Eski Mezopotamya ve Mısır Tarihi

Yanıt Açıklaması: Kabartma yapma anlayışı, Geç Hitit kent devletlerinde yaygın bir gelenekti. Hemen hemen bütün kentlerin anıtsal giriş kapılarının çevresinde bu tür kabartmalarla süslü “ortostat” adı verilen taşlar bulunurdu. Yeni Assur Krallığı’nda kabartmaların mimarinin bir parçası olarak uygulanması Geç Hitit etkisiyle yaygınlaşmıştır.

Yanıt Açıklaması: Yeni Assur krallarından Aşurbanipal sanata ve bilime önem vermekte, geçmişle ilgilenmekteydi. Hatta yazıtlarda kendisine Sümerce ve Akkadca belgeleri anlayabildiği, en zor matematik problemleri çözebildiği biçiminde övgüler yapılmıştır. Sümer ve Babil ülkesine yaptığı seferlerden sonra, tapınaklarında saklanan tabletleri ülkesine taşımış ve yazıcılarına bunların kopyalarını yaptırmıştır. Bütün bu tarihsel belgeleri Ninive’de büyük bir kütüphane haline dönüştürdüğü arşivinde sistematik bir biçimde düzenletmiş ve saklamıştır. Burada bilim adamlarının kullandığı standart listeler, referans kitapları, iki dilli sözlükler, işaret ve eşanlamlı sözcük listeleri, tıbbi tanı listeleri, kehanet, dinsel tören ve büyü özetleri gibi metinler de bulunmaktadır. Sümerlere ait ünlü Yaratılış Destanı ve Gılgamış Destanı gibi edebiyat yapıtları Ninive’deki tabletler sayesinde okunabilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Eski Mısır Tarihindecüç ara dönem yaşanmıştır

Yanıt Açıklaması: 18. Sülale za­manında tapınakların büyümesi sonucunda rahiplik bir sınıf olarak ortaya çıktı. Tapınaklardaki dini işlemler bir görevli rahip, bir vaiz rahip ve gündelik işleri ya­pan rahipler tarafından yürütülürdü. Rahiplik genelde babadan oğula geçen bir meslekti. Ancak kral isterse birini rahip olarak da atayabilirdi.

Yanıt Açıklaması: Napata kralı Piye’nin kardeşi ve halefi olan 25. Sülale’den Şabaka (MÖ 712-698) ile Mısır’da geç dönem başlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Yeni Assur krallarından Sanhe^rib Babil’i yağmalayarak, tanrı heykellerini kendi başkentine taşımıştır.

Yanıt Açıklaması: Nil vadisinin iki yanında bulunan dağlar inşaat faaliyetleri için ihtiyaç duyulan granit, bazalt ve kalker gibi taş türleri bakımından zengindi. Bunun dışında doğu dağları ve Nubya Bölgesi’nde (Sudan) çok zengin altın yatakları da bulunmaktaydı. Sina Yarımadası’nda bakır ve firuze yatakları vardı. Üç verilen doğru cevap da doğrudur. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Yeni Assur Krallığı, resmi kayıtların tutulması konusunda oldukça titiz davranmıştır. Başkentler ve eyalet merkezlerinde bulunan resmi arşivlerde sayısız çivi yazılı belge günümüze ulaşmıştır. Doğru yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: Mezopotamya’nın en görkemli kentlerinden biri ve bu bölgede gelişen uygarlıkların son başkenti Babil idi. Babil, Yeni Assur Krallığı’nın yıkılışından sonra yüz yıla yakın bir dönem tek başkent olarak hizmet etmiştir.

Yanıt Açıklaması: Assur kentleri iki bölümden oluşur: Sitadel ve aşağı şehir. Ayrıca başkentlerde bir kışla saray (ekal maraşti) daha vardır. Sitadel, kentin yüksek bölümünde yer alırdı. Çevresi ayrı bir surla çevrilen sitadelde saray, tapınak ve kral ailesinden yöneticiler için yapılmış konaklar bulunurdu.

Yanıt Açıklaması: Kralın yönetici sülaleden gelmesi önemliydi. Tahtı zorla, bir taht entrikasıyla ele geçiren farklı sülale mensupları bile kendilerini yerine geçtikleri krala bağlayan yazıtlar veya şecereler yazdırmışlardır. Kral en büyük tanrıların yeryüzündeki temsilcisi, onun adına ülkeyi yöneten büyük rahip idi. Kral en büyük rahip olması yanında ordunun komutanıydı. Sarayda, kral ve ailesinin yanı sıra, aynı ailedeüst düzey yöneticiler ve hadım görevliler yaşardı.Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Yeni Assur döneminde inşa edilen başkent ve eyalet merkezlerinin ortak bir plan anlayışı vardır. Assur kentleri iki bölümden oluşur: Sitadel ve aşağı şehir. Ayrıca başkentlerde bir kışla saray (ekal maraşti) daha vardır. Sitadel, kentin yüksek bölümünde yer alırdı. C¸evresi ayrı bir surla çevrilen sitadelde saray, tapınak ve kral ailesinden yöneticiler için yapılmış konaklar bulunurdu. Sarayın çevresinde botanik bahçesi bulunmaktaydı. Bu bölümde farklı türde hayvanlar da beslenmekteydi. Bu gelenek Doğu krallıklarında çok uzun süre benzer biçimde devam etmiştir. Doğru cevap c'dir.

Yanıt Açıklaması: Yeni Assur ve Yeni Babil krallıklarının tarihi, birçok farklı kaynaktan gelen bilgilerle yazılır. Bu kaynaklar üç başlık altında toplanabilir: Yazılı kaynaklar, arkeolojik kaynaklar ve yabancı kaynaklar.Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Babil kentinin en görkemli bölümü, adını aşk ve savaş tanrıçasından alan İştar Kapısı idi. Kapı ve çevresindeki surlar sırlı tuğlalardan aslan, ejder, boğa ve rozet bezemeleriyle süslüydü. Bunların büyük bölümü arkeolog Koldewey ve ekibi tarafından Almanya’daki Berlin Müzesi’ne taşınmış ve orada yeniden düzenlenmiştir. Bir bölümü de İstanbul Arkeoloji Müzesi’nde sergilenmektedir. Babil’in mitolojik öykülere konu olan “Asma Bahçeleri” ise günümüze ulaşmamıştır.

Yanıt Açıklaması: Delta kesiminde ve vahalarda yetiştirilen üzüm kırmızı ve beyaz şarap yapımında kullanılırdı. Ayrıca nar ve hurma şarabı ile bira da yapılırdı. Bataklık alanlar zenginlerin avladığı av hayvanlarının ve papirüslerin bol bulunduğu alanlardı. Verilen üç seçenek de doğrudur. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Babil’in en büyük Marduktur.

Yanıt Açıklaması: Aşurbanipal’ın arşivindeki belgeler ihtiyaç duyulduğunda bulunabilmesi amacıyla sistematik bir biçimde düzenlenmiştir. Ayrıca din, mitoloji, astronomi ve tıp ile ilgili birikimi sonraki kuşaklara aktarmak amacıyla yapılmış kopyalar da bu mekâna kazandırılmıştır. Bu haliyle Aşurbanipal’ın arşivi kütüphane özelliklerine daha yakındır.

Yanıt Açıklaması: Geb, yer tanrısı; Şu, hava tanrısı; Ra, güneş tanrısı; Amon, Teb kentinin tanrısı; Horus ise "Şahin başlı ya da şahin şeklinde ve iki taçlı Mısır’ın ilk devlet tanrısı, gökyüzü tanrısı"dır. Dorğu cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Assur kentleri iki bölümden oluşur: Sitadel ve aşağı şehir.

Yanıt Açıklaması: Yeni Babil Dönemi’nin ilk kralı olan Nabopolassar, Yeni Assur Krallığı’nın yıkılış sürecinde Medlerle işbirliği yapmış, son başkent Ninive’nin düşmesinde önemli rol oynamıştır. Babil bundan sonra kısa zamanda güçlenmiş, Harran’a kaçan ve orada Mısır’ın desteğini de alarak direnmeye çalışan son Assur kralı II. Assur-uballit’i yenmiştir. Assur’un yıkılış döneminde bölgedeki nüfuzunu artırmaya çalışan Mısır’ı MÖ 605 yılında Kargamış yakınlarında mağlup etmiş ve bölgenin tek egemeni olmuştur.