Orta Asya Türk Tarihi

Yanıt Açıklaması: Altın Orda hakimiyeti altındaki topraklarda "barugalık" teşkilatının kurulması Berke Han zamanında gerçekleşmiştir.

Yanıt Açıklaması: Kongratlar Hanedanı Dönemi 1804-1920 yılları arasındadır.

Yanıt Açıklaması: 1837 senesinde Babürlülerin son hükümdarı II. Bahadır Şah hükümdar ilan edildi.

Yanıt Açıklaması: Göktürk Hanlığı, Altın Orda devletinin yıkılışından sonra oluşan siyasal birimlerden değildir.

Yanıt Açıklaması: Sibirya Tatarlarının etnik teşekkülünde Kıpçaklar en önemli rolü oynamışlardır. Araştırmacılar Sibirya Tatarlarının etnik esasını Kimek-Kıpçak kabilelerinin teşkil ettiğini ve IX.-XI. yüzyıllarda Gök-Türk ve Uygur kağanlıklarının yıkılmasından sonra Sibirya Tatarlarının ortaya çıktığını belirtmektedirler. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Şahmallık Kumuklar tarafından kullanılan bir idârî sistemtir. Kumuk bölgesini Şamhal adı verilen ve Altın Orda hanlarının soyundan gelen beyler idâre ederdi. Şamhallar XIV. yüzyıldan XIX. yüzyıla kadar çeşitli dönemlerde Osmanlı, İran ve Rus­ya himayesine girdiler ancak feodal bir devlet olarak varlıklarını sürdürdüler. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: 1774 yılında Osmanlı Devleti ile Rusya arasında imzalanan Küçük Kaynarca Antlaşması neticesinde Kırım, Osmanlı’nın elinden çıkmıştır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Hanlar, kabile taksimat sistemini bütün Altın Orda Devleti için benimsemiş ve ülkeyi “yurt”lara bölmüşlerdir. Yaylak, kışlak, otlaklardan oluşan bu yurtların gerek sınırları, gerekse de yöneticileri han tarafından belirleniyordu. Buna göre de hanlar başbuğların, başbuğlar tümen beylerinin, tümen beyleri bin beylerinin, bin beyleri yüz beylerinin, yüz beyleri de on beylerin yurtlarını tayin ediyorlardı. Yurt sahibi, gerektiği zaman yurdun ölçülerine göre tamamen teçhiz edilmiş belirli sayıda asker gönderecek, yine yurdun ölçülerine göre vergi ödeyecekti. Bunun yanında yurtlar babadan oğula geçebilecek şekilde ırsî mülkiyet değildi. Hatta, hanın yurtlara el koyma yada sahibini değiştirme hakkı da vardı

Yanıt Açıklaması: Altın Orda devletinde Fetret Devri, Berdibek Han'ın ölümünden sonra başlamıştır

Yanıt Açıklaması: A, B, C, D seçeneklerinde yer alan olaylar Hokand Hanlığı'nın gerileme ve çöküş döneminde yaşanan gelişmelerdir. Alim Han ise, hanlığın yükseliş döneminde hüküm sürmüş, şeriata bağlı biri olarak söz edilse de, şeriatı uygulama iddiasıyla yaptıkları zulüm olarak algılanmıştır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Sahaların kültürleriyle İskit kültürü arasında sıkı bağlar olduğu bilinmektedir. Yine bu kültürün Kurıkan ve Kıpçak kültürüne yakınlığından söz edilmektedir. Mesela Sahalar eski Türklerde görülen türde boynuzlu başlıklar, turna tüylü kadın başlıklar, kuşaklar, ren geyiği derisinden ayakkabılar, kürk çorapları giymektedirler.

Yanıt Açıklaması: Bizzat kendisinin bir ilim adamı olarak yer aldığı ilmi faaliyetler neticesinde Zic-i Uluğ Bey olarak da tanınan zic hazırlanmıştır. Semerkan’da kurduğu rasathanede birlikte çalıştığı Ali Kuşcu, Gıyasüddin Kaşi, Bursa’dan buraya gitmiş olan Kadızade-i Rumi gibi alimler ilim tarihinde ayrıcalıklı yerleri olan simalardır.

Yanıt Açıklaması: Sibirya Tatarları bugün Tümen, Om, Novosibirsk, Tom, Tobol, Tara, Baraba, Kemero­vo havalisinde yaşamaktadırlar. Sibirya Tatarlarının yaşadığı köyler Ob Irmağı’nın kolları olan İrtiş, İşim, Tobol, Çulım, Tom, Om, Tura, Tavda, İset ırmaklarının havzasındadır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: 1255 yılı sonunda ölen Batu Han, kendisinden sonra taht için mücadelelerin ortaya çıkacağını ve oğlu Sartak’ın da tek başına bundan galip çıkamayacağını bildiği için, Büyük Moğol İmparatoru Mengü’den onu desteklemesini istedi. Nitekim Batu Han’ın ölümü sırasında Sartak, Moğol İmparatorluğu’nun başkenti Karakurum’da bulunuyordu. Batu’nun ölüm haberini alan Mengü Kağan Sartak’ı iyi karşıladı ve Cuci Ulusu’nun hanı ilan etti. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Yıldırım Bayezid ile Timur arasında cereyan eden ve Ankara Savaşı ile sonuçlanan mücadelenin nedenlerini şu başlıklar altında sıralayabiliriz. 1. Erzincan Emîrliği Meselesi 2. Anadolu Beylerinin Şikâyeti 3. Sivas’ın Timur Tarafından Alınışı 4. Mülteciler Meselesi (Karakoyunlu Kara Yusuf ve Sultan Ahmet Celayiri’nin Bayazid’a sığınması)

Yanıt Açıklaması: Türkçeden Moğolcaya geçen yarlık terimi, Türk ve Moğol dillerinde “buyruk”, “emîr”, “ferman” anlamına gelmektedir. Geniş coğrafyaları ele geçiren Moğol hanları, kendilerini aynen Çin imparatorları gibi “Gök’ün oğulları” olarak görmelerinden ve yeryüzünde kendilerine eşit birinin olmadığını düşünmelerinden dolayı başkalarına söyledikleri veya yazdıkları herşeyi “emîr”, “büyüğün küçüğe söylediği söz” olarak kabul etmiş ve divan-ı inşâlarında çıkan bu içerikteki evraklara “yarlık” demişlerdir.

Yanıt Açıklaması: Türgişler ilk kez hangi MS 751 yılında tarih sahnesine çıkmışlardır.

Yanıt Açıklaması: Tuvalıların hâlen canlı bir şekilde anılarında yaşattıkları en büyük isyanları Aldan Maadır olarak bili­nen “60 Bahadır” isyanı Çinlilere karşı başlatılmış bir isyandır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Altın Orda devletinin yıkılmasından sonra kurulan hanlıklardan bağımsızlığını ilk kaybeden hanlık, Kazan Hanlığı'dır.

Yanıt Açıklaması: Tarım ve ticaretin himayesi Timur’dan sonra hanedanın genel politikası olmuştu.