Büyük Selçuklu Tarihi

Yanıt Açıklaması: Sultan Sancar’ın ülkesinin doğusunda ilişki içerisinde bulunduğu başlıca hâkimiyetler Karahanlılar, Gazneliler, Gurlular, Karahıtaylar Harizmşahlar ve Oğuzlardır.

Yanıt Açıklaması: Katavan’dan sonra Maveraünnehir tabiatıyla Karahıtayların istilâsına uğradı. Böylece bütün Türkistan putperest bir kavmin idaresi altına girdi. Mahmud Han da Sancar’ın arkasından Horasan’a kaçtığı için, Karahıtaylar onun yerine kardeşi İbrahim Han’ı tahta çıkardılar. Ancak bu mağlubiyetin Selçuklular bakımından, telafisi zor da olsa mümkün olabilecek, asker ve toprak kayıplarının ötesinde ifade ettiği başka bir anlam vardır. Katavan yenilgisinin hemen göze çarpan sonucu Ceyhun ötesindeki Selçuklu egemenliğinin sona ermesidir. Fakat bundan daha önemlisi, Sancar’ın göçebe istilâlarına karşı kurduğu seddin yıkılması ve göçebelerin adeta bir sel felâketi gibi Selçuklu ülkesini tahrip etmeleri ve devletin de sonunu getiren olayları tetiklemiş olmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Sultanın onurlandırma, ödüllendirme, tayin veya başka vesilelerle devlet başkanlarına, gelen elçilere ve devlet adamlarına gönderdiği veya verdiği hediyelere hil’at denmektedir.

Yanıt Açıklaması: Sultan Muhammed Tapar 1118 yılında vefat etmiştir. Ölümünden sonra yerine on dört yaşındaki oğlu Mahmud sultan ilan edilmiştir. Abbasi halifesi Müstazhir Billah da onun adına hutbe okutarak saltanatını onaylamıştır.

Yanıt Açıklaması: İldenizliler-Azerbaycan Atabeyleri, 1146-1225 tarihleri arasında yaşamışlardır.

Yanıt Açıklaması: Emir-i camedar: Sultanın kıyafetlerinin korunduğu camehaneden ve sultanın giyim kuşamından sorumlu olan bir emirdir.

Yanıt Açıklaması: Selçuklu sultanın güç kaybetmesinden istifade etmek isteyenler de ortaya çıktı. Harizmşah Atsız, Selçuklular’ın yerine geçmek düşüncesiyle, Sancar’ın henüz vazıyet edemediği Horasan’ı istila etmeye başladı. Doğru cevap E dir.

Yanıt Açıklaması: AZERBAYCÂN VE KAFKASYA SEFERİ Sayfa 43

Yanıt Açıklaması: Suriye Selçuklu Melikliği 1079 yılında kurulmuştur.

Yanıt Açıklaması: Aslında bu üç temel unsur bazı farklılıklar olmakla birlikte genellikle Ortaçağ İslam devletlerinin hepsinde mevcuttur.

Yanıt Açıklaması: İslam hukukuna göre vakıfları şahıslar kurabildiğine ve kurucusunun adından dolayı Nizamiye adı verildiğine göre bu medreseleri yaptıran kişi şüphesiz Nizamülmülk idi.

Yanıt Açıklaması: Ömer Hayyam’ın 15.yüzyılda derlenen kitabının adı Tarabhane’dir.

Yanıt Açıklaması: Rey ve Mazenderân başta olmak üzere, Irak’ta bazı yerleri, Mahmud’un bağımsız hareket etmesini engellemeye yönelik bir tedbir olarak kendisine bağladı. Büyük Selçuklu Devleti’nin merkezini Merv’e taşıdı.

Yanıt Açıklaması: Kirman Selçuklu Melikliği 1187 yılında yıkılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Sultan Mesud, ordusu neredeyse savaşmadan dağılmasına rağmen, 100 kadar adamıyla büyük bir cesaretle savaşa devam etti. Ancak esir düşmek tehlikesiy-le karşı karşıya kalınca Selçuklu saflarını yararak Merv yönünde kaçmaya başla-dı. Ordusunun kalanları da yol boyunca ona katılmaya devam ederken Haziran 1040’da Gazne’ye vardı.Böylece tarihin sayfalarında önemli dönüm noktalarından biri olarak yer ala-cak büyük bir savaş daha sona ermiş oldu. Selçuklular 16.000 kişilik ordularıyla kendilerinin neredeyse beş katı olan bir orduyu hezimete uğratmışlardı. Gazneliler Dandanakan yenilgisi sonucunda en önemli eyaletlerinden olan Horasan ve Harizm’i kaybettiler. Bir daha toparlanamadılar.Ancak Afganistan ve Kuzey Hindistan’da bulunan topraklarına çekilip 1187 yılına kadar siyasî varlıklarını sürdürdüler.

Yanıt Açıklaması: Sultan Melikşah av etinden zehirlenmek suretiyle 20 kasım 1092’de hayatını kaybetmiştir.

Yanıt Açıklaması: Mahmud’un daha kalabalık olan askerine karşı 20.000 kişiyle savaşa giren Sancar, ordusunda bulunan kırk filin sağladığı üstünlükle, yeğenini yenilgiye uğrattı (14 Ağustos 1119). Mahmud bunun üzerine İsfahan’a çekildi. Bu sırada henüz hilafet tahtına oturan Müsterşid Billah da, Sancar adına hutbe okutmaya başladı. Böylece bu taht mücadelesini kazanan Sancar, Hemedan’dan Rey’e giderken Mahmud’u da huzuruna çağırdı.

Yanıt Açıklaması: Selçuklular tarihinde ilk deniz aşırı seferi düzenleyen kişi Umman seferiyle Melik Kavurt'tur.

Yanıt Açıklaması: Sancar’ın Meliklik Dönemi, s.101

Yanıt Açıklaması: Fatımî halifesi el-Müsta’lî Melik Rıdvan’ı kendi tarafına çekmek için ona özel bir elçi ve heyet gönderdi. Buna göre “Fatımî halifeliğine tâbi olması, hâkim olduğu yerlerde şiî hutbesi okutması, hutbede önce el-Müsta’lî, sonra veziri daha sonra da kendi adının bulunması” yolundaki isteğin kabul edilmesi hâlinde “kendisine mâlî ve askerî yardım yapılarak Dımaşk’ı almasının sağlanacağı” vaat ediliyordu. Melik Rıdvan bu teklifi kabul ederek, Halep ve hâkim olduğu diğer yerlerde Sünnî hutbeyi kaldırıp şiî hutbesi okutmaya başladı. Sünnî kadı ve hatipleri de değiştirip buralara şiî görevliler atadı (Ağustos 1097).