İslam Tarihi ve Medeniyeti 2

Yanıt Açıklaması: Mühtedî kısa süren hâkimiyeti döneminde Türk kumandanlarının yanısıra eyaletlerdeki isyanlarla  uğraşmak zorunda kaldı. Onun döneminde Taberistan’da Hz. Ali’nin soyundan Hasan b. Zeyd’in isyanı Rey valisi tarafından 869’da sonlandırıldı. Verilen üç seçenek de doğrudur. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Abbasi halifesi Me'mun'un Bağdat'ta 829 yılında kurduğu Beytü'l-Hikme'de Mülüman bilginler, özellikle Aristo, Eflatun, Ptolemy(Batlamyus), Öklid, Galen (Calinus) gibi filozof ve bilginlerin eserlerini Arapçaya tercüme ettirmişlerdir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: İslam kültür ve medeniyeti, 610 yılında Hz. Muhammed’e Kur’an’ın vahyedilmesi ile doğmuştur denebilir. Ruhunu ve temel özelliklerini de, Kur’an’ın nüzul süresi olan yirmi üç yılda kazanmıştır. Genelde, Hz. Peygamber’in 622 yılında Mekke’den Medine’ye hicretine kadar olan ilk on yıllık süreçte iman esası olan Tevhid’i ve ahlâkı anlatan ayetler vahyedilmiştir. 622’den 632 yılına kadarki ikinci süreçte daha çok hukuk, siyaset ve benzer konularla ilgili ayetler gelmiştir. Medine döneminde inen ayetlerdeki söz konusu konulara uygun olarak Hz. Peygamber’in önderliğinde Medine’de bir İslam toplumu ve devleti oluştu. Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: Emevî ailesi üyelerinin gaddarca imha edilmesi Suriye’de bazı isyanların çıkmasına sebep oldu. Suriye’de isyan eden çeşitli Arap kabileleri bafllarına ilk Emevî halifesi Muâviye’nin soyundan olan Ebû Muhammed es-Süfyânî’yi halife adayı olarak öne çıkardılar.

Yanıt Açıklaması: 928 yılında Rahbe’yi alıp Karkisiyâ ve Rakka’ya yürüyen Karmatîler 12 Ocak 930’da Kâbe’ye baskın düzenleyip binlerce hacıyı katlettiler ve Hacerülesved’i alarak merkezleri Hecer’e götürdüler. Aynı yıl Uman da Karmatîler’in eline geçti. Hacerülesved 951 yılına kadar Karmatîler’in elinde kaldı.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: 827 yılından itibaren Ağlebîler Devleti Sicilya ve Güney İtalya üzerine sayısız akın yapmış ve 831 yılında Palermo'yu ele geçirerek bu bölgede egemenliklerini kurmuşlardır.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Ünlü Fransız matematikçi Libri (1803-1869) şöyle demiştir: “Müslümanları tarihten silebilseydiniz, bilimsel Rönesans’ımız yüzyıllarca geri kalmış olacaktır”.

Yanıt Açıklaması: Yükseköğretim için örnek, Me’mun’un 829 yılında açtığı Beyt’ül-Hikme sayılabilir. Sonra Fatimiler’in Kahire’de açtıkları Ezher ve Selçukluların Bağdad’ta açtıkları Nizâmiye medreseleri, ilk önemli yükseköğretim kurumlarıdır.

Yanıt Açıklaması: Tasavvuf düşüncesi de önemli gelişmeler kat etmiştir. Tasavvuf başta sûfilik olarak Halife Osman döneminde bir zühd ve takva hareketi olarak başlamıştır. Bu hareketin ilk temsilcisi meşhur sahabe Ebû Zerr el-Gıfarî’dir.

Yanıt Açıklaması: Abbâsî Devletinin sınırlarının en geniş olduğu devrede tahta çıkan Harûn Reşid’in dönemi huzur ve istikrar dönemi olarak anılır. Onun döneminde saray adeta bir ilim ve kültür merkezi haline gelmiş Arap edebiyatındaki Binbir Gece Masallarına ilham vermiştir. Doğru cevap A dır.

Yanıt Açıklaması: Mu’temid-Alellâh döneminde Abbâsî sınırları içerisinde bağımsız devletler kurulmasına yol açan Saffârîler olayı başlamıştır.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: İhşid, Soğd ve Fergana bölgesi hükümdarlarının İslâm öncesi dönemden beri kullandıkları bir hükümdarlık unvanıdır. İslâmiyet devrinde ise İhşidî Devleti hükümdarlarına verilmiştir. Araplar’ın Maveraünnehir bölgesine yaptıkları seferler sırasında Soğd bölgesindeki hükümdarların bu unvanı kullandıkları coğrafyacı Makdisî tarafından ifade edilir.

Yanıt Açıklaması: Moğol ve Haçlı ha^kimiyetine girmeyen tek bölge olan Mısır, Müslüman a^limlerin de sığınağı olmuştur.

Yanıt Açıklaması: İlk İslâm filozofu Ya’kûb b. İshak el-Kindî  Abbasi Halifesi Mu’tasım-Billâh döneminde yaşamıştır.

Yanıt Açıklaması: 945 yılında Büveyhîler’in Bağdat’a girerek hâkimiyeti ele geçirmesi Abbasî Devleti açısından önemli bir kırılma noktası olarak kabul edilebilir. Büveyhîler’in gelişiyle birlikte hilafet merkezi Bağdat’ta yeni bir dönem başlamış, bu tarihten itibaren Şiî inanca mensup Büveyhî hanedan mensupları, her ne kadar siyasi nedenlerle Abbasî halifelerinin mevcudiyetine ses çıkarmamış olsalar da, devleti istedikleri gibi idare etmişler, halifeleri tayin veya hal’ yetkisine sahip olmuşlardı. Özetle, Abbasî halifelerinin yetkileri sadece sembolik hale gelmiş, siyasi hâkimiyet tamamen Büveyhîler’in eline geçmişti. Büveyhîler, halifeyi makamında bırakmak suretiyle sadece aynı mezhebe mensup oldukları Şiîlerin değil, aynı zamanda halifeye bağlı Sünnîlerin kontrolünü de ellerine geçirmiş oluyorlardı. Bu dönemde Bağdat İslâm dünyasının merkezi olmaktan çıkmıştı. Büveyhîler’in kurduğu bu baskı Selçukluların bölge üzerinde etkin rol oynamaya başladığı 1055 yılına kadar, yüz on yıl boyunca devam etti.

Yanıt Açıklaması: Mütevekkil Türk kumandanlar tarafından tahta çıkarılmış olmakla birlikte onların nüfuzundan hayli rahatsız olmaktaydı. Bu nedenle Araplardan kendisine müttefik gruplar bulmaya çalıştı. Eşnas’ın 844’te ölümünün ardından Türk kumandanların lideri olan İnak et-Türkî de onun emriyle katledildi. Türk kumandanlarının nüfuzunu kırmak için Mütevekkil, başşehrini Arap unsurun ağırlıklı olarak bulunduğu Şam’a (Dımaşk) nakletmeyi kararlaştırdı. Bu maksatla aralarında yakın çalıştığı devlet adamlarının da bulunduğu kalabalık bir heyetle Sâmerrâ’dan ayrılıp 858’de Şam’a geldi. Başşehrin Şam’a nakledilmesi planı ordudaki Türk birliklerini rahatsız etti. Türk askerleri Irak’a dönmek için gösteri yapmaya başladılar. Diğer taraftan Mütevekkil Şam’ın iklimine uyum sağlayamadı, ordunun da yoğun baskısı üzerine iki ay sonra Sâmerrâ’ya dönmek zorunda kaldı.

Yanıt Açıklaması: 1232’de Güneydoğu Anadolu’da idarî düzenlemelere girişen Melik Kâmil Artuklular’ın Hısnıkeyfâ koluna son verdi. Artuklu beylerinin Anadolu Selçukluları’nı yardıma çağırması üzerine Güneydoğu Anadolu bölgesine giren I. Alâeddin Keykubad karşısında yenildi (1234). Anadolu Selçukluları Harput ve Ahlat’ı aldılar. Doğru cevap A dır.