Çevre Sosyolojisi

Yanıt Açıklaması: Birleşmiş Milletler teşkilatının düzenlediği bir uluslararası konferans toplanmıştır. 5 Haziran 1971’de isveç’in Stockholm kentinde toplanan Birleşmiş Milletler Çevre Konferansı, çevre sorunlarının küresel düzeyde kabul edilmeye ve tartışılmaya başlanması anlamında önemlidir. Bundan dolayı, 5 Haziran, Dünya Çevre Günü olarak kutlanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Yanıt B şıkkıdır. Ortay çıkan çevre sorunlarının toplum üzerinde etkilerinin anlaşılmaya başlamasından yola çıkılarak Sosyoloji biliminin bir alt dalı olarak Çevre Sosyolojisi' nin gelişmesine neden olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Çevresel sorunların giderek küresel bir boyuta ulaşması, bu sorunların, olguların ve süreçlerin toplumsal düzeyde ele alınması gereğini bir kez daha ortaya çıkarmıştır. Bu bağlamda, çevresel olayların çok boyutluluğu ve toplumsal etkileri giderek artan ölçüde bilim dünyasının ve özellikle sosyal bilimlerin ilgisini çekmiş ve bununla birlikte 1970’li yıllardan başlayarak, sosyoloji disiplini içinde çevre sosyolojisi adıyla bir alt disiplin ortaya çıkmaya başlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Türkiye gibi gelişmekte olan ya da endüstrileşmekte gecikmiş olan ülkeler için öncelikli olan daima endüstrileşme, ekonomik kalkınma ve refah olmuştur. Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeleri çevresel olgular açısından, gelişmiş ülkelerden ayıran temel fark; gelişmiş ülkelerin endüstrileşmeleri aşamasında, çevresel faktörlerin ve çevre olgusunun bugün olduğu kadar önemli faktörler olarak bilinip tanınmamış olmasıdır. Bundan dolayı gelişmiş ülkelerin sanayileşmeleri sürecinde çevresel faktörler, sanayileşmeyi engelleyici faktörler olarak görülmemiş, deyim yerindeyse bu ülkeler sanayileşmeleri sürecinde doğal kaynakları sınırsızca kullanma imkânı bulmuşlardır. Buna karşın Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerin endüstrileşmeleri aşamasında çevre olgusu bilinip tanınan, yerel ve küresel düzeyde izlenmesi ve dikkate alınması gereken küresel bir faktör ve olgu durumuna gelmiştir. Bu durumda, gelişmekte olan ülkeler bir yandan hızla endüstrileşmek, ekonomik olarak kalkınmak, büyümek ve toplumsal refahlarını arttırmak durumundayken; diğer yandan çevresel kaynakların giderek azalması ve çevresel faktörlerin giderek yüksek düzeyde riskli faktörler haline gelmesinden dolayı bu faktörleri dikkate almak zorunluluğu ile karşı karşıya kalmaktadırlar. Dolayısıyla, Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeler çevresel faktörleri dikkate almak ya da ekonomik büyüme ve endüstrileşmeyi öncelikli faktörler olarak dikkate almak ikilemiyle karşı karşıyadırlar.

Yanıt Açıklaması: Doğal çevreyle üstünlük ve denetim ilişkisi öngörmenin tam aksine uzlaşıyı esas alır.

Yanıt Açıklaması: Çevre sosyolojisinin ortaya çıkışına daha yakından bakmak gerekirse özellikle sanayileşme ve sanayileşme sonucunda ortaya çıkan kirletici etkilere dikkat çekmek gerekir. Çevresel sorunların yoğunlaşması ve toplumsal yaşantıyı derinden etkilemeye başlaması, büyük ölçüde endüstri devriminin ortaya çıkışı ile ilgilidir (sayfa 6). Avcı ve toplayıcı toplum aynı toplumu göstermektedir. Çevre-toplum ilişkilerinin tarihsel evrimi açısından, avcı-toplayıcı toplumlar ve tarımcı toplumları söylemek gerekir. Ancak, çevre-toplum ilişkileri açısından asıl belirtilmesi gereken aşama, endüstriyel toplumlardır (sayfa 17).

Yanıt Açıklaması: Kültür, siyaset ya da mikro toplumsal ilişkiler şüphesiz ki kürsel çevre felaketleri bağlamında önemli başlıklar olarak karşımıza çıkar. Fakat ısınma, kuraklık, çölleşme ve üretime bağlı olarak diğer şıklardan daha önemli olan kavram göç kavramıdır. Göç birinci derecede toplumların gündemini belirleyen bir çevre sorunu olarak karşımıza çıkar. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Çevrecilik, bir toplumsal ideoloji ve eylem biçimi olmanın ötesinde, çevre sosyolojisinin temel inceleme alanlarından birisini oluşturmaktadır. Çevresel eylem, çevresel eğilimler ve çevresel değerler, çevreciliğin göstergeleri olarak kabul edilirler ve çevre sosyolojisinin temel ilgi alanlarını oluştururlar. Doğru seçenek A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Yeşiller Partisi’nin temel ilkeleri “doğaya uyum”, “küresel mücadele”, “sürdürülebilirlik”, “erkek egemenliğinin reddi”, “şiddetin reddi”, “doğrudan demokrasi”, “yerellik”, “adil paylaşım”, “özgür yaşam” ve “çeşitliliğin korunması” olarak sıralanabilir. Gelecek kuşakların haklarını gözeten, doğayı koruyan, yaşamı sürdürebilir kılan ve insani ölçülerde işleyen bir ekonomik sistemin geliştirilmesi amacı ise “sürdürülebilirlik” ilkesine karşılık gelir. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: İnsanarın özgürlüğü çevreci yaklaşımı kısıtlayan veya engelleyen bir durum değildir.

Yanıt Açıklaması: Klorofloro karbon gazları ozon tabakasında incelmeye neden olan en önemli etkendir.

Yanıt Açıklaması: Modernleşme bir gelişme modeli ve ideolojisi olarak Egemen Batı Düşüncesinin bir bileşenini oluşturur. Modernleşme modeli Batının Egemen Toplumsal Paradigmasına çok uygun bir modeldir. Bundan dolayı modernleşme modeli, Egemen Batı Düşüncesi tarafından desteklenmektedir.

Yanıt Açıklaması: ABD halen en büyük sera gazı üreticisi olmasına ve Avrupa Birliği ve Japonya’nın diğer büyük üreticiler olmasına rağmen, BRICS ülkeleri olarak adlandırılan Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika (BRICS, söz konusu ülkelerin isimlerinin İngilizce yazılışlarının ilk harflerinden oluşan bir kısaltmadır) gibi ülkelerin hızla sanayileşmeleriyle birlikte, bu ülkeler de ciddi ölçüde sera gazı emisyonu yaratan ülkeler arasına girmişlerdir.

Yanıt Açıklaması: Çevre ve Orman Bakanlığı, merkez ve taşra teşkilatı ile çevre konusunda kendisine tanınmış olan planlama, denetim, yönetim işlevini yerine getirmeye çalışır. Bu bağlamda Çevre ve Orman Bakanlığının görevleri arasında doğal kaynakların korunması ve sürdürülebilir kullanımı için gerekli tedbirleri almak, planlama ve denetimleri yapmak da vardır. Bununla birlikte özellikle çevresel etkisi olacak her türlü ekonomik girişim için, Çevresel Etki Değerlendirme Genel Müdürlüğü aracılığı ile çevresel etki değerlendirme raporlarının hazırlanması ve ilgili girişimlerin çevreye en az zararı verecek şekilde planlanmasını sağlamaktır. Bakanlığın tüm bu işlevleri yerine getirebilmesi için oldukça zengin ve bir yasal mevzuatı da vardır. Çevre ile ilgili yasal düzenlemelerin bir kısmı bu ünitenin sonunda ek olarak verilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Catton ve Dunlap Egemen Batılı Dünya Görüşü kavramını endüstriyel toplumun ETP’sı olarak tanımlamışlar ve formüle etmişlerdir (1980:16). Egemen Batılı Dünya Görüşü, batılı toplumların temel yol göstericisi olan genel ve felsefi kavramsallaştırmadır ve dört temel ilkesi vardır; (1) insanlar dünya üzerinde var olan tüm varlıklardan temelde farklı ve onlar üzerinde belirleyici bir konuma sahiptir. (2) insanlar kendi kaderlerinin hâkimidirler; onlar kendi hedeflerini kendileri belirlerler ve bu hedeflere ulaşmak için ne gerekiyorsa yaparlar. (3) Dünya sınırsız kaynaklara sahiptir, dolayısıyla insanlar için sınırsız olanaklar sunar. (4) insanlık tarihi, gelişmenin tarihidir; her sorunun bir çözümü vardır, bundan dolayı gelişme kesintisiz sürer (Catton ve Dunlap, 1980: 17-18).

Yanıt Açıklaması: Yanıt A şıkkıdır. “Derin ekoloji” terimi ilk kez Norveçli felsefeci Naess (1991) tarafından kullanılmıştır. Çevreciliğin doğa merkezcilik anlamıyla ele alınmasını ifade eder.

Yanıt Açıklaması: Doğanın kendisi açısından değerinin küçümsenmesi varsayımı, doğal çevre, mal üretimi için kaynak oluşturduğu anlamda değerlidir varsayımına paralel olarak insanın endüstriyel üretim için çevreyi egemenliği altına alarak ekonomik büyümeyi hedeflemesini şart kılmıştır. Dolayısıyla bu sömürü ilişkisi endüstriyel mantığın içeriğini de oluşturur. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Birleşmiş Milletler teşkilatının düzenlediği Birleşmiş Milletler Çevre Konferansı 5 Haziran 1971 yılında toplanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Catton ve Dunlap Egemen Batılı Dünya Görüşü kavramını endüstriyel toplumun ETP’sı olarak tanımlamışlar ve formüle etmişlerdir (1980:16). Egemen Batılı Dünya Görüşü, batılı toplumların temel yol göstericisi olan genel ve felsefi kavramsallaştırmadır ve dört temel ilkesi vardır; İnsanlar dünya üzerinde var olan tüm varlıklardan temelde farklı ve onlar üzerinde belirleyici bir konuma sahiptir. İnsanlar kendi kaderlerinin hakimidirler; onlar kendi hedeşerini kendileri belirlerler ve bu hedeşere ulaşmak için ne gerekiyorsa yaparlar. Dünya sınırsız kaynaklara sahiptir, dolayısıyla insanlar için sınırsız olanaklar sunar. İnsanlık tarihi, gelişmenin tarihidir; her sorunun bir çözümü vardır, bundan dolayı gelişme kesintisiz sürer (Catton ve Dunlap, 1980: 17-18). Doğru seçenek A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Hızlı ve ani yağmurların etki alanı diğerlerine kıyasla daha dardır.