Tarih Metodu

Yanıt Açıklaması: Eski Çağ Tarihi, Akdeniz ve Önasya kültür çevreleri ile bu çevrelerle doğrudan ilişki halinde bulunan komşu bölgelerin yazı ile başlayan en eski devirlerinden (M.Ö. yaklaşık 3200) Bizans’ın siyasal olarak kurulduğu M.S. VII. yüzyıla kadar olan süreyi kapsamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Joseph von Hammer, Devlet-i Osmâniye Tarihi, I-X, (Çeviren: Mehmet Ata), İstanbul 1329-1337. (Hammer’in Osmanlıca olan ilk tercümesi, Osmanlının kuruluşundan 1676’ya kadar olan kısmını ihtiva eder).

Yanıt Açıklaması: Padişah çocuklarının doğum, sünnet ve düğün törenlerini anlatan edebi ve tarihi eserlere “surnâme” denir.

Yanıt Açıklaması: III. Murad döneminde de Osmanl› tarihine dair önemli eserler kaleme alınmıştır. 1563-1600 yılları arasındaki olayları anlatan Mustafa Selanikî (Tarih-i Selanikî) bunlardan biridir. Hoca Sadeddin Efendi’nin Tacü’t-Tevârih isimli eserini III. Murad döneminde kaleme alınmıştır.

Yanıt Açıklaması: III. Selim dönemi ve tahttan indirilmesiyle ilgili pek çok eser kaleme alınmıştır. Tüfengçibaşı Ârif Efendi Tarihçesi; müellifi belli olmayan Yayla İmamı Risalesi; Dihkânîzâde Ubeydullah Kuşmanî’nin Fezleke-i Nasîhât-ı Kuşmânî; Ahmed Câvid’in Hadîka-i Vekayi; Kethüdazâde Said’in Neticetü’l-Vekayi ve Celal Beyzâde’nin Sultan-ı Selim Sâlis Tarihi bu dönemin en önemli kaynaklarıdır. İsâ-zâde Tarihi ise IV. Murad dönemine aittir.

Yanıt Açıklaması: Şecere-i Türk adlı kitap Ebulgazi Bahadır Han’a aittir.

Yanıt Açıklaması: Türk yazıtlarının en eskileri Yenisey'de bulunanlardır. Yenisey yazıtları Orhon alfabesiyle yazılmıştı. Üzerlerinde kesin tarih olmamakla birlikte Orhon yazıtlarından daha eski oldukları, VII. yüzyılda yazıldıkları tahmin edilmektedir. Yenisey'de o dönemde Kırgızlar yaşıyorlardı. Bilim adamları, Çin kaynaklarındaki bilgilere de dayanarak bu yazıtların Kırgızlara ait olduğu kanaatine varmışlardır. Yazıtlarda Kırgızların hayat hikayelerine yer verilmesi ve Kırgızların kullandığı hayvan takviminin kullanılması da bu görüşü kuvvetlendirmektedir. Tarihi bilgiler içermese de bu yazıtlar eski Türk boylarının yaşayışlarından bahsetmesi bakımından önemlidir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Günümüze ulaşan en eski vakfiye örnekleri Karahanlılar dönemine aittir.Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Türk tarihi hakkında derli toplu bilgi edinmek için Jean-Paul Roux’nun Türklerin Tarihi adlı eserine bakılabilir.

Yanıt Açıklaması: Joseph von Hammer, Devlet-i Osmâniye Tarihi, I-X, (Çeviren: Mehmet Ata), İstanbul 1329-1337. (Hammer’in Osmanlıca olan ilk tercümesi, Osmanlının kuruluşundan 1676’ya kadar olan kısmını ihtiva eder).

Yanıt Açıklaması: Tarih de Temir Kutluğ ve Toktamış Han’a ait üç yarlık ile hanların Osmanlı padişahlarına (biri II. Murad’a, ikisi Fatih Sultan Mehmet’e) gönderdikleri bitik’ler önemlidir.Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Milli Mücadeleyi başarıya ulaştırmış Mustafa Kemal Atatürk’ün, Cumhurbaşkanı ve Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Başkanı sıfatlarıyla Parti’nin 2. Büyük Kurultayı’nda 15-22 Ekim 1927 tarihleri arasında 36 saat 31 dakika süreyle yaptı¤ı konuşmayı içermektedir. Atatürk, neden böyle bir nutuk verme ihtiyacını hissettiğini, Nutuk’un 2. Cildinin hemen başında belirtmektedir.Doğru yanıt D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Behçetü’t-Tevârih adlı eser Şükrullah'a aittir.

Yanıt Açıklaması: Romalılar arasında Latince olarak ilk kez tarih alanında eser veren kişi M. P. Cato olmştur. Yedi kitaptan oluşan Origines (= Kökenler) adlı eserinde Roma’nın başlangıcından kendisinin öldüğü M.Ö. 149 yılına kadar olan tarih olaylarını  anlatmıştır.

Yanıt Açıklaması: Anılar, doğası itibariyle subjektif bilgi kaynakları olmakla birlikte, bir döneme tanıklık etmiş kişilerin bakış açıları ve tanıklıkları olarak okunduğunda son derece faydalıdır. Bunlar, diğer kaynaklarla karşılaştırılarak kullanılmalıdır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı tarih yazıcılığının ne tam olarak içinde, ne de dışında kabul edilebilecek olan menâkıbnâmeler birer tarih eseri olarak görülemeseler de son derece önemli tarihi kaynaklardır. Bu eserlerde, ithaf edildikleri yahut yazıldıkları dönemin şahsiyetleri hakkında, vekâyinâmelerde bulunamayacak ölçüde zengin biyografik bilgiler bulmak mümkündür. Ayrıca dönemlerinin sosyal, iktisâdî ve kültürel hayatı ile ilgili son derece ilginç detaylara bu metinlerin satır aralarında rastlanabilmektedir. Bu metinler en çok da din ve inanç tarihi açısından değerli bilgiler ihtivâ etmektedirler. Manzum ya da mensur olarak yazılabilen bu türlerin destansı yönü ağır basmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Gazavatnâme, belli bir savaşı ya da seferi tasvir ederken oldukça ayrıntılı tarihsel bilgiler veren eserlere verilen addır.

Yanıt Açıklaması: Esas olarak Batı ve Doğu Türkistan’da yaşayan Özbek, Kazak, Türkmen, Kırgız, Karakalpak ve Uygur Türklerinden başka, İdil-Ural bölgesinde yaşayan Tatar ve Başkurtların, Kırım Tatarlarının, Sibirya’da yaşayan Türk topluluklarının ve Kafkasya Türklerinin tarihi ile uğraşır. Bu toplulukların en eski dönemlerinden başlayıp günümüze kadar olan tarihlerini inceler. Dolayısıyla, Hun, Gök-Türk, Uygur devletleri ile Karadeniz’in kuzeyinde Kıpçaklar bu çerçeveye dâhildir. Ayrıca, XIII. yüzyıldan itibaren Orta Asya, Kafkasya ve İdil-Ural’da kurulan devletlerin (Harezmşahlar, Moğol İmparatorluğu, Çağa hüküm sürmüş olan Avrupa Hunları, Bulgarlar, Peçenekler, Oğuzlar, Hazarlar ve tay Hanlığı, Altın Orda Devleti ve ardılı devletler, Timurlular, fieybanîler, Türkistan Hanlıkları, Sovyet dönemi ve sonrasındaki Türk cumhuriyetlerinin tarihleri de Genel Türk Tarihi alanında incelenmektedir. Acemler İran bölgesinde yaşayan toplulukdur. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Ortaçağ İslam devletlerinden günümüze ulaşan vakfiye sayısı oldukça sınırlı olmakla birlikte, en eski vakfiye örneklerinin izi Karahanlılara kadar sürülebilir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Belli bir savaş ya da seferi tasvir ederken oldukça ayrıntılı tarihsel bilgiler veren ve bu yönleri ile tarihi kaynak olmak bakımından destansı eserlerden ayrılan eserlerin genel adı gazavâtnâmedir.