Sosyolojiye Giriş

Yanıt Açıklaması: Sembolik etkileşimciliğin kurucusu George Herbert Mead’dir.

Yanıt Açıklaması: Sosyolojik düşündüğümüzde olaylara daha geniş bir açıdan bakar, kendimizi gündelik hayatlarımızın sıradanlığından uzaklaştırırız. Anladığımızı ya da bildiğimizi zannettiğimiz şeyleri yeniden inceleriz. Sosyolojinin amacı, sahip olduğumuz bilgileri “düzeltmek” ya da yanlış bildiklerimizin yerine sorgulanamaz doğruları koymak değildir. Sosyolojik düşünmek, bugüne kadar tartışmasız kabul edilen inançları eleştirme, kesin olduğu iddia edilen görüşleri çözümleme ve sorgulama alışkanlığı kazanmaktır.

Yanıt Açıklaması: 19. yüzyıl sonrasında bu tip geleneksel toplumlar büyük ölçüde ortadan kalkmış ve farklı bir toplum tipi gelişmiştir. Toplumun endüstri ve teknolojiye dayandığı, nüfusun büyük bölümünün fabrikalar, ofisler ya da dükkanlarda çalıştığı, insanların çoğunlukla endüstriyel üretimin yoğun olduğu kentlerde yaşadıkları, önceki toplum tiplerine göre daha gelişmiş ve yoğun siyasal düzene sahip olan bu toplum tipi modern toplum ya da endüstri toplumu olarak adlandırılır.

Yanıt Açıklaması: Spencer’in çalışmalarında pozitivizm toplumsal değişmeyi Charles Darwin’in evrim teorisindeki ilkeler çerçevesinde ele alan evrimci bir sistem yaklaşımı çerçevesinde geliştirilmiştir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Sorunun doğru yanıtı B şıkkıdır. George Ritzer, Toplumun McDonaldlaşması teziyle rasyonelleşmenin dünyanın çok geniş bir kısmına yayıldığını ortaya koyar ve McDonaldlaşmanın küreselleşme içinde özellikle kültürel benzeşmeyi artıran bir güç olduğunu savunur.

Yanıt Açıklaması: Yapısalcı Marksizm olarak bilinen teorinin geliştiricisi kabul edilen Louis Althusser’in düşünceleri sosyoloji literatüründe oldukça etkili olmuştur. Althusser analizinde bir toplumda belirli ilişkilerden oluşan üç temel toplumsal yapıdan söz eder. Bunlar ekonomik, siyasal ve ideolojik toplumsal yapılardır. Geleneksel Marksizmden farklı olarak Althusser bir toplumda olup bitenlerin belirlenmesinde bu üç toplumsal yapının her birinin görece bir bağımsızlığa ve özerkliğe sahip olduğunu savunur.

Yanıt Açıklaması: İlk olarak 1923’te ortaya çıkan eleştirel teorinin 1970’lere kadar süren gelişiminde Max Horkheimer (1895-1973), Erich Fromm (1900-1980), Herbert Marcuse (1898-1979) ve T.W. Adorno (1903-1969) gibi toplum teorisyenlerinin önemli katkıları olduğu bilinmektedir. 1980’lerde ise Jürgen Habermas’ın (1929-) katkıları ile eleştirel teori yeni bir varlık alanı bulmuştur. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Bilimsel araştırmanın aşamaları, Araştırma konusunun seçilmesi ve araştırma probleminin belirlenmesi, Araştırma için uygun araştırma tipi, yöntem ve tekniklerin seçilmesi, Araştırmanın evreninin belirlenmesi ve örneklem seçimi, Ölçüm aracı geliştirme, Veri toplama, Veri analizi, Bulguların yorumlanması ve rapor yazımı, olarak sıralanabilir.

Yanıt Açıklaması: Araştırma için uygun araştırma tipi, yöntem ve tekniklerin seçilmesi: Araştırmacı araştırma problemini ifade ettikten, yani neyi öğrenmek istediğini açıkça ortaya koyduktan sonra bu bilgiye en iyi hangi yolla ulaşılacağına karar vermelidir. Araştırmacı, elde etmek istediği bilginin türüne göre keşfedici, betimleyici ya da açıklayıcı bir araştırma, ilgilendiği zaman açısından da kesitsel ya da boylamsal bir araştırma yapabilir. Sosyal bilimlerde araştırmacının aynı zamanda elde etmek istediği bilgiye nicel yöntemle mi nitel yöntemle mi daha iyi ulaşabileceğini saptaması, verilerini hangi veri toplama teknikleriyle toplayacağını ve hangi soruları soracağını saptaması gerekir.

Yanıt Açıklaması: Küreselleşme günümüzde en çok kullanılan kavramlardan biridir. Ritzer’in yayıma hazırladığı Küreselleşme Ansiklopedisi’nin (Ritzer, 2012) beş ciltten oluşması, küreselleşme konusunun ne derece geniş kapsamlı olduğu hakkında bir fikir verebilir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Toplumsal oluşum tipolojisini Weber geliştirmiştir.

Yanıt Açıklaması: Bunun yanı sıra yapısalcı Marksizm olarak bilinen teorinin geliştiricisi kabul edilen Louis Althusser’in düşünceleri de (1918-1990) sosyoloji literatüründe oldukça etkili olmuştur. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Bir hükümetin otoritesine boyun eğenlerin buna rıza göstermeleri.

Yanıt Açıklaması: Pozitivist yaklaşıma göre sosyal bilimin amacı genel yasaları ortaya koyabilmek için toplumsal olgular arasında insanlardan bağımsız olarak var olan nedensellik ilişkilerini açıklamaktır ve bu amaca ulaşmak için doğa bilimlerindeki deney ve gözlem gibi teknikler kullanılmalıdır.

Yanıt Açıklaması: Durkheim'e göre mekanik dayanışmadan organik dayanışmaya doğru değişim nüfusun artmasıyla beraber toplumdaki insanların ve insanlar arasındaki etkileşimin, yani dinamik yoğunluğun artmasıyla meydana gelir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Durkheim kolektif bilinci toplum üyelerinin ortalama ortak inanç ve duyguları olarak tanımlar. Durkheim toplumsal olguları kolektif bilinç temelinde ortak şekilde hareket etme, düşünme ve hissetme biçimleri olarak tanımlamaktadır ve kolektif bilincin bireysel bilinçlere indirgenemeyeceklerini savunmaktaydı. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Toplumsal değişme süreklidir, kendini tekrar etmez, çatışma ve zincirleme tepkiler yaratır, plansızdır.  Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Toplumsal değişme toplum tipleri üzerinden incelendiğinde ilk önemli gelişmenin Neolitik Devrim (Tarım Devrimi) olduğu söylenebilir. Rönesans ve Reform hareketlerini takip eden Bilimsel Devrim, Fransız Devrimi ve ardından Endüstri Devrimi, modern toplum ya da endüstri toplumu olarak adlandırılan toplum tipinin ortaya çıkmasına neden olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Toplumsal değişmeyi aktörlerin içselleştirdiği değerlerin değişmesi olarak gören yazar Talcott Parsons'dur. Ona göre değerler ve inançlar, kültürel faktörler nedeniyle sürekli bir rasyonelleşme ve gelenekselleşme döngüsü içine girer ve sosyal sistemi bu şekilde değiştirirler. Rasyonelleşme sürecinde toplumsal kurumlara yönelik akılcı, bireysel ve yenilikçi tutumlar öne çıkar, ancak sosyal sistem bu yenilikçi tutumlara karşı kendini koruma, değerlerini sabit tutma eğilimi gösterir. Rasyonelleşme devam ettikçe rasyonel değerler geleneksel hale gelir, bu gelenekselleşme gerçekleştikten sonra da rasyonelleşme süreci yeni rasyonel değerlerle yeniden başlar. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Bilimsel Yöntem: Bilimsel bilgiye ulaşmak için gerekli olan bilimsel sürecin izlenmesi ve bilimsel kuralların uygulanmasıdır. Bilimsel yöntem amaca götüren yol, araştırma teknikleri ise bilimsel yöntemin hedefine ulaşmak için kullandığı araçlardır.