Sosyolojiye Giriş

Yanıt Açıklaması: Pozitivist yaklaşıma göre toplumsal gerçeklik, fiziksel gerçeklikler gibi bireylerin öznellikleri dışında var olan ve keşfedilmeyi bekleyen düzenliliklerdir. Araştırmanın amacı, insanların tahminde bulunmaları ve olayları kontrol altına alabilmeleri için doğal ve toplumsal yasaları keşfetmektir. İyi bir bulgu, diğer bilim adamları tarafından tekrarlanabilecek olan doğru gözlemlere dayanan bulgudur. İnsanlar özgür iradeleriyle değil, rasyonel olarak hareket ederler ve davranışları dış güçler tarafından şekillendirilirler. Bilim değerlerden bağımsızdır, bilim insanları değer, düşünce ve inançlardan bağımsız ve nesnel olmalıdır. Araştırmanın amacının toplumsal ilişkileri eleştirmek, dönüştürmek ve dünyayı değiştirmek olduğu yöntemsel yaklaşım eleştirel yaklaşımın amaçlarındandır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Liberalizm ideolojisi en geniş haliyle bireysel hak ve özgürlüklerin teminatı için devlet mekanizmasının olabildiğince sınırlandırılması olarak düşünülebilir. Ancak liberalizmin felsefi temelleri çok daha köklüdür. Felsefi yanına vurgu yapan tanımı ise “aydınlanma geleneğine dayanan ve siyasal iktidarı sınırlandırarak bireysel hak ve özgürlükleri tanımlayıp savunmaya yönelen siyasal ve ekonomik felsefe”dir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Yorumlayıcı yaklaşım, doğal gerçekliklerle toplumsal gerçekliklerin aynı yöntemle incelenemeyeceğini savunur, çünkü doğal dünya insan etkileşiminden bağımsız olarak var olduğu hâlde, toplumsal dünya toplumsal ve kültürel ilişkilerle, insanların anlamlı ve amaçlı eylemleri ile kurulmuştur ve kurulmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Dahrendorf güç (otorite) üzerinde temellenen bir sınıf modeli tanımlar. Dahrendorf kapitalist toplumda meydana gelen önemli değişmeler sonucunda çatışmanın kaynağının mülkiyet olmaktan çıktığını gücün (otoritenin) çatışmanın yeni kaynağı hâline geldiğini savunmuştur. Dahrendorf'a göre post-kapitalist toplumda çatışma üretim araçlarına sahip olanlar ile olmayanlar arasında değil otoriteyi uygulayanlar ile ona tabi olanlar arasında ortaya çıkmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Comte’un insan toplumları için önerdiği evrimsel gelişme modeline göre insan düşüncesi ve insan toplumları üç temel aşamadan geçerek ilerlerler. Bu aşamalar; a. Teolojik aşama: Bu aşamada insan düşüncesi her şeyi doğaüstü güçlerle açıklamaya çalışır. b. Metafizik aşama: İkinci sıradaki bu aşamada ise insan düşüncesi sosyal veya fiziksel tüm olgu ve olayları soyut güçlerle açıklamaya çalışır. c. Pozitif aşama: Bu aşamada ise insan düşüncesi nihayet bütün olgu ve olayları bilimsel (evrensel yasalara dayalı) olarak açıklamaya çalışır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Totaliter devlet toplumdaki tüm kurumları denetim altına alarak kendini var eden bir devlet tipidir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Sosyolojinin bağımsız bir akademik disiplin olarak ele alınması 19.yy'a dayanmaktadır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Ayrıca Heywood’a göre liberalizmin kendine özgü bir değer ve inanç sistemi vardır; bu değerler ise: birey, özgürlük, akıl, adalet, hoşgörü ve farklılıktır.

Yanıt Açıklaması: Nicel araştırmalarda kullanılan veri toplama teknikleri yapılandırılmış (denetimli) gözlem, anket, yapılandırılmış (denetimli) görüşme, deney, yarı-deney ve surveydir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Toplumsal yapılar, toplumsal yaşamı oluşturan ve toplumları birbirinden farklılaştıran ilişkilerdir. Bir başka deyişle toplumsal yapı, toplumun üyeleri arasındaki düzenli, kalıcı ve kalıplaşmış ilişkilerdir (Abercrombie vd. 2006:361). Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: “Paternalizm”, baba ile çocuk arasındaki ilişkiye benzer bir biçimde siyasal gücün vatandaşları adına karar alabilme yetisini; “meşruiyet” bir hükümetin otoritesine boyun eğenlerin buna rıza göstermelerini; iktidar (power) ya da güç kavramı ise bir tür toplumsal ilişkiyi ifade etmektedir. Siyasal anlamda hükümetin meşru güç kullanımı ise “otorite” kavramıyla karşılık bulmaktadır. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Araştırma için uygun araştırma tipi, yöntem ve tekniklerin seçilmesi: Araştırmacı araştırma problemini ifade ettikten, yani neyi öğrenmek istediğini açıkça ortaya koyduktan sonra bu bilgiye en iyi hangi yolla ulaşılacağına karar vermelidir. Araştırmacı, elde etmek istediği bilginin türüne göre keşfedici, betimleyici ya da açıklayıcı bir araştırma, ilgilendiği zaman açısından da kesitsel ya da boylamsal bir araştırma yapabilir.

Yanıt Açıklaması: Toplumsal Yapı Toplumu oluşturan temel gruplardan ve toplumsal kurumlardan meydana gelen kalıcı, sürekli ve örgütlü ilişkilerdir.

Yanıt Açıklaması: Toplumsal değişme, toplumun kültürel, yapısal, ekolojik veya demografik özelliklerindeki değişmeyi ifade eder. Tarihsel süreç konu edilmemiştir. Doğru yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: Normlar, belirli durumlarda insanların nasıl davranmaları gerektiği konusunda yaptırımı olan beklentilerdir. Normlar, değerlere dayalı olarak geliştirilen kurallardır. Örneğin toplumun önemli değerlerinden biri dürüstlükse yalan söyleme davranışı, yaptırımı olan kurallarla engellenmeye çalışılır.

Yanıt Açıklaması: Analizinde bir toplumda belirli ilişkilerden oluşan üç temel toplumsal yapıdan (ekonomik, siyasal ve ideolojik toplumsal yapı) söz eden kişi Louis Althusser’dir.

Yanıt Açıklaması: Kraliçe Elizabeth

Yanıt Açıklaması: Toplumsallaşma süreci insanın içinde yaşadığı toplumun bir üyesi olmayı öğrenmesi sürecidir. Statüler ve roller değiştikçe insanlar bu rollere uygun davranmayı öğrendiği için toplumsallaşma süreci ölene dek sürer.

Yanıt Açıklaması: Sosyalizm

Yanıt Açıklaması: Klasik dönemde sosyolojide pozitivizm ve evrimcilik dışında on dokuzuncu yüzyılda Karl Marx tarafından geliştirilen ve tarihsel materyalizm olarak bilinen teorinin önemli bir etkisi olmuştur. Toplumsal değişmede düşünce ve değerlerden çok ekonomik faktörlerin önemini vurgulayan ve bu açıdan kısaca tarihin materyalist açıdan kavranışı olarak tanımlanan tarihsel materyalizm yaklaşımında Marx özellikle üretim üzerinde yoğunlaşır. Marx, tarihsel süreç içerisinde toplumsal yaşamlarını üretmek amacıyla üretim sürecine katılan insanlar arasında, adına üretim ilişkileri denilen bazı toplumsal ilişkiler geliştiğini öne sürer.