Eski Anadolu Tarihi

Yanıt Açıklaması: Kültepe

Yanıt Açıklaması: İnhumasyon, ölülerin toprağa gömülmesidir. Akroter, bir mimari cephede, alınlığın tepesine ve iki köşesine yerleştirilen taş ya da pişmiş topraktan yapılmış süsleme ögesidir. Tümülüs, kral ve soylu kişiler için yapılmış, çoğu kez altında ahşap ya da taştan bir mezar odası bulunan tepe şeklinde yığma toprak ya da ataş mezar anıtıdır. Epifani, tanrının tezahür edişine verilen addır. Kremasyon ise, ölülerin yakılarak bir kap içerisinde küllerinin gömülmesi işlemine verilen isimdir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: İskitler ise, Doğu Anadolu ve İran’ın kuzeybatı kesimine, Mannai ülkesine yerleşmişlerdir. Onlar burada Ur­miye Gölü’nün güneydoğusunda Ziwiye adındaki yerleşimi kendi topraklarının başkenti olarak seç­mişlerdir. Daha sonra MÖ 611/610 yılında Filistin üzerinden Mısır’a bir sefer düzenlemek istemişler­dir. Fakat bu seferden vazgeçen İskitler, İsrail’in gü­neyindeki Askalon kentini yağmalamışlar, MÖ al­tıncı yüzyılın başlarında Rusya’nın güneyine, kendi ülkelerine geri çekilmişlerdir.

Yanıt Açıklaması: Hititlerin başkenti, Çorum sınırları içinde kalan ve eski adı Hattuşa olan Boğazköy’dür. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Urartu, Anadolu ve çevresinde kendi döneminde var olan güçlü devletlerden biriydi. Urartu’nun çağdaşı olan Melitia (Melid, Malatya), Tablani(Tabal/ Kayseri çevresi) ve Qumaha (Kummuh/ Kommagene, Adıyaman/Samsat) gibi Geç Hitit devletleri Batı ile olan ilişkilerinde rol oynadılar. Urartu yazıtları bu krallıkları, Hititlerin devamı olduklarını vurgulayan bir isimle Hate olarak adlandırmaktaydı. Orta Anadolu’da Frigler, Geç Hititler aracılığıyla dolaylı ilişki kurulan bir devlet idi. Güneydoğu ve doğu politikası daha çok Kuzeybatı İran’da gelişmekte olan Mana ve Med krallıkları ile ilişkiler üzerine kurulmuştu. Urartu’nun esas rakibi ve bütün bölgedeki siyasal gelişmeleri yönlendiren devlet ise Mezopotamya’nın temsilcisi ve güney komşu Assur Krallığı idi.

Yanıt Açıklaması: Bu güne kadar keşfedilen Lidce yazıt ve grafitilerin sayısı 115’ten daha fazla değildir. Bu yazıt ve grafitiler üzerinde çalışan fi­lologlar, Lidcenin uyarlandığı yazının eski Yunan alfabesinden farklı olduğunu, sağdan sola doğru yazıldığını tespit ettiler. Lidce, Hint-Avrupa dil ai­lesinin üyesidir. MÖ birinci yüzyıla kadar konuşul­maya devam eden bu dilde yazılmış edebi bir eser yoktur. Bu nedenle biz onların tarihlerini doğrudan doğruya onların dilinden değil en yakın komşuları olan Yunanlı tarihçilerden öğreniyoruz. Muhteme­len şiir türünde gelişmiş bir sözlü edebiyat vardı.

Yanıt Açıklaması: Bu anıtların en ünlüsü üzerindeki MIDAI=MİDAS adını içeren yazıtından dolayı “Yazılıkaya - Midas Anıtı” olarak adlandırılan, 17 m yüksekliğinde, 16.50 m genişliğindeki anıt oluşturur. Yazılıkaya/ Midas Kenti’nde yer alan Midas Anıtı, Frig fasadlarının en büyüğü ve görkemlisidir.

Yanıt Açıklaması: Assur Ticaret Sistemi, Anadolu Beyleri için son derece kârlı olmuştur, ancak bunun yanında onlara doğal olarak bazı sorumluluklar da getirmiştir. Assurlu tüccarların inanç özgürlüklerini, oturma ve kişisel haklarını korumak, Anadolu Beyi’nin görevi idi. Ayrıca kendi bölgesindeki yol ve mal güvenliğini sağlamak zorunda idi. Çünkü soygun gibi tehlikeli durumlarda, malların tazmini Anadolu Beyi’ne aitti. Assur'dan yola çıkan her bir kervan için wasitum adında bir vergi ödemek ise tüccarların yerine getirmesi gereken sorumluluklardan biridir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Hitit kanunları bu açıdan Mezopotamya’ya (ceza intikam eşit sayılır) nazaran, oldukça ileridir. Pek çok suçun karşılığında tazminat ödenirdi, ölüm cezaları kısıtlıydı ve bedeni sakatlama cezaları ise, sadece “köle”lere verilebilirdi. Kanunlarda ölüm cezası, ırza geçme, hayvanlarla cinsel ilişkide bulunma ve devlet otoritesine karşı gelme suçlarına verilmekteydi. Doğru cevap D’dir

Yanıt Açıklaması: MÖ 64- MS 19 yılları arasında yaşayan Amasyalı (Amase­ia) Strabon’un Coğrafya (Geographika) adlı eseri günümüze ulaşmıştır.

Yanıt Açıklaması: Gordion'da Hitit yerleşmesi üzerinde bulunan ve Erken Demir Çağı'na (MÖ 1200-950 yılları) tarihlenen kalıntılar, ilk Frig göçmenlerinin MÖ 11. yüzyıla doğru Polatlı yakınlarında daha sonra başkentleri olacak olan Yassıhöyük'e (Gordion) ulaştıklarını gösterir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Urartuların baş tanrısı Haldi'dir.

Yanıt Açıklaması: Lidya Kralları Tümülüs adı verilen anıtsal mezarlara gömülüyordu

Yanıt Açıklaması: Assur Ticaret Kolonileri Çağı'nda, Assurlu tüccarların, bu ticaretten elde ettikleri kâr oldukça yüksekti. Yazılı kaynaklara göre, tüm vergiler ödendikten sonra, yüzde yüzü geçen, hatta bazı durumlarda yüzde iki yüze varan bir kâr söz konusudur. Burada yolun ne denli zor ve uzun olduğunu unutmamalıyız. O dönemde hiç bir tüccar yüzde otuz gibi bir kâr için bu zahmete kalkışmazdı, çünkü yolda birçok sorunun çıkması mümkündü. Malları taşımak için kullanılan eşeklerin belli aralıklarla değiştirilmesi gerekiyordu. Ayrıca tüccarın sermayesinin uzun yolculuk boyunca çalınma ve zarar görme gibi riskleri vardı. Bütün bu olumsuzluklara karşın elde edilen yüzde yüz ve yüzde iki yüz gibi bir kâr bu ticareti oldukça cazip hale getiriyordu. Tüccarların bu çağda kendilerini hukuk ve siyasetçilerden üstün görmeleri ise ticaretten elde ettikleri kârın yüksek olmasının veya daha çok kâr istemelerinin sonucudur. Hatta bu dönemde bazı tüccarlar kaçakçılığa bile başvurmuşlardır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Frigler, MÖ dokuzuncu yüzyıl ile yedinci yüzyıllar arasında güçlü bir krallık olarak Anadolu’nun siyasi ve kültür tarihine damgasını vurmuştur.

Yanıt Açıklaması: Karum ismi, Assurca olup, “liman, rıhtım” anlamına gelmektedir

Yanıt Açıklaması: Lidya Krallığı’nın yönetim biçimi, Anadolu’nun diğer Demir Çağı krallıkları gibi monarşiydi. Dev­let, iktidarının meşruiyetini babasından alan krallar tarafından yönetiliyordu. Kral, devletin hem mülki, hem askeri, hem adli hem de dini lideriydi. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Urartu Krallığı’nın, kurduğu kentler ve oluşturduğu eyalet merkezleriyle sahip olmaya çalıştığı sınırlar içinde denetlenmesi zor bölgeler bulunmaktadır. Bunların başında Toroslar, Nemrut, Süphan, Aladağlar, Ağrı, Aras Güneyi Dağları gibi yükseklikleri 2500 ile 5000 m arasında değişen volkanik yükseltilerin yamaçlarındaki yaylalar gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: “Eski Anadolu Tarihi” Kitabının “Frig Krallığı” başlıklı 5. Bölümünde bu soru ile ilgili şu bilgiye yer verilmektedir. Küçük Frigya ya da Frigya Epiktetos, günümüzde İç Batı Anadolu ile Yukarı Sakarya Vadisi’nde Es­kişehir, Afyonkarahisar ve Kütahya illeri arasında uzanan daha küçük bir bölümü kapsıyordu. Bölge­nin önemli kentleri arasında Midas Kenti (Eskişe­hir/ Yazılıkaya), Dorylaion (Eskişehir/ Şarhöyük), Midaion (Alpu/ Karahöyük), Nakoleia (Eskişehir/ Seyitgazi), Kotiaion (Kütahya), Aizanoi (Kütahya/ Çavdarhisar) ve Kadoi (Kütahya/ Gediz) sayılabi­lir. Marmara Denizi’nin güneyinde kalan kesim ise buradaki Frig toplulukları nedeniyle Hellespontos Frigyası olarak adlandırılmıştır. Daskylaion (Ban­dırma/ Hisartepe) bu bölgenin en önemli yerleş­mesini oluşturur. Bu nedenle sorunun doğru cevabı A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Frig yazıtları ve sanat eserleri, birbirini onaylar şekilde Friglerce “Matar” (Ana) olarak tanımlanan tanrıçanın, Ana Tanrıça olduğunu ortaya koymuştur. Bu tanrıçaya Hitit-Luviler “Kubaba”, Yunanlılar “Meter Megale” ya da “Kybele”, Romalılar ise “Magna Mater” (Büyük Ana) derlerdi. Paleo - Frigçe yazıtlarda “Matar Areyastin” veya “Matar kubileya/kubeleya” olarak da geçen bu tanrıça, Frig sanatında betimlenen tek tanrıçadır.