İslam Tarihi ve Medeniyeti 2

Yanıt Açıklaması: Halifeliğinin ilk yıllarında Muâviye’nin denize açılma isteğini Hz. Ömer gibi kabul etmeyen Hz. Osman 27 (647-648) yılında Kıbrıs’a sefer konusunda ikna edildi. Sahillerin askerî bakımdan takviye edilmesi, Muâviye’nin yanına eşini de al­ması ve kimseyi sefere zorlamaması ileri sürülen şartlar arasındaydı. 28 (648-649) yılında çok sayıda gemi İskenderiye ve Akkâ’dan denize açıldı. Kıbrıs barış yoluyla fethedilerek yıll144ık 7200 altın vergiye bağlandı. Doğru yanıt E’dir.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: İyaz b. Ganem (ö. 641) tarafından yaptırılan Basra Cuma Camii ise, inşa edildiği dönemden itibaren önemli bir eğitim merkezi haline gelmiş, Abdullah b. el-Muğaffel el-Muzeni (ö. 679) ve İmran b. Huseyn el-Huzai’nin de aralarında bulunduğu on ilim adamı ders vermeleri için halife tarafından görevlendirilmişlerdi.

Yanıt Açıklaması: Abbasî hilâfeti, Emevîlere karşı yürütülen muhalefet hareketinin lideri Muhammed b. Ali’nin oğlu Ebü’l-Abbas es-Seffâh’a Kûfe’de biat edilmesiyle başladı. Hilâfet merkezini Kûfe’den Hâşimiye’ye, oradan da Enbâr’a nakleden Ebü’l-Abbas ölünce (754) yerine kardeşi Ebû Ca’fer el-Mansûr halife oldu ve Bağdat’ı kurarak hilâfet merkezini buraya nakletti.

Yanıt Açıklaması: 1258’de Moğol istilâsıyla Bağdat Abbasî halifeliği sona erince İslâm dünyası üç yıl halifesiz kaldı. 1260’da Aynicâlût Savaşı’nı kazanarak Moğolları durduran, ardından Sultan Kutuz’u öldürüp Memlük tahtına geçmeyi başaran Sultan I. Baybars, Moğolların Bağdat’ı tahribi sırasında Dımaşk’a giden son Abbasî halifesi Müsta’sım-Billâh’ın amcası Ebü’l-Kasım Ahmed’i hilâfeti canlandırmak amacıyla Kahire’ye davet etti. Baybars tarafından törenle karşılanan Ebü’l-Kasım Ahmed’in Abbasî hanedanına mensubiyetini gösteren ve Abbas b. Abdülmuttalib’e kadar uzanan şeceresi bilim adamları, devlet büyükleri ve kadılardan oluşan bir heyetin huzurunda okunarak onaylandı. Daha sonra Müstansır-Billâh lakabıyla halife ilân edilerek halktan biat alındı.

Yanıt Açıklaması: Devletin başı olan halife Medine’de bulunan Müslümanlar tarafından tespit ve tayin ediliyor, daha sonra da diğer vilayetlerde ulunan Müslümanların biatı alınıyordu. Hz. Ebû Bekir ile Hz. Ali Medine halkının seçimiyle, Hz. Ömer halef bırakma suretiyle, Hz. Osman da şûra yoluyla halife oldu.

Yanıt Açıklaması: Halifelik kurumunun özünde esaslı değişikliklere sebep olan Muâviye, oğlu Yezîd’i veliaht göstererek hilâfetin intikalinde veraset sisteminin ortaya çıkmasının da öncüsü oldu. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Suhreverdi, başlangıçta Meşşâî felsefeyi benimsemişti ve özellikle İbn Sina felsefesini takip ediyordu. Sonra bu felsefeyi eleştirmiştir. Kurucusu olduğu İşrâkî felsefeyi geliştirmiştir. Suhreverdi, felsefe, mantık ve tasavvuf konularında otuza yakın önemli eser yazmıştır. Bunların en meşhurları şunlardır: “ Pertevnâme”, mantıkla ilgilidir; “Heyâkelü’n-Nûr”, metafizikle ilgildir; “Hikmetü’l-İşrâk”, İşrâk felsefesiyle ilgilidir. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Câhiliye devrinde olduğu gibi İslâmî dönemde de ağırlık ve büyüklüğüne göre değişen çeşitli kalkanlar kullanılıyordu. Çok sayıda askerin arkasına sığınarak surlara yaklaşmak için kullandıkları büyük kalkanlara ‘el-kaf ’ denilirdi.

Yanıt Açıklaması: Endülüs Emevî Devleti’nde başşehir Kurtuba dışında kalan yerler idari bakımdan şehirler anlamında ‘küver’, sınır bölgeleri anlamında ‘sugûr’ olmak üzere iki kısma ayrılırdı. Vilayetler doğrudan devlet başkanı tarafından atanan valiler, sınır bölgeleri ise ‘kâid’ adlı kumandanlar tarafından yönetilirdi. Ortaçağda kurulan İslâm devletleri idareleri altındaki toprakları eyalet ve şehirlere bölerek yönetmeyi sürdürdüler.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Makreme b. Nevfel’in evinde Kur’an öğretildiği için burası Dârü’l-Kurra olarak anılıyordu.

Yanıt Açıklaması: Mihrican

Yanıt Açıklaması: Emevîler döneminde en önemli divan, Dımaşk’taki toprak vergilerinin takdiri ve toplanmasıyla ilgili işleri üstlenen Dîvânü’l-harâc’tı. Yazışmalarla ilgili Dîvânü’rresâil’i aktif hâle getiren Muâviye b. Ebû Süfyân, her mektup veya dokümanın orijinalinin kontrol edilip mühürlenerek gönderilmesinden sonra bir kopyasının saklanacağı Dîvânü’l-hâtem’i oluşturdu. Muâviye, Hz. Peygamber zamanında ilk nüvesi oluşturulan berîd’i merkez teşkilatının bir parçası hâline getirdi. Posta ve istihbarat işlerini yürüten Dîvânü’l-berîd Emevîler zamanında sürekli gelişti. Dîvânü’l-cünd aralıklarla kabile esasına göre Arapların kayıtlarını tutmak için nüfus sayımlarını sürdürdü. İlk defa bu dönemde oluşturulan Dîvânü’t-tırâz sancaklar, bayraklar, resmî elbiseler ve bazı eşyanın üretiminden sorumluydu.

Yanıt Açıklaması: Feth b.Hakan

Yanıt Açıklaması: Aralarında anlaşma olmasına rağmen Haçlıların Müslümanlara ait bir ticaret kervanına saldırması üzerine tazminat isteyen Selahaddin olumlu yanıt alamayınca, Kudüs Haçlı Krallığı topraklarına bir sefer yapmaya karar verdi. Hıtti^n Savaşı’nda Haçlıları büyük bir yenilgiye uğrattı (1187).

Yanıt Açıklaması: Ali b.Ebi Talib

Yanıt Açıklaması: İbn Haldun (1332-1406) el-Mukaddime (Giriş) adlı eserinde “İlmu’l-Umrân” (Kültür İlmi) adı altında başta tarih, sosyoloji ve ekonomiyi kültür ilminin disiplinleri olarak vaz etmiş ve kurallaştırmıştır.

Yanıt Açıklaması: Suçlular için ilk defa hapishane kuran Hz. Ömer başta yargılama usulleri olmak üzere hukuk sahasında sonraki dönemlerde takip edilen çok sayıda kural ve esası yürürlüğe koydu.

Yanıt Açıklaması: Bilgi ve hikmet evi anlamlarını taşıyan Beytü’l-Hikme, Abbasîler dönemine ait bir eğitim kurumu olup, 830 yılında, Halife Memun tarafından Bağdat’ta kurulmuştur.