Orta Asya Türk Tarihi

Yanıt Açıklaması: Karahanlı Devleti’nin Yağma, Çiğil, Tohsı’lar ile birlikte ana kütlesini meydana getiren Karluklar, bu hanedan üyeleri arasında çatışmalar çıktığı zamanlarda devlete karşı cephe aldılar ki bu yüzden Kara-Hitay hâkimiyeti Türkistan’da çabucak gelişti. Kara-Hitay Hükümdarı Yelu Dashi (Kür-Han), 1137’de Semerkand Karahanlı Hanı Mahmud’u mağlup edince bu hanın, dayısı olan Büyük Selçuklu Sultanı Sencer’e şikayette bulunması uğranılan mağlubiyette Karlukların payını göstermektedir.

Yanıt Açıklaması: Ana karakter itibariyle Göktürk devlet teşkilatını esas alan bir idari yapıya sahip olan Hazar Devleti’nde başta bulunan kişiye Hakan adı verilirdi. Hazarlar, zaman içerisinde değişik faktörlerin tesiriyle birçok açıdan değişim göstermiştir. Bunun bir yansıması olarak başlangıçta tek bir Hakan tarafından yönetilen devlette VIII. yüzyılın ikinci yarısından sonra “çifte yönetim” şekli görülmeye başlanmıştır. Devletin kuruluşundan itibaren tam yetki ile yönetimi elinde bulunduran Hakan, bir nevi hakimiyetin ve temsiliyetin sembolü haline gelmiştir.

Yanıt Açıklaması: Hazar Devleti'nin bağımsız hale gelmesi, I. Gmktürk Devleti'nin yıkılması sonucu 630 tarihinde gerçekleşmiştir.

Yanıt Açıklaması: Verilen bilgiler Büyük Bulgar Devleti'ne aittir.

Yanıt Açıklaması: Adı geçen Türk boyu 'Tölesler'dir.

Yanıt Açıklaması: MS 8. yüzyılda Arapların Asya ilerleyişini durduran Türk boyu Türgişlerdir.

Yanıt Açıklaması: 557 yılında Sabarları mağlup ederek dağılmalarına neden olan Türk boyu, Avarlardır.

Yanıt Açıklaması: Çağatay hanlığı etnik, sosyal ve kültürel saiklerin tesiriyle XIV. yüzyılın ikinci yarısından itibaren hızlı bir “Türkleşme” sürecine girdi

Yanıt Açıklaması: Bir devletten vergi almak o devlet için ekonomik sonuçlara neden olur. Bu nedenle "Hunlar Doğu Roma'yı ekonomik olarak baskıya almışlardır." çıkarımı doğru olarak kabul edilebilir.

Yanıt Açıklaması: Cengiz Han'ın asıl adı Temüçin’dir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Moğol istilası, tıpkı Orta Asya ve İran coğrafyası gibi Anadolu’nun etnik yapısının yeniden şekillenmesinde de önemli rol oynamıştır. Türkmen boylarının Anadolu’ya göçü Moğol istilasından sonra oldukça hızlanmıştır. Moğollar karşısında tutunamayan pek çok Türk boyu, İran yaylası üzerinden Anadolu’ya göç etmiştir. Anadolu’ya giren bu kalabalık kitleler uçlara doğru çekilerek Anadolu’nun Türkleşmesinde ve Türkmen beyliklerinin kurulmasında önemli rol oynamışlardır. Kalabalık Türkmen kitlelerinin yanı sıra, memleketlerinin Moğollar tarafından yakılıp yıkıldığını gören pek çok İranlı da Anadolu’ya sığınarak Selçuklu Devleti’nin hizmetine girmiştir. Bu gelişmeler bir yandan Anadolu’da şehir hayatını İran kültür muhitinin tesirine sokarken, diğer yandan uçlarda Türkmenler’in etkinliklerini artırmalarına sebep olmuştur. Türkmen boylarının yavaş yavaş uç bölgelerinde toplanması, sonraki dönemlerde aralarında Osmanlı Beyliği’nin de bulunduğu uç beyliklerinin ortaya çıkmasına zemin hazırlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Eftalitler diye de bilinen Ak Hunların bu isim altında tarih sahnesine çıkışları Juan-Juanlara bağlı olarak yaşayan ve Asya Hunlarının bakiyesi olan Uar ve Hun boylarının Altay dağları havalisinden hareket ederek Güney Kazakistan bozkırlarına gelmeleriyle alakalı olmuştur. Doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Urug, eski Türkçe’de âileden bir üst katmanda yer alan içtimaî müessesedir. “Âileler birliği” anlamına geldiğini söyleyenler de vardır.

Yanıt Açıklaması: İstila büyük göçlere, insan katliamına yol açmış. Dolayısıyla Yakındoğu coğrafyasında etnik ve demografik açıdan değişimler yaşanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Uygur Kağanlığı 745-840 yılları arasında hüküm sürmüştür.

Yanıt Açıklaması: Kubilay Kağan, Moğol İmparatorluğu’nun son büyük hükümdarı olmuştur. Onun ve- fatından sonra İlhanlı ve Altın Ordu hükümdarları büyük hana olan ta^biiyet bağlarını yavaş yavaş koparmışlardır. Moğol ha^kimiyeti C¸in’de Kubilay’ın halefi Temür Olcaytu Kağan’ın ölümünden sonra önemli bir varlık gösterememiştir. Moğollar, batıda olduğu gibi Uzakdoğuda da çok geçmeden yerleşik kültürün tesirine girmişlerdir Moğollar sonraki yüzyıllarda, Moğolistan topraklarında muhtelif kabile ve kabileler federasyonu halinde, çoğu kez birbirleriyle savaşarak yaşamaya devam etmişlerdir. İslamiyet din inanç kültürünü değiştirse de yıkılmalarına sebep değildr. Nitekim tüm devetler de İslamiyeti kabul etmiş değillerdi. Doğru cevap B şıkkıdır

Yanıt Açıklaması: Daha önceleri Göktürk'lere bağlı olup, onların güç kaybetmesi ile çinlilerle Göktürk devletine saldıran ve Tabgaç Türk boyu ile akraba olan millet kırgızlardır. Doğru yanıt 'C'

Yanıt Açıklaması: 452 yılında Attila’nın ölümünden sonra Hun Devleti çözülmeye başladı. Hun tahtına büyük oğlu İlek çıktı ise de hakimiyeti çok kısa sürdü. İktidarı sırasında zayıflamaya başlayan merkezi gücü ayakta tutmaya ve ayrılmaya çalışan kavimlerin hareketini durdurmaya çalıştı. İsyan eden Gepid Kralı Ardarik’e karşı mücadele etti. Hun Devleti’nin parçalanma aşamasında hayati önemi bulunan ve bugünkü Macaristan’da olduğu tahmin edilen Nedao (Neato) Nehri civarındaki savaşta ordusu Gepidler karşısında mağlup oldu, kendisi de savaş meydanında aldığı yaralar neticesinde öldü (454). Çok sayıda zayiat veren Hunlar geri çekildi. Bunun üzerine Attila’nın kendisine çok benzeyen ortanca oğlu Dengizik ile Attila’nın en sevdiği küçük oğlu İrnek kendilerine sadık kalan ve topraklarını kaybeden Hunlarla birlikte Karadeniz’in kuzey bölgelerine doğru çekildiler.

Yanıt Açıklaması: Kanglı adının kağnı arabasından geldiği söylenmektedir. Nitekim Oğuz Kağan Destanı’nda kağnı arabasından söz edilirken Kanglılar ile ilgi kurulmaktadır

Yanıt Açıklaması: Türkiye tabiri ilk defa Bizans kaynağı Menandros’ta görülmüştür.