İslam Tarihi ve Medeniyeti 2

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: İslâm devletlerinin gayri müslim devletlerle sınırını oluşturan uç bölgelerine verilen ad Suğur'dur. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Astronomi (gökbilim) matematik gibi eski bir bilimdir. Ancak bu bilimin kavramsal olmaktan çıkıp uygulamalı bir bilim haline gelmesi Müslüman gökbilimcilerle olmuştur. Bunda İslam dünyasında Rasathane (gözlemevi)’nin kurulması ve orada çok çeşitli gözlem aletlerin icat edilmesidir. Yunanlılarda gözlemevi yoktur; yaptıkları basit gözlemleri yüksek tepelerde yapıyorlardı. Me’mun, etrafına topladığı bilginlerle Bağdad’ta ilk defa bir gözlemevi ve usturlâb (astrolâb) olarak bilinen aletlerle gözlemler yaptırmıştır. Daha sonra İslam dünyasının birçok şehrinde gözlem evleri yapılmış ve yeni gözlem aletleri icat edilmiştir. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Şüphesiz Mu’tasım döneminin en önemli başarılarından biri, Me’mun zamanından beri bastırılamayan ve devletin varlığını tehdit eden Hürremiye hareketi ile meşhur lideri Bâbek’in ortadan kaldırılmasıdır. 835 yılında Azerbaycan’da tehlike yaratan bu isyanı bastırmak üzere bölgeye vali tayin edilen Türk kumandanı Afşin, büyük bir hazırlık devresi ve planlamanın ardından ancak iki yıllık bir mücadelenin sonucunda Bağdat’tan gönderilen yardımcı kuvvetlerin de desteğiyle 838 yılında Bâbek’in karargâhı olan Bez şehrini ele geçirmiştir. Yakalanan Bâbek ise idam edilerek yaklaşık yirmi yıl süren bu sorundan kurtulunmuştur.

Yanıt Açıklaması: Ahilik bir zanaat ve esnaf teşkilatı olup özellikle Türk İslam dünyasında yaygınlık kazanmıştır. İlk ahi teşkilatının Abbasi Halifesi en-Nasır li’dinillah (1180-1225) zamanında kurulduğu kabul edilir. Ancak daha IX. yüzyılda Karahanlılar’da bu teşkilatın var olduğu bilinmektedir. XII. yüzyıldan itibaren Büyük Selçuklular, Anadolu Selçukluları ve Osmanlılar döneminde önem kazanmış ve yaygınlaşmıştır. Doğru cevap B’dır.

Yanıt Açıklaması: Halife Kahir-Billâh’ın hal’edilmesinden sonra hapishaneden çıkarılan Ebü’l Abbas Ahmed, Râzi-Billâh lakabıyla halife ilân edildi (934).

Yanıt Açıklaması: Hz. Peygamber, Bedir savaşında alınan esirlerden, Müslüman çocuklara okumayazma öğretmelerin istemiştir; bunun karşılığı olarak da onları serbest bırakmıştır. İlk mektep, onun evine bitişik açtığı mescidin giriş kısmıydı (suffa). Burada ilim öğrenenlere “Ashâb-ı Suffâ” adı verilirdi. Dolayısıyla bu örnek üzere uzun süre ilkokul eğitimi ve öğretimi câmiler ve mescitlerde yapılmıştır. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Fatımilerin Mısır’a girmesiyle birlikte dini, felsefi ve sosyal hareketliliklere öncülük yaptıkları söylenebilir.

Yanıt Açıklaması: 680 yılında Hz. Ali’nin oğlu Hz. Hüseyin’in Kerbelâ’da katledilmesi Emevî iktidarına karşı muhalefeti daha da sertleştirdi. Hz. Hüseyin’i isyana davet ettikleri halde onu koruyamayan gruplarda Kerbelâ’nın intikamı alma arzusu doğdu. Nitekim bunun neticesinde Emevîler dönemi boyunca pek çok isyan çıktı. Bu olay I. Yezid zamanında oluşmuştur. Doğru cevap C dir.

Yanıt Açıklaması: Devletin gelir-gider kayıtlarını ve hazineyi denetleyen kuruma,Diva-nüz-zimamadı verilirdi.

Yanıt Açıklaması: Mütevekkil büyük oğlu Muntasır’ı birinci veliaht tayin etmiş, ikinci sırayı ise Mu’tez’e vermişti. Ancak daha sonra Muntasır’la aralarında çıkan anlaşmazlık nedeniyle Mu’tez’i birinci sıraya almak istedi. Bu durumu kabul etmeyen Muntasır, zaten babasıyla aralarında problem olan Boğa es-Sağîr, Vâsif ve Otamış gibi Türk kumandanları ile işbirliği yaparak 861’de düzenlediği suikastle babasını öldürttü. Mütevekkil’in katli İslâm tarihinde bir halifeye karşı muhafız birlikleri tarafından işlenen ilk cinayettir.

Yanıt Açıklaması: Me’mûn devrinde Mu’tezile’nin resmî mezhep olarak kabul edilmesi ve Kur’an’ın mahlûk olduğu görüşünü benimsemeyen âlimlerin sorgulanıp cezalandırılmasına (mihne) denir. Mihne, Abbasi Halifesi Me’mun’un hilafetinin son dönemlerinde Bizans’a sefere çıktığı (833) bir zaman diliminde Bağdat’taki vekili İshak b. İbrahim’e gönderdiği mektuplarla fiili olarak başlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap D 'dir.

Yanıt Açıklaması: Hac yolunun kapanması ve karışıklığın bütün Arabistan’ı etkileyecek bir hal alması üzerine Vâsık, Boğa el-Kebîr komutasındaki büyük bir orduyu Medine’ye gönderdi. Boğa bu olayın ardından, etrafta karışıklık çıkaran Gatafan, Eşca’, Sa’lebe ve Kilâboğulları gibi kabileleri de itaat altına alarak bölgede istikrarı sağladıktan sonra 846’da Medine’ye döndü.

Yanıt Açıklaması: Dört sünni mezhebe ait başkadılıkları aynı anda Kahire’de kuran Memluklerin sultanı Sultan Baybars’dır.

Yanıt Açıklaması: Matematiğe Müslüman bilginlerin çok önemli katkıları olmuştur. En büyük katkı, Sıfır’ın (0), ilk defa sayı olarak kullanılmasıdır; bunu yapan ilk matematikçi ünlü Türk matematikçi Musa el-Harezmî (öl. 863)’dir.

Yanıt Açıklaması: Müslüman bilginler matematikten fiziğe her bilim dalında bilime önemli katkılarda bulunmuşlardır; hatta bazı bilim dalları disiplin olarak Müslümanlarca kurulmuştur ki, bugün evrensel olarak o bilimler Arapça isimleriyle anılırlar. Örneğin batı dillerindeki Algebra, Arapça el-Cebr’in, Alchemy, Arapça el-kimya, Algoritma, ünlü matematikçi Musa el-Harezmî’nin isminden bozmadır. Matematiğe Müslüman bilginlerin çok önemli katkıları olmuştur. En büyük katkı, Sıfır’ın (0), ilk defa sayı olarak kullanılmasıdır; bunu yapan ilk matematikçi ünlü Türk matematikçi Musa el-Harezmî’dir. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Bilindiği gibi, Abbasî halifesi Me’mun’un Bağdat’ta 829 yılında kurduğu Beytü’l-Hikme’de (Hikmet Evi) Müslüman bilginler, özellikle Aristo, Eflatun, Ptolemy (Batlamyus), Öklid, Galen (Calinus) gibi filozof ve bilginlerin eserlerini Arapçaya tercüme ettirmişlerdir.

Yanıt Açıklaması: Vâsık’ın veliaht bırakmadan ölümü üzerine halifenin kim olacağı hususunda tereddütler belirdi. Bunun üzerine Abbâsî tarihinde ilk defa kimin halife olacağını belirlemek üzere devlet adamlarının katılımıyla bir toplantı düzenlendi. Toplantıda Vâsık’ın oğlu Muhammed üzerinde karar kılındıysa da yaşının küçük olması ve Türk kumandanların karşı çıkması nedeniyle Mu’tasım’ın oğlu Câfer MütevekkilAlellâh unvanıyla halife oldu.

Yanıt Açıklaması: Hz. Peygamber, Bedir savaşında alınan esirlerden, Müslüman çocuklara okuma-yazma öğretmelerini istemiştir; bunun karşılığı olarak da onları serbest bırakmıştır. İlk mektep, onun evine bitişik açtığı mescidin giriş kısmıydı (suffa). Burada ilim öğrenenlere "Ashab-ı Suffa adı verilirdi. Doğru cevap A'dır.