İslam Tarihi ve Medeniyeti 2

Yanıt Açıklaması: Mu’tasım döneminde Taberistan valisi ve aynı zamanda Kârinîler’in lideri olan Mâzyâr b. Kârin ile Horasan Valisi Abdullah b. Tâhir arasındaki anlaşmazlık 839’da Mâzyâr’ın isyanıyla sonuçlandı. Halife’nin bölgeye gönderdiği ordu uzun bir mücadelenin ardından Mâzyâr’ı teslim aldı. Böylece 840 tarihinde Taberistan’da Kârinîler hanedanı sona erdi ve bölge Tâhirîler’in yönetimine geçti.

Yanıt Açıklaması: Vâsık, hilâfetinin üçüncü yılında bölgelere mektuplar göndererek ilim adamlarının halku’l-Kur’an konusunda imtihan edilmelerini emretti. İmam Şâfiî’nin talebesi Ebû Ya’kûb Yusuf el-Büveytî, Nuaym b. Hammâd, Ali b. el-Medînî ve Ahmed b. Nasr el-Huzâî bu dönemde sorgulanan kişilerin öne çıkanlarıdır.

Yanıt Açıklaması: Abbâsîler’de Muhafız alayını oluşturan daha ziyade Araplardan oluşturulan askerî birliğe Şakiriyye adı verilirdi. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Seyfeddin Kutuz, Moğollar’la savaş hazırlığına başladı. 1260 yılında Aynicâlût mevkiinde Ketboğa kumandasındaki Moğol kuvvetlerini yenilgiye uğrattı. Bu savaş Moğollar’ın bölgede ilk yenilgilerini aldıkları savaştır ve Moğolların bölgeden atılmasının ilk adımıdır. Doğru cevap B dir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Midrarîler (758-976) Berberi Zenâte kabilesinin Miknase koluna mensup olan Midrarîler Emevî baskısından kaçarak Fas’ın kuzeyindeki ovalara yerleşmişlerdi. Doğru cevap C dir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: 1074 yılında Mısır’a gelen Bedr el-Cemâlî anarşiyi kontrol altına almaya, huzur, emniyet ve istikrarı yeniden tesis etmeye muvaffak oldu. Buna karşılık halife yetkilerini Bedr el-Cemâlî’ye devretti. Böylece Fâtımîler tarihinde “Vezirler Dönemi” (1074-1125) başladı. doğru cevap B dir.

Yanıt Açıklaması: Hevvâre, Levâte, Miknâse, Mezâte, Lemâya, Zenâte ve Nefzâve Berberi kabilelerinin desteğini alan İbn Rüstem 777’de Rüstemîler Devleti’ni resmen kurup Tahert’i başkent yaptı.

Yanıt Açıklaması: Mutazıd son yıllarını Karmatî problemi ile uğraşarak geçirdi.

Yanıt Açıklaması: Emîrü’l-ümerânın devlet hayatındaki yeri Müttaki-Lillâh zamanında yaşanan gelişmelerle iyice belirginleşti. Halifenin göreceli güçsüzlüğü, ayrıca vezirliğin giderek sembolik bir makam haline gelmesi, emîrülümerânın kâtibinin resmen değilse de fiilen vezirin yerini alması sonucunu doğurdu.

Yanıt Açıklaması: XI. Yüzyıl’ın ikinci yarısında Mısır büyük bir ekonomik kriz içine düştü. Çeşitli askerî gruplar arasında meydana gelen çatışmalar da iç karışıklığa sebep oluyordu. Olayların olumsuz yönde gelişmesi Halife Müstansır-Billâh’ı, Akkâ valisi Bedr el-Cemâlî’yi yardıma çağırmak zorunda bırakmıştır. 1074 yılında Mısır’a gelen Bedr el-Cemâlî anarşiyi kontrol altına almaya, huzur, emniyet ve istikrarı yeniden tesis etmeye muvaffak oldu. Buna karşılık halife yetkilerini Bedr el-Cemâlî’ye devretti. Böylece Fâtımîler tarihinde "Vezirler Dönemi" başlamış oldu. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Fâtımîler’in Mısır’ı ele geçirmeleri bölgede dinî, siyasî ve sosyal açılardan büyük değişikliklere sebep oldu. îslam tarihinde ilk defa Bağdat’a bağlı olmayan bir hükümet Mısır’a hâkim oluyordu. Fâtımîler’in Mısır’a girmesiyle birlikte îslam âleminde oynadıkları rol de esaslı bir şekilde değişti. Bundan böyle Fâtımîler dinî, felsefi ve sosyal hareketlere liderlik ettiler. Doğru cevap E dir.

Yanıt Açıklaması: Mu’tasım döneminin en önemli başarılarından biri, Me’mun zamanından beri bastırılamayan ve devletin varlığını tehdit eden Hürremiye hareketi ile meşhur lideri Bâbek’in ortadan kaldırılmasıdır. 835 yılında Azerbaycan’da tehlike yaratan bu isyanı bastırmak üzere bölgeye vali tayin edilen Türk kumandanı Afşin, büyük bir hazırlık devresi ve planlamanın ardından ancak iki yıllık bir mücadelenin sonucunda Bağdat’tan gönderilen yardımcı kuvvetlerin de desteğiyle 838 yılında Bâbek’in karargâhı olan Bez şehrini ele geçirmiştir. Yakalanan Bâbek ise idam edilerek yaklaşık yirmi yıl süren bu sorundan da kurturulmuştur.

Yanıt Açıklaması: Matematiğe Müslüman bilginlerin çok önemli katkıları olmuştur. En büyük katkı, Sıfır’ın (0), ilk defa sayı olarak kullanılmasıdır; bunu yapan ilk matematikçi ünlü Türk matematikçi Musa el-Harezmî (öl. 863)’dir

Yanıt Açıklaması: 1017 yılında ilâhlık iddiasında bulunan Hâkim-Biemrillâh 1021 yılında esrarengiz bir biçimde ortadan kayboldu. Onun takipçileri Dürzîler olarak anılırlar. Doğru cevap A dır.

Yanıt Açıklaması: Halife Muntasır’ın ölümünün ardından devlet adamları ve Türk kumandanları toplanarak Mu’tasım’ın torunu Ahmed b. Muhammed’in Müstaîn-Billâh ünvanıyla halife ilân edilmesine karar verdiler (862). Abbâsîler’in bu devresinde artık veliahtlık sisteminin geçerliliğini yitirdiği ve halife seçimlerinin güçlü devlet adamları ve kumandanlar tarafından gerçekleştirildiği anlaşılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Saffârîler (861-1003) İran’ın doğusundaki Sistan bölgesinde hüküm süren Saffârî hanedanı Yakub b. Leys es-Saffâr tarafından kurulmuştur. Doğru cevap B dir.

Yanıt açıklaması yok