Sosyolojiye Giriş

Yanıt Açıklaması: Durkheim’in kişisel olarak en önemli vurgusu ise bütün dinlerin kutsal olan ile kutsal olmayan arasındaki bir ayrım etrafında döndüğünü öne sürmüş olmasıdır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Simmel’in “kültürün trajedisi” (1978) olarak adlandırdığı nesnel kültürün bireysel/öznel kültür üzerinde artan hâkimiyetini ele aldığı Paranın Felsefesi (1978) adlı çalışması özellikle 20. yüzyılda kültür üzerine çalışmalarda önemli bir ilgi kaynağı haline gelmiştir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Toplumsal değişme, nüfusun artması veya azalması, gençleşmesi veya yaşlanması, göç alması veya göç vermesi gibi demografik nedenlerle de meydana gelir.

Yanıt Açıklaması: A şıkkındaki ifade, sadece biyolojik cinsel üretimin evrensel olduğunu, ebeveynlikle ilgili biyolojik ve sosyal rol farklılıklarının ve çocuk yetiştirme uygulamalarının hem kültüre hem de zaman göre değiştiğini göstermektedir. B şıkkında bahsi geçen çalışmalar, işlevselci görüşün vurguladığı, ailenin olumlu sosyal işlevleriyle örtüşmeyen olumsuz sonuçlardır. C şıkkındaki ifade işlevselci yaklaşımın endüstrileşme ve çekirdek aile arasında kurduğu bağlantıyı yanlışlamaktadır. E şıkkında verilen ifade, işlevselci görüşün aileye ilişkin “temel ve evrensel” vurgundan uzaktır. D şıkkındaki ifade ise işlevselci yaklaşımın ailenin sosyal işlevi düşüncesiyle örtüşmektedir.

Yanıt Açıklaması: Bir bilim dalı olmaktan çok bir alanı ifade eder

Yanıt Açıklaması: Toplumsal yaşamın sosyoloji adı altında bağımsız bir akademik disiplin çerçevesinde ele alınması on dokuzuncu yüzyıla dayanır. On dokuzuncu yüzyıldan günümüze sosyoloji biliminin gelişimine katkıda bulunan pek çok yaklaşım bulunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Sosyoloji bir bilim dalı olarak toplumsal yaşamın işleyiş biçimini ve düzenliliklerini incelemekle bir- likte, toplumsal normları ve hukuksal kuralları ih- lal eden davranışları da ele almaktadır. Dolayısıyla suç, sapkın davranış, şiddet ve sosyal kontrol gibi toplumsal olgular sosyolojinin temel alanlarından birisini oluşturmaktadır. Toplumsal normların öğ- renilmesi ise eğitim sürecinin konusudur. Eğitim olgusu da sosyolojik bağlamda, hukuk, sapma ve suç olguları ile etkileşim halindedir. Toplumlar varlıklarını ancak tarihsel süreçlerinde oluşturmuş oldukları maddi ve manevi değerleri yeni kuşaklara aktarabildiklerinde sürdürebilirler. Bunu gerçek- leştirme yollarından en önemlisi eğitimdir. Eğitim bireyin kişiliğini geliştirmenin yanı sıra onu toplumsal üyeliğe hazırlamayı amaçlamaktadır. Hu- kuk ise söz konusu değerleri, normları vb. yazılı ve yaptırımları olan kurallar sistemine dönüştürerek toplumsal yaşama yön verir.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap C şıkkıdır. Herbert Spencer’in çalışmalarında pozitivizm toplumsal değişmeyi Charles Darwin’in evrim teorisindeki ilkeler çerçevesinde ele alan evrimci bir sistem yaklaşımı çerçevesinde geliştirilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Spencer’a göre toplumsal değişme, Darwin’ci anlamda güçlü olanların ayakta kaldığı ve zayıf olanların yok olduğu tezine, yani doğal seleksiyon yasalarına göre işlemektedir. Doğru cevap C'dir

Yanıt Açıklaması: Spencer’in çalışmalarında pozitivizm toplumsal değişmeyi Charles Darwin’in evrim teorisindeki ilkeler çerçevesinde ele alan evrimci bir system yaklaşımı çerçevesinde geliştirmiştir. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Diğer bir önemli etkileşimci Lemert’e göre ise sapmanın nedeni toplumsal tepkidir. Becker gibi insanların sapmaya tepkileri üzerine odaklanır. Etiketleme, başkalarının bireyi nasıl gördüğünün yanı sıra bireyin kendilik duygusunu da etkilemektedir. Lemert, sapmanın oldukça yaygın olduğu ve insanların genellikle bu durumdan sıyrılabileceklerini öne sürmüştür. Birincil ve İkincil sapma ayrımını yapar.

Yanıt Açıklaması: Ataerki, aile içinde erkeklerin kadın ve çocuklar üzerindeki egemenliğinin kurumsallaşması ve bu egemenliğin aile dışına, toplumun diğer alanlarına ve diğer toplumsal kurumlara yayılması anlamına gelir. Diğer bir deyişle ataerki erkeklerin toplum- daki bütün önemli kurumların kontrolünü elle- rinde bulundurduklarını ve kadınların bu kontro- le ulaşmaktan mahrum bırakıldıklarını ifade eder.

Yanıt Açıklaması: Resmi normlara ilişkin cezalar ve ödüller önceden belirlenmiştir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Güç-otorite ilişkisi bağlamında gelenek, görenek ve inançlara dayalı otorite tipidir. İktidar sahibinin otoritesinin meşruiyetini toplumdaki geleneklerden ve inançlardan aldığı kabul edilir. Klan ve kabile toplumlarında görülebilen bir otorite tipidir, genellikle patriarkal (babadan oğula miras yoluyla geçen otorite) ve patrimonyal (belli bir hanedan ailesinde paylaşılan otorite) sistemlerde görülür, toplumsal düzenin zor ya da ağır değiştiği toplumlarda görülmektedir.

Yanıt Açıklaması: Uzaklaşma, zaman ve mekanın birbirinden ayrılmasıdır. Modernite öncesi toplumlarda zaman ve mekan birbirinden ayrılmazken modern dünyada ikisi ayrışmış, zamanın da mekanın da içi boşalmıştır. Doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: Sorunun doğru yanıtı D şıkkıdır. Toplumsal değişmenin nedenleri arasında ticaretin çok gelişmesi yer almamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Durkheim’a göre toplumsal değişme toplumsal evrimle gerçekleşir, toplumlar mekanik dayanışmaya dayalı toplumlardan organik dayanışmaya doğru toplumlara doğru evrilirler ve evrimin temelinde işbölümü olgusu yer alır.

Yanıt Açıklaması: Bir grubun üyesi olmayan fakat o gruba girmek isteyen bireylerin o gruptaki değerleri, kuralları, öğrenmesi ve benimsemesine antizipatorik sosyalleşme denir. Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: 20. yüzyılın ilk çeyreğinde demokratik rejimlerin gerilediği, faşist yönetim biçimlerinin farklı düzeylerdeki örneklerinin ortaya çıktığı ülkeler İtalya, Almanya, Portekiz ve İspanya’dır. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Endogami ve egzogami: Bu sını andırma, eşin içinden seçildiği grupla ilgilidir. Monogami ve Poligami: Bu sını andırma, eş sayısına göre yapılır. Bireylerin sadece bir kişiyle evlenebildiği evlilik tipine monogami, birden faz- la kişiyle evlenebildikleri evlilik tipine ise poligami adı verilir. Matrilaterite, Patrilaterite ve Bilaterite: Bu sını andırma soyun, akrabalığın kimden aktarıl- dığı ile ilgilidir. Akrabalığın annenin tarafına bağlı olduğu evlilikler matrilateral, babanın tarafına bağ- lı olduğu evlilikler patrilateral, iki soyu da kabul eden, akrabalığın her iki taraftan da kabul edildiği evlilikler ise bilateral evliliklerdir. Levirat, Sororat ve Taygeldi: Bu sını andırma dulların evlenmesiyle ilgilidir. Levirat evlilikte dul kalan kadın ölmüş olan kocasının erkek kardeşle- rinden biriyle evlenir, Sororat evlilikte ise dul kalan erkek, ölmüş olan karısının kız kardeşlerinden bi- riyle evlenir. Dulların evlenmesi ile ilgili bir diğer evlilik türü de Taygeldi evliliktir.