşatılınca Ebu’1-Fazl Horasan’da bulunan Selçuklu Ertaş’tan yard›m istedi. O 21 Temmuz 1042 günü Ertaş’ın ani baskını ile çok sayıda kayıp veren Gaznelilerden Kaymaz dâhil çok az kişi Büst şehrine ulaşabildi. Mevdûd’un daha sonra kumandanlarından Tuğrul’u Sistan’a gönderdiği görülmektedir. Tuğrul emrindeki ikibin atlıyla Büst’ten harekete geçip yol üzerinde Ebu’l-Fazl’ın kardeşi Ebû Nasr’ı esir aldı. 1043 yılı başlarında Sistan’a geldi ve halktan pekçok kimseyi öldürerek etrafı yağmaladı. Neticede Ebu’1-Fazl onunla barış yaptı ve Sistan, Sultan Mevdûd devrinde Selçuklular’a tâbi olarak kaldı.

Yanıt Açıklaması: Seçeneklerden yalnızca Bengal Gaznelilerin sahip olduğu vilayetlerden birisi değildir.

Yanıt Açıklaması: Karluk meselesi yukarıda belirtilen durumun gerçekleşmesine sebep olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Bastırdığı paralarında “Sultânü’fl-fiark ve’s-Sîn (Doğu’nun ve Çin’in Sultanı)” gibi, ilk kez Şemsü’l-Mülk Nasr b. İbrahim “sultan” unvanını kullandı.

Yanıt Açıklaması: Türkler arasında İslâmiyeti resmî din olarak kabul eden ilk devlet ise İdil (Volga) Bulgar Devleti’dir. 922’de mucizevî bir hidayet eseri olarak İslâm’ı kabul eden Bulgar hükümdarı İlteber Almuş, Abbâsî Halifesi Muktedir Billâh’a bir elçilik heyeti göndererek kendisine İslâm dinini tebliğ edecek din bilginleri (fakihler), cami ve kale yapımına yardımcı olacak ustalar istemiştir.

Yanıt Açıklaması: Sultan Tuğrul Bey’in 1063 yılında vefatı üzerine bu kez Selçuklu tahtına çıkan Alp Arslan’ın ilk icraatı, Huttal ve C¸ağa^niya^n taraflarını tekrar itaat altına almak oldu.

Yanıt Açıklaması: Sebüktegin öldüğü sırada kardeşi Buğracık Herat vâlisi, oğullarından Mahmud Horasan orduları komutanı, Ebü’l-Muzaffer Nasr Büst vâlisi, İsmail ise Gazne ve Belh’in hâkimiydi. Sebüktegin’in vasiyeti üzerine tahta İsmail geçti ve Belh’te cülus töreni ifa edildi.

Yanıt Açıklaması: Sarayda hakan ve vezirden sonra en önemli mansıp uluğ hâcib idi. Hâcibe tayangu denirdi. Hakanın sarayda “dayandığı” yani güvendiği kimseyi ifade eden tayangu, hâcib unvanının kullanımının yaygınlaşmasından sonra unutulmuştur.

Yanıt Açıklaması: Ma^vera^ünnehr’in fethinden itibaren İslam coğrafyasına girilmesi ile birlikte burada geçerli olan dinar (altın), dirhem (gümüş) ve fels (bakır) sikkeler (madeni^ paralar) hakanlık tarafından da kullanılmıştır. Bu kapsamda dinara uruğluğ altun, dirheme yarmak ve felse ise benek diyorlardı. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Bastırdığı paralarında “Sultânü’ş-fiark ve’s-Sîn (Doğu’nun ve Çin’in Sultanı)” gibi, ilk kez “sultan” unvanını kullanarak, hakanların Selçuklu ve Gazneli sultanlarına eşit statüde olduğunu gösterdi. Şemsü’l-Mülk Nasr, dinî ilimlere vâkıf dindar bir şahsiyetti. Kaynaklarda o muhaddis (hadis rivayetçisi) ve hattat olarak kaydedilmektedir. Semerkand güzergâhında Buhara yakınlarındaki Harceng’de inşa ettirdiği Ribât-ı Melik meşhurdur.

Yanıt Açıklaması: Sarayda hakan ve vezirden sonra en önemli mansup uluğ hâcib idi. Hâcibe tayangu denirdi.

Yanıt Açıklaması: Sebüktegin, çocuklarının iyi birer yönetici olmalarını sağlamak için bizzat kendisi Pend-nâme adlı bir ahlak kitabı yazmıştır. Bu eser günümüzde pek bilinmemektedir. Ancak daha sonra Kutadgu Bilig ve Siyasetnâme’de odaklaşan Türk Devlet anlayışı ile ilgili yazılmış en önemli kitaplardan birisidir. Sebüktegin İslamiyeti de Hindukuş ve ötesine taşıyan ilk Müslüman lider olduğu gibi kurduğu hanedan yani Gazneliler de hâkim oldukları topraklarda, özellikle de Kuzey Hindistan’da Türk-İslam varlığının silinmez izler bırakması yanında, geniş yerli toplulukların da bu dinle müşerref olmalarını sağlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Caypal ile başlıca dört racalık ittifak yapmıştır.