Tarih Metodu

Yanıt Açıklaması: Divan-ı Lügat-ı Türk, Resmi Yayınlar arasında bulunmaz.

Yanıt Açıklaması: İlhanlılar devrine ait elimize ulaşan kaynaklar epey sınırlı olmasına rağmen, bunlardan vergi kitabeleri, özellikle iktisadi düzenlemelerle ilgili önemli bilgiler sunmaktadırlar. Doğru cevap "A"dır.

Yanıt Açıklaması: Halk Destanları, Belgesel Yayınlar arasında gösterilemez.

Yanıt Açıklaması: Bu yüzyılda biyografi türünün tarihçilikte yeni bir arayış olduğu ifade edilemez.

Yanıt Açıklaması: Sadece dönemin değil İran tarih yazıcılığının da en büyük eserlerinden biri olan Cami'u't-tevarih bizzat Gazan Han'ın emriyle Reşidu'd-din Fazlullah tarafından kaleme alınmıştır. Genel bir tarih niteliğinde olan bu eserin asıl önemli, İslam tarihinin yanında, daha önce hiçbir İslam tarihçisinin teşebbüs etmediği, Çin, Hint, İsrail oğulları ve Avrupa gibi İslam coğrafyası dışında kalan milletlerin tarihini de ihtiva etmiş olmasıdır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Timurluların tarih yazımına hakim dil Farsça idi. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Kendisinden sonra yazılmış eserleri de önemli ölçüde etkileyen ve Osmanlı devletinin kuruluşundan 1478 yılına kadar olan olayları içeren Aşıkpaşazade'nin Tevarih-i Ali Osman'ı Türkçe nesirle yazılmış ilk Osmanlı tarihidir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: XV. yüzyıl boyunca Timurlular sarayında edebiyat ve şiir dili olarak Çağatay Türkçesi yükseldi. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Moğol istilasından dolayı Horasan'dan Anadolu'ya göçerek Selçuklu devlet hizmetine giren bir ailenin mensubu olan İbn Bibi 1192-1280 yıllarını kapsayan önemli bir eser kaleme almıştır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Yabancı seyyahların Moğol ülkesine ve Altın Orda'ya yaptığı seyahatler sonunda ortaya koydukları eserler önemli bilgiler sunmaktadır. P. Carpini, W. Rubruck, M. Polo, İbn Battuta ve S. von Herberstein'in seyahatnameleri, Altın Orda ülkesi, yönetimi ve sosyal hayatı konusunda dıştan bir bakış ortaya koymaktadırlar. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Tahrir defterleri Osmanlı Devleti'nin yeni fethettiği bölgelerdeki nüfus, mülkiyet ve vergi durumlarını anlamak için tuttuğu oldukça kapsamlı defterlerdir. Ancak bu kapsam içerisinde kişilerin ayrıntılı mal dökümlerine ulaşmak mümkün değildir. Mufassal tahrir defterleri dahi, kişinin yalnızca tasarrufunda olan toprağını kaydetmiştir. Söz konusu bilgi seriyye sicillerinde bulunabilir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Şerîfî’nin Fetihnâme-i Kıbrıs eserinin konu aldığı olay, Osmanlıların en büyük deniz seferlerinden birisi olan Kıbrıs’ın fethi'dir.

Yanıt Açıklaması: Mustafa Selânikî’nin Tarih-i Selânikî adlı eseri 1563-1600 yılları arasını kapsamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Saray takvimler, Selçuklular'dan Osmanlılar'a aktarılan bir gelenek olup, peygamberlerin, halifelerin kronolojik listeleri ile Selçuklu, Karamanlı ve Osmanlı hanedanlarına dair önemli olayları içermektedir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: İbn Bibi tarihinin önemine rağmen eserin araştırmacılar tarafından dikkatli kullanılmasının gerektiren pek çok husus mevcuttur. Müellif umumiyetle zikrettiği hadiselerin tarihlerini vermediği gibi, zaman zaman kronolojik sıraya riayet etmediği için, modern araştırmacıların yanılmalarına neden olmuştur. Bunun yanı sıra müellif, ailesinin ve kendisinin ikbalini borçlu olduğu Selçuklu hanedanına karşı eserinde daima şükran hisleri içinde olmuştur. Eserin dikkatli kullanılmasının gerektiren bir başka husus da, müellifin bilhassa uçlarda devlet otoritesine karşı gelerek isyan eden Türkmenler ile zaman zaman şehirlerde karışıklıklar çıkaran fityan ve runud gibi zümrelere karşı önyargılı tutumudur. Müellif özellikle Moğol zulmüne başkaldıran Türkmenler'i karışıklıklara sebep olmaları nedeniyle şiddetle tenkit etmiştir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Sosyal Antropoloji: Antropoloji biliminin en önemli dalıdır. insan davranışlarını mukayeseli bir şekilde inceler. Araştırmalarında, toplum yapılarını, kurumların oluşmasını sistematik bir şekilde çözümlemeye çalışır. Bu amaçla; toplumların dinî, siyasî ve sosyal kurumlarını inceleme konusu yapar. Halk kültürünü oluşturan, müzik, dans, oyun vb. folklor araştırmaları ile öne çıkar. Belirli problemlerin, kültür, toplum ve kişilikle olan ilişkilerini ortaya koymaya çalışır. Kısaca bu bilim dalı, sosyal kurumlar, gelenek-görenek, inanç sistemleri, dil ve düşünce gibi toplumsal olguları inceleyerek, tarihin daha doğru anlaşılmasına katkı sağlar.

Yanıt Açıklaması: Araştırmacı tarihte A şıkkında belirtilenin aksine tarihçinin konuyu ele alışı neden-sonuç ilişkisi kurma gereksinimi nedeniyle konunun kendisinin önüne geçer. Dolayısıyla A şıkkı bu tür tarihyazımının özelliklerinden biri değildir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlılar zamanında özellikle erken dönemlerde Divan-ı Hümayûnda kayıtların tutulduğu yazı çeşidi, Divanî olarak isimlendirilir.

Yanıt Açıklaması: Auguste Comte’un insan toplumları için önerdiği evrimsel gelişme modeline göre insan düşüncesi ve insan toplumlaı üç temel aşamadan geçerek ilerlemişlerdir. Bu aşamalar şunlardır: a. Teolojik aşama: Bu aşamada insan düşüncesi her şeyi doğaüstü güçlerle açıklamaya çalışır. b. Metafizik aşama: İkinci sıradaki bu aşamada ise insan düşüncesi sosyal veya fiziksel tüm olgu ve olaylar› soyut güçlerle açıklamaya çalışır. c. Pozitif aşama: İnsan düşüncesinin ulaştığı son noktayı ifade eder. İnsan düşüncesi bütün olgu ve olayları bilimsel (evrensel yasalara dayalı) olarak açıklamaya çalışır. Cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Büyük Selçuklu İmparatorluğu döneminde önemli tarihler telif edilmiştir. Selçuklu sultanları ve sarayı tarihçilerin hâmisi olmuştur. Bu dönem tarihlerinin dilleri Farsçadır ve çoğunlukla İran tarih yazıcılığı geleneği içerisinde kaleme alınmışlardır. Bu eserler arasında bilhassa siyâsetnâmeler Osmanlı tarih yazarları üzerinde etkili olmuştur. Keykâvus b. İskender’in Kâbusnâme’si, Nizâmülmülk’ün Siyâsetnâme’si ve Ebu Hamid Muhammed Gazalî’nin Nasihatü’l-Mülûk adlı eseri Osmanlı müverrihlerinin iyi bildikleri, bazıları defalarca Türkçe’ye tercüme edilmiş Büyük Selçuklu devri eserlerindendir. Doğru cevap C’dir.