Suç Sosyolojisi

Yanıt Açıklaması: Bir web sitesine aynı anda baş edilemeyecek sayıda erişim talebinde bulunulması eylemi sanal oturma olarak adlandırılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Neden ve gerekçeleri farklılaşsa da hem psikolojik hem de toplumsal temelli olarak hackerlığı açıklamaya çalışan yaklaşımların erkeklik ve gençlik gibi iki kilit kavrama özellikle vurgu yaptıkları görülüyor. Çünkü hackerlara bakıldığında cinsiyet ve yaş bakımından ayırt edici niteliklere sahip oldukları anlaşılıyor. Cinsiyet yönünden bakıldığında hackerlığın çok büyük ölçüde bir erkek faaliyeti olduğu görülüyor; bazı araştırmacılara göre erkek/kadın oranı 99/1’dir. Yaş yönünden bakıldığında ise hackerların ağırlıklı olarak genç ve ergen oldukları anlaşılıyor.

Yanıt Açıklaması: 2030 Küresel Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri Birleşmiş Milletler organizasyonunun toplumsal cinsiyet eşitsizlikleri ve kadına yönelik şiddete ilişkin küresel anlamda politika oluşturma çabasının en güncel örneğini ise 25-27 Eylül 2015 tarihinde yayımlanan yeni “Küresel Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri” arasında görmek mümkündür. Üye ülke devlet ve hükümet temsilcileri tarafından kabul edilen bu bildirgede ülkeler 2030 yılına değin belirlenen 17 alandaki 169 hedefe ulaşmak için her türlü çabayı sarf etmeyi taahhüt etmektedirler (United Nations, 2015). Bu hedefler arasında 5. sırada “Cinsiyet eşitliğine ulaşmak, tüm kadınları ve kız çocuklarını güçlendirmek” hedefi de yer almaktadır (Kalkınma Bakanlığı, 2016).

Yanıt Açıklaması: Kültürel faktörler * “Uygun”olduğu düşünülen cinsiyet rollerinin kültürel tanımları * Toplumsal cinsiyet temelli sosyalleşme * Erkeklerin fıtri olarak daha üstün olduklarına dair inanış * Erkeklere kadınlar ve kız çocukları üzerinde mülkiyet hakkı tanıyan değerler sistemi * Ailenin erkeğin kontrolündeki özel bir alan olduğu konusundaki anlayış * Evlenme ile ilgili adet ve gelenekler (başlık parası/çeyiz) * Şiddeti sorunların çözümünde araç olarak kabul etme Kadınların düşük düzey hukuki okur-yazarlığı ekonomik faktörler arasında yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Yabancı düşmanlığının ya da korkusunun latincesi Xenosphobie (Zenofobi)’dir.

Yanıt Açıklaması: Krizlerin Denetimi adlı çalışma Hall ve arkadaşlarına aittir.

Yanıt Açıklaması: Kanun, şiddet mağduru korunan kadınlarla ilgili olarak hâkimlerin yanı sıra mülki idare amirlerini (valiler-kaymakamlar) de çeşitli koruyucu tedbir kararlarından birini veya birkaçını alma konusunda yetkilendirmektedir. Bu tedbir kararları özetle aşağıdaki gibidir (Karkıner, 2015): • Şiddet mağduru kadının kendisine ve gerekiyorsa beraberindeki çocuklara, bulunduğu yerde veya başka bir yerde uygun bir barınma yerinin sağlanması, • Şiddet mağduru kadına maddi yardım yapılması, psikolojik, mesleki, hukuki ve sosyal bakımlardan kendisine rehberlik ve danışmanlık hizmeti sağlanması, • Hayati tehlikesi bulunması durumunda, kendi talebi üzerine veya resen ‘geçici koruma’ altına alınması, • Koruma altındaki kadının çocukları varsa, kadının çalışma yaşamına katılımını desteklemek üzere belirli süreler için kreş imkânlarının sağlanması. Kanun hükümleri uyarınca hâkimler tarafından verilecek önleyici nitelikte koruma tedbirleri de bulunmaktadır. Örneğin; “şiddet mağduru kadına yönelik tehdit, hakaret, aşağılama veya küçük düşürmeyi içeren söz ve davranışta bulunmaması”, “müşterek konuttan veya bulunduğu yerden derhal uzaklaştırılması”, “müşterek konutun korunan kişiye tahsisi”, “korunan kişilere, bu kişilerin bulundukları konuta, okula ve iş yerine yaklaşmaması”(Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun, 2012) şeklinde ifade edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Yeni Sağ Gerçekçilik yaklaşıma göre suça sebebiyet veren süreç düzensizliktir.

Yanıt Açıklaması: Hactivizm, korsanlık, siber suç ve online alışverişlerden sonra oluşan kredi kartı kaçakçılığı İnternetle hayatımıza girmişken, vergi kaçakçılığı İnternet olmadan önce de var olan bir suçtur.

Yanıt Açıklaması: Siber sızma ile sahte bir web sitesi kurularak internet kullanıcıları bu siteye yönlendirilir.

Yanıt Açıklaması: Kadına yönelik şiddetin tanımında da görüldüğü üzere kadının toplumsal yaşama katılımını engelleyici veya sınırlayıcı davranışlarda birer şiddet eylemi olarak değerlendirilmektedir. Türkiye’de Kadına Yönelik Şiddet Araştırması’nın bulguları kadını kontrol etmeye yönelik davranışlar arasında en sık karşılaşılan durumları göstermektedir. Buna göre araştırmaya katılan her üç kadından neredeyse ikisi “kadının nerede olduğunun eş tarafından bilinmek istenmesi” davranışı ile ve her on kadından dördü de “başka erkeklerle konuşunca sinirlenme” davranışı ile karşılaştığını söylemiştir. Her zaman nerede olduğunu bilmek isteme 61,5 Başka erkeklerle konuşunca sinirlenme 43,4 Kıyafetlerine karışma, kendi istediği şekilde giyinmesini isteme 33,6 Kadını sağlık kuruluşuna izinsiz göndermeme 23,7 İhmal etme 17,9 Sosyal paylaşım sitelerini engelleme 17,0 Arkadaşlarını görmeyi engelleme 12,3 Ailesini görmeyi engelleme 8,7 Sadakatsiz olmakla suçlama 4,2

Yanıt Açıklaması: Gerbner’e göre medya aracılığıyla içine sürüklendiğimiz şiddet dalgası eğlendirici, heyecan verici, “mutlu (bir) şiddet”tir. Öyle ki, çatışmaları çözmekte, toplumsal düzeni korumakta ve “haddini aşanların nasıl bir sonla karşı karşıya kalacağını göstermekte de son derece yararlı ve etkili” bir yoldur

Yanıt Açıklaması: Ekonomik şiddet: Ekonomik kaynakların ve paranın kadın üzerinde bir yaptırım, tehdit ve kontrol aracı olarak düzenli bir şekilde kullanılmasıdır. Ekonomik şiddete ilişkin bazı davranışlar şöyledir; • Kadının çalışmasına veya düzenli bir iş tutmasına engel olmak, • Kadının iş yaşantısında ilerlemesine yardımcı olabilecek fırsatları değerlendirmesine engel olmak, • Kadına çok kısıtlı harçlık verip bununla ondan yapılması mümkün olmayan şeyler istemek ve gerçekleşmediğinde olay çıkarmak, • Çalışmayı reddedip kadının gelirini harcamak

Yanıt Açıklaması: Ataerkil değerler sistemi çerçevesinde şekillenen toplumsal normlar, kadınları bağımsız bireyler olarak görmekten ziyade bir ailenin ferdi, bir erkeğin eşi ve çocukların annesi olarak tanımlar. Bu geleneksel tanımlamalara uygun rol ve davranışlar sergileyen kadınların şiddete uğraması toplumca kabul edilmez. Keza kadınlar da bu sistem içinde statü kazanmak ve kendilerine yönelen baskıyı üzerlerinden atmak için rıza gösteren ve uzlaşan bir yaklaşım sergileyebilirler. Böylelikle erkek egemen sistemin “koruyucu” özelliklerden faydalanmak isteyebilirler. Bu sistemin kendilerine sağladığı özerk alanlarda kendi güç ve iktidarlarını oluşturma yoluna giderler. Kadınların beklentileri nedeniyle esasen kendilerini baskı altına alan ve sınırlayan sistemle uyumları kimi zaman erkeklerden daha ileri boyutlara bile ulaşabilir. Deniz Kandiyoti ataerkil sistemlerde yaşayan kadınların bu tutumlarını “ataerkil pazarlık” olarak tanımlamaktadır (Kandiyoti, 2007).

Yanıt Açıklaması: Marksist yaklaşım, suçu capitalist sosyal ilişkilerin bir ürünü olarak görmektedir.

Yanıt Açıklaması: Medya birçok durumda azınlıkların, göçmenlerin ve dezavantajlı grupların izleyici kitlesine sunumunda gücünü suistimal ederek bu gruplar hakkındaki nefret söylemlerinin doğallaşmasına katkıda bulunmaktadır. Çünkü medyaya sahip olanlar, söylemi çevreleyen bağlam üzerinde egemenlik kurmakla kalmayıp, söylemin ana konularını da belirliyorlar. Kimin konuşabileceğine, kimin yazabileceğine, hatta ne hakkında konuşulabileceğine ya da yazılabileceğine karar vererek zihinsel bir harita ortaya çıkarıyorlar.

Yanıt Açıklaması: Medya yaygın bir biçimde madunları, ötekileri, dezavantajlı konumda olanları, yani yoksulları, kadınları, azınlık/etnik kimlikleri ve onların sorunlarını genellikle görmezden gelir. Görmezden gelinmediği, yani göründüğü durumlarda ise onları genellikle ya “suçlu” ya da “kurban” gibi gösteren aleyhlerine bir temsil söz konusudur. Yine günümüzde Amerikan haber medyası göçmenler, siyahlar, yoksullar gibi belli grupları günah keçisi olarak seçer. Bu gruplar, filmlerde ve televizyon suç dizilerinde nüfustaki temsillerinin çok dışında olan bir biçimde kanuna uymayan kişiler olarak betimlenir Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: 1 Ocak 2002 yılında yürürlüğe giren 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu özellikle aile içinde kadının statüsünü güçlendirerek eşler arasında eşitliği sağlamaya yönelik hükümler içermesi bağlamında kadına yönelik şiddete yönelikte karşı hükümler barındırmaktadır. Doğru yanıt C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Çin’in Uygur’da yaptığı kabul edilemez hareketleri bir çoklarını ayağa kaldırmış, bazı vatandaşlar Çin’li diyerek bazı kişilere saldırmışlardır.

Yanıt Açıklaması: Bazı araştırmacılar modern kriminolojinin doğuşunu Cesare Lombroso’nun (1835-1909) Suçlu İnsan isimli öncü çalışmasının yayınlandığı yıla (1876) işaret etmektedir (Demirbaş, 2005; Lilly, Cullen ve Ball, 2002).