Orta Asya Türk Tarihi

Yanıt Açıklaması: Terhin ve Şine-Usu adlı Uygur yazıtlarında Uygur Kaganlığı’nın kuruluş tarihi 748 olarak anlaşılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Çin kaynaklarında kızıl saçlı ve mavi gözlü olarak tanımlanan Türk boyu, Kırgızlardır.

Yanıt Açıklaması: Göktürk Kağanlığı’nı yıkarak 745’te Ötüken’de kağanlık kurmuşlardır.

Yanıt Açıklaması: Türklerde siyasî, askerî, iktisadî ve kültürel bütün meselelerin görüşülüp, karara bağlandığı bir devlet meclisi bulunmakta ve bu meclis “toy” olarak adlandırılmaktaydı. Meclis üyelerine de “toygun” denilmekteydi. Hükümdar meclisin tabiî başkanıydı. Kagan olamadığı zamanlarda meclise “aygucı” veya “üge” olarak anılan başbakanlar başkanlık etmekteydi. Devlet işlerini görmek amacıyla meclisten ayrı bir kurul olarak hükümet görev yapmaktaydı. Hükümet Orhun Abidelerinde “ayukı” sözüyle ifade edilmekteydi. Doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Mevcut bilgiler ışığında en eski Türk devleti Asya Hunları'dır. Doğru yanıt 'D' seçeneğinde verilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Selçuklular, Cengiz Han'ın ölümünden sonra oluşan Moğol devletlerinden biri değildir.

Yanıt Açıklaması: Din birliği, Türk tarihinin İslamiyet'e geçene kadar olan süreçte incelenmesinde karşılaşılan ve Türk tarihinin yapısından kaynaklanan beş meseleden biri değildir.

Yanıt Açıklaması: Tölesler, IV.-V. yüzyıllara dâir Çin kaynaklarında Gaoche yâni “Yüksek Arabalı” adıyla kaydedilmekte ve onların diğer Türkler gibi kurt atadan türediklerine inanılmaktadır. Göktürkler devrinde Töleslerin Türkistan sahasındaki dağılımları şöyleydi: Tarduşlar : Altayların batısında oturuyordu ve Töleslerin en zengini ve kuvvetlisi idi. Uygurlar: Tola Irmağı’nın kuzey sahasındaydılar. On-Ok’lar:Altaylardan Seyhun yakınlarına kadar uzanan geniş bölgede yayılmışlardı. Çu Irmağı-Issık Göl’e göre 5’i doğuda sol kanat Duluo, 5’i batıda sağ kanat Nushibi adı ile 10 boydan kurulmuş olup, “Batı Göktürkleri” diye de anılmışlardır. Türgişler Duluo’lardandır. Bunlardan bir kısmı Chuyue (Çiğil?) ve Chumi (Çumul) boyları, Göktürklerin 630’dan sonraki fetret devirlerinde Beşbalık civarındaki bozkıra çekilmişler ve Shatuo adını almışlardır. Karluklar: Altaylar’ın batısındaydılar. Oğuzlar: 630’dan sonra bu adla ortaya çıkan Töles boylarıdır. Selenge Irmağı-Ötüken havalisindeydiler. Doğu Avrupa Türk toplulukları: Avarlar, Hazarlar, Ogurlar, Peçenekler ve galiba Kuman-Kıpçaklar. Kırgızlar: Baykal’ın batısında, Yenisey Irmağı’nın kaynakları bölgesindeydiler. Basmıllar: Beyi Türk olan bu boyun sonradan Türkleştiği söylenmektedir. Daha çok Beşbalık taraflarında görülürlerdi. Kitan, Tatabı, Doğuz Tatar, Otuz Tatar gibi Moğol soylu boylar doğuda Kerülen ve Onon ırmakları havalisinde bulunuyorlardı.

Yanıt Açıklaması: Moğollar, kendi ha^kimiyetlerini tanıyan Fa^rs Atabegliği idaresindeki Güney İran dışında, bütün Orta ve Batı İran’ı yağmaladılar. Diğer şıklardaki devletler önceden istila edilmişti. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Göktürk sosyal birimlerini küçükten büyüğe sıralanması, Oguş / Urug / Boy / Bodun / İl şeklindedir.

Yanıt Açıklaması: Boz-ok’lar: Kayı, Bayat, Alka-evli (Alka-bölük), Kara-evli (Kara-bölük), Yazır, Döğer, Dodurga, Yaparlı , Afşar, Kızık , Beğdili, Karkın . Üç-ok’lar: Bayındır, Peçene, Çavuldur, Çepni, Salur, Eymür, Alayuntlu, Yüreğir, İğdir, Büğdüz, Yıva (Iva), Kınık.

Yanıt Açıklaması: Uygurların Göktürk Kaganlığı'nı yıkarak kendi kaganlıklarını kurması, MS 745 yılında gerçekleşmiştir.

Yanıt Açıklaması: Ögedey Han (1227-1241), Güyük Han (1246-1248), Möngke Han (1251-1259), Kubilay Kağan (1260-1294).

Yanıt Açıklaması: Türk Devlet Tarihi, Hun Devleti ile başlatılır.

Yanıt Açıklaması: Göktürklerin Çin esaretine düşmeleri üç ana sebebe bağlandı. Bunlar: Türk devlet adamlarının kabiliyetsizlikleri (bilge, cesur olmayışları), dış tesirler yani Çin entrikaları ve Türk insanının hükümdarlarına itaatsizliği idi.

Yanıt Açıklaması: Savaş zamanlarında tek lider etrafında toplanmaları olağanüstü durumlarda siyasi birliklerini oluşturabildiklerini göstermektedir.

Yanıt Açıklaması: Kutlug, istiklal mücadelelerinin sonunda tesis edilen II. Göktürk Devleti'nin, “devleti derleyen, toparlayan” manasına gelen “İlteriş” unvanıyla kurucu Kagan’ı oldu. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Bilgiler ışığından Gansu Uygur devletinin ekonomisine ticaretin hakim olduğunu söylemek yeterli değildir.

Yanıt Açıklaması: Yabgu unvanı, eski Türk devletlerinde rütbe olarak kağandan sonra gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: Kutlug, istiklal mücadelelerinin sonunda tesis edilen devletin, “devleti derleyen, toparlayan” manasına gelen “İlteriş” unvanıyla kurucu Kagan’ı oldu. Doğru cevap D şıkkıdır.