Tarih Felsefesi 2

Yanıt Açıklaması: Nietzsche’ye göre yaşamı tarihin içinden çıkarmayıp tarihi yaşamın içinden çıkarmak gerekir. Nietzsche’nin tarih karşısındaki tavrı pratik, pedagojik denebilecek bir tavırdır. Tarih eğitiminin nasıl olması gerektiği konusunda yaşamaya hizmet edebilecek üç tür yararlı tarihten söz eder: anıtsal tarih, antik tarih ve eleştirel tarih.

Yanıt Açıklaması: Aydınlanma döneminde akıl ve insan merkezli bakış açısı dinsel bakış açısının yerini almıştır.

Yanıt Açıklaması: Dilthey ‘tinsellik’ kavramını ‘tarihsellik’ ile eş anlamlı kullanır.

Yanıt Açıklaması: Jacques Lacan’a göre de tarih bir tekrardan, yapıların döngüsel olarak sıralanmasından başka bir şey değildir. Bütün bunlardan hareketle yapısalcılığın çizgisel tarih anlayışını eleştiren döngüsel bir tarih anlayışını savunduğu söylenebilir.

Yanıt Açıklaması: Hegel’in genel olarak felsefesini, özel olarak da tarih felsefesini belirleyen diyalektik ilke çelişki ilkesi ve çelişkinin aşılması gerekliliği üzerine kuruludur. Hegel’e göre tarihte her çelişki aşılmalıdır. Tarihin ileriye doğru olan devinimini bu aşma düşüncesine bağlar. Diyalektik mantığı da üçlü adımlar hâlinde ilerler: Tez, Anti-tez ve Sentez. Tez ve Anti-tez karşıt savlar olarak ortaya çıkarlar ve bir çelişkiye neden olurlar. Hegel’e göre her çelişkinin akıl tarafından aşılması gerektiği ilkesinden dolayı Tez ve Anti-tezin daha yüksek bir sentez içinde birleştirilmeleri gerekir. Sentez Tez ve Anti-tezi kendinde kapsar, ama onların toplamından daha yüksek bir şeydir.

Yanıt Açıklaması: Tanımı verilen zihinde canlandırma tarih yöntemi Collingwood’un savunduğu bir anlayıştır.

Yanıt Açıklaması: Spengler ve Toynbee bu anlamda tarihte döngüsel süreçler gören düşünürlerdir. Her ikisi de tarihi toplumların, kültürlerin, uygarlıkların art arda geliş süreci olarak tasarlamıştır. Bu süreç içinde her kültür belirli aşamalardan geçer. Kültürlerin doğuş, gelişme ve çöküş dönemlerini birbirini izeleyen aşamalar olarak ele almışlardır.

Yanıt Açıklaması: Comte'un tarih felsefesi belirli bir akıl anlayışına ve bu akıl anlayışı üzerinde temellenen ilerleme kavramına dayanır.

Yanıt Açıklaması: Croce’ye göre tarihte insanın kendi yaptıklarının ürünü olarak tin vardır, bu yüzden mutlak tin yoktur. Çünkü eğer tin, tarihte insanın yapıp etmeleriyle sürekli bir oluşum içindeyse bu tinin mutlak olarak tamamlanabileceği bir son varsaymak için tarihin dışından bakabilmek gerekirdi, oysa bu olanaksızdır.