İslam Tarihi ve Medeniyeti 2

Yanıt Açıklaması: Arap coğrafyasında erkeklerin başı açık dolaşmaları hoş karşılanmadığı için sarık dolamaları adettendi. Sarık, Hz. Peygamber ve Hulefâ-i Râşidîn devrinde giyilen en temel başlıktı. Arapların tacı olarak kabul edilen bu giysi değişik renklerde olurdu. Kişinin makam ve mevkiine göre sarığının kumaşı pahalı yahut ucuz olurdu. Sadece gayrimüslimlerin sarık giymesi yasaklanmıştı. Emevîler dönemindeki sarıklar genellikle ipek kumaştan yapılırdı. Sarığın altına kalansüve adı verilen ince bir başlık daha giyilirdi. Bu başlık İslâm’ın ilk devirlerinden beri biliniyordu.

Yanıt Açıklaması: Şîi İsmailiye mezhebine mensup olan bu grup Abbâsîler döneminde uzun yıllar devleti uğraştıran isyanlar çıkaran kişi Karmati'dir. Doğru cevap 'Dir.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap E'dir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: İşrakiye

Yanıt Açıklaması: Ebü’l-Abbas Abdullah, İhtilalin başarıya ulaşmasının ardından 749’da Abbâsî halifesi olarak ilan edildi. Hilafeti Endülüs haricinde bütün İslâm topraklarında tanındı. Doğru cevap E dir.

Yanıt Açıklaması: 1258’de Moğol istilâsıyla Bağdat Abbasî halifeliği sona erince İslâm dünyası üç yıl halifesiz kaldı.Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Emevî ordusunun esasını, mürtezika denilen düzenli ve sü­rekli statüdeki muvazzaf askerler oluşturdu. Devletten düzenli maaş alan muvaz­zaf askerlerden hastalananların maaşları da aksatmaksızın ödenir, öldürülen veya ölenlerin hakları vârislerine intikal ederdi. Bunun yanında cihadın faziletinden istifade etmek amacıyla kendi arzularıyla cepheye gidenler de vardı ki, bunlara mütetavvia adı verilirdi. Bunlar maaş almayıp, sadece ele geçirilen ganimetten pay alırlar ve çoğu sınır boylarında inşa edilen ribât larda yaşardı. Emevî ordu­sunda kılıç, kalkan ve mızrak taşıyan piyadelere müşât veya reccâle denilirdi. Kılıç, kalkan, mızrak, savaş baltası, yay ve ok kullanan süvariler ise fürsân adını alırlardı. Emevîler zamanında İranlılardan beşli ta’biye usulü alındı. Buna göre ordu ortada başkuman­danın emrinde savaşan birlikler ‘kalbü’l-ceyş’, sağ kanat ‘meymene’, sol ka­nat ‘meysere’, süvarilerden oluşan öncü birlikler ‘talîa veya mukaddeme’ ve artçı birliklerden ‘sâkatü’l-ceyş’ oluşuyordu.  Doğru yanıt C’dir.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Başkent ve diğer büyük merkezlerde emniyet ve asayişin sağlanması, düzenin korunması,suçluların takibi ve yakalanması görevlerini yürüten emniyet güçlerine şurta denir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Hz. Ali’den sonra Hz. Hasan’a biat edilmiş, ancak Hz. Hasan müslümanlar arasında yeni bir savaşın çıkmaması ve mevcut siyasi ortamın iktidarının devamı için uygun olmadığını düşünerek halifelikten çekilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Hz. Ömer, 641 yılında fey (vergi) gelirlerini hak edenlere dağıtmak için Dîvânü’l-atâ adlı teşkilâtı oluşturdu. Bu arada ordunun defterleri de tutularak düzenli orduya geçişin temeli atıldı.

Yanıt Açıklaması: İslâmiyet öncesi Arabistan’da Mekke’de ordu komutanlığı anlamına gelen kıyâde gibi bazı örnekler dışında askerî kurumlar da oluşmamıştı. Mensup oldukları kabilenin sosyal yapısına uygun bir hayat süren Araplar bazen topraklarını koruma ihtiyacı duyuyorlardı. Bu durumda geçici olarak eli silah tutan erkekler kılıç, ok, mızrak ve kalkan gibi o dönemin bili-nen silahlarıyla, yaya veya süvari olarak kabile liderinin komutasında düşmanla savaşıyorlardı.

Yanıt Açıklaması: VIII. yüzyılın ikinci yarısında divanların hesaplarını kontrol eden, işlerini denetleyen ve bir divanla vezir veya diğer divanlar arasında koordinasyon görevini yerine getiren merkezî bir divan olan Zimâmü’l-ezimme oluşturuldu.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Vâsık’ın hilâfetinin ilk günlerinde kabile isyanlarıyla karşılaştı. Kays Kabilesi isyan ederek Şam valisinin sarayını kuşattı. Vâsık döneminde, Hicaz ve Yemâme bölgelerinde çoğunluğu bedevî Arap kabilelerinin yağma ve çapulculuk hareketlerinden oluşan bir dizi isyan vuku buldu. Daha bir çok isyan da vuku buldu. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Hz. Peygamber İslâmiyet’in yayılmasını hızlandırmak, fetihleri teşvik etmek ve ölü arazilerin canlandırılmasını sağlamak başta olmak üzere çeşitli sebeplerle çok sayıda kişiye iktâ vermiştir. . Hz. Osman döneminde daha farklı bir yol izlenmiş ve benimsenen iktâ politikasıyla çok sayıda Arap kabilesinin Doğu Akdeniz sahil şeridi gibi fethedilen uç bölgelere iskânı sağlanmış, iç bölgelerde ise savaş ganimeti olarak ele geçirilen servetle ölü araziler canlandırılarak ülkenin tarıma uygun bölgelerini: ziraat alanında kalkındırmak hedeflenmiştir.

Yanıt Açıklaması: Mescid-i Nebevi içerisinde eğitim ve öğretim faaliyetleri için ayrılan kısıma suf- fe adı verildi. Doğru cevap c'dir.

Yanıt Açıklaması: Ordunun sefer halindeki dü­zenini ifade eden ‘hamîs’ aynı zamanda beşli düzene karşılık geliyordu. Ordunun merkezinde başkumandanla onun muhafız kıtası bulunur ve bu kısma ‘kalbü’l-ceyş’ denirdi. Merkezin sağında yer alan birliklere ‘meymene’, solundaki birliklere ‘meysere’, önde bulunan zırhlı süvarilerden oluşan birliklere ‘talîa, mukaddeme, nezîre, pîşdar’, arkadaki birliklere ise ‘sâkatü’l-ceyş ve muahhira’ adları verilirdi. Gazve ile aynı kökten türeyen, savaş, savaş yeri, savaş anı gibi anlamlara gelen ‘megzâ’nın çoğulu olan megazî Hz. Peygamber’in gazve ve seriyyelerinin tamamını içerir. Hz. Peygamber’in bizzat katılmayıp görevlendirdiği kumandanlarla sevk ve idare ettiği seferlere askerî birlik, silahlı tim anlamında seriyye denir. Doğru yanıt C’dir.

Yanıt Açıklaması: Kimya bilimi de, gökbilim ve matematik gibi insanlığın en eski bilimlerinden birisidir. Ancak İslâm’dan önce kimya simyadan ayrı bir bilim değildir. ilk Müslüman kimyacı olan Câbir İbn Hayyan (721-805) ile kimya, simyadan ayrılarak kimya tecrübî ve kantitatif bir bilim halin gelmiştir. Câbir’den sonra Ebû Bekr Zekeriya er-Râzî (865-925) ve Bîrûnî ile kimyada büyük gelişmeler kat edilmiştir. Bugünkü temel asitler, Câbir İbn Hayyân’ın laboratuvar çalışmalarıyla ve kurduğu kimyasal fırınlarla ilk defa elde edilmiştir. Bîrûnî özellikle maddelerin özgül ağırlığı tespit edilmiştir. Bu benzeri yeni keşiflerinden dolayı bu bilginler modern kimyanın kurucusu olarak kabul edilirler. Doğru cevap C’dir.