Suç Sosyolojisi

Yanıt Açıklaması: Kadına Karşı Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi Sözleşmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi 11 Mayıs 2011 tarihinde İstanbul’da kabul edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Öğretim kademelerinin her düzeyinde (ilköğretim, ortaöğretim, lisans, halk eğitimi, açık öğretim) eleştirel medya okuryazarlığının geliştirilmesi nefret söylemi nefret suçlarıyla mücadelede mutlaka müfredatta yerini almalıdır. Eleştirel medya okuryazarlığı dersleri kapsamında, yeni medya platformlarında üretilen cinsiyetçi, ırkçı, yabancı düşmanı ve ayrımcı söylemlerin örnekleri analiz edilerek örnek olaylar üzerinden nefret içeriklerinin hangi bağlamlarda ve hangi düzeylerde üretildiğinin bilgisi verilerek öğrencilerde bu konuda bir farkındalık oluşturulması ve eleştirel bir tutum geliştirilmesi sağlanabilir.

Yanıt Açıklaması: 2014 yılında yapılan Türkiye’de Kadına Yönelik Şiddet Araştırması’na katılan her üç kadından neredeyse ikisi “kadının nerede olduğunun eş tarafından bilinmek istenmesi” davranışı ile ve her on kadından dördü de “başka erkeklerle konuşunca sinirlenme” davranışı ile karşılaştığını söylemiştir

Yanıt Açıklaması: Sanal Oturma Eylemi ve Ablukaya Alma muhaliflerin dünyanın hemen her yerinde yaptıkları geleneksel bir protesto biçiminin siber dünyadaki eşdeğeri olarak görülebilir. Tarih bu eylem biçiminin birçok türüyle doludur 1998 yılında Elektronik Kargaşa Tiyatrosu (Electronic Disturbance Theatre) adlı bir hacker grubu tarafından Meksika hükümetinin sitelerine karşı gerçekleştirilmiştir. Polis ve asker aracılığıyla zor ve şiddet uygulanan Zapatista gerillalarına ve Zapatista toprak hakkı savunucularına destekte bulunmak için bu tür bir eylem yapılmış ve bunun sonucunda hükümet işlemez hâle getirilen bilgisayar altyapısı nedeniyle baskılara son vermek zorunda kalmış ve Zapatista hareketi de dünya çapında bilinir hâle gelmiştir. Benzeri bir başka eylem ise “Strano Network” adlı nükleer karşıtı bir grup tarafından Fransız hükümetinin web sitelerine karşı 1995 yılında gerçekleştirilmiştir. DDoS saldırısı olarak da adlandırılan ve bilinen bu eylem türü çok sık müracaat edilen ve rastlanılan bir siber saldırı türüdür.

Yanıt Açıklaması: Paraya ilişkin suçlar ile ilgili haberlerde, geleneksel suçların haberleştirilmesinde olduğu gibi yaşadığı yerden görüntüler, mağdurların ve yakınlarının konuşturulması, olumsuz sözcükler ve sıfatlar ile faillerin hayatının en ince ayrıntılarına kadar araştırılıp haber metnine sokulması vb. rastlanmaz. Konuya ilişkin haberler, yetkililerinin resmi açıklamalarına dayanan iddia şeklindeki suçlamalar ve sınırlı görüntüler eşliğinde verilir.

Yanıt Açıklaması: Kentsel alanlar kadınların sorunlarını ve ihtiyaçlarını dikkate alacak şekilde tasarlanması veya bu hususlar dikkate alınarak dönüştürülmeleri de önemlidir. Bu anlamda, “kadın dostu kent” kavramı mümkün olduğunca hayata geçirilmesi de kadına yönelik şiddetle mücadele stratejileri arasında değerlendirilebilir. Kadın dostu kent kavramı temelde kadınların erkeklerle birlikte kentsel yaşamın tüm alanlarına eşit bir biçimde erişimlerini ifade eder (Lorasdağlı ve Sumbas, 2015). Bunun yanı sıra kadın dostu kentler kadınların: • Sağlık, eğitim ve sosyal hizmetlere, • İstihdam olanaklarına, • Kaliteli, kapsamlı kentsel hizmetlere (ulaşım, konut, güvenlik, vb), • Şiddete maruz kaldıkları takdirde haklarını güvence altına alacak mekanizmalara, • Yerel yönetimlerin planlama ve karar alma süreçlerine, erişimlerini sağlayan kentlerdir.

Yanıt Açıklaması: Sanal oturma eylemi, muhaliflerin dünyanın hemen her yerinde yaptıkları geleneksel bir protesto biçiminin siber dünyadaki eşdeğeri olarak görülebilir. Tarih bu eylem biçiminin birçok türüyle doludur; oy hakkı için kendilerini İngiliz Parlamentosu’na zincirleyen kadınlar (suiragettes) ve otobüslerde “sadece beyazlar”a tahsisli koltuklara oturarak bunu protesto eden sivil haklar savunucusu siyahlar gibi eylemler bu bakımdan örnek verilebilirler. İşte bu tür eylemlerin sanal eşdeğerini temsil eden sanal oturma eylemi ise bir web sitesine koordineli ve aynı anda baş edilemeyecek sayıda erişim talebinde bulunularak gerçekleştirilmektedir. Binlerce eylemcinin hedef siteye sel gibi yönelen erişim talebi, ilgili sitenin sunucularını aşırı yükleyerek erişilemez ve kullanılamaz hâle getirmektedir.

Yanıt Açıklaması: Saphiro İnternetin hiç de “kendiliğinden” demokratikleştirici değildir. Aksine, bu teknolojinin toplumsal, kültürel ve politik etkisi onu nasıl kullandığımıza bağlı olduğunu söylemektedir.

Yanıt Açıklaması: Medyada verilen şiddetin sonuçları olarak suçun, şiddetin sıradanlaşması, insanların saldırgan olması, suç işlemesi, şiddet dolu bir dünyada yaşadıklarına inanmaları, dünyayı daha güvenli hale getirmek için şiddetin gerekli olduğuna inanmaları sayılabilir.

Yanıt Açıklaması: Bilgisayar virüsleri, tıpkı biyolojik muadilleri gibi kendilerini yeniden üretmek için kendilerine ev sahipliği yapacak bir ortama ihtiyaç duyar.

Yanıt Açıklaması: Savunmasızlık yaklaşımı, kendini bir suç eylemine karşı koyabilecek fiziksel güçten yoksun ve suç mağduriyetinin yol açacağı zararları giderebilme imkânları kısıtlı olan bireylerde, suç korkusunun yoğun olacağını varsaymaktadır. Yaklaşım kadın, yaşlı, etnik azınlık, yoksul, engelli vb. dezavantajlı kesimlerin suç mağduru olmaktan daha fazla korktuğunu ortaya çıkaran araştırmalara dayanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Nefret suçlarına maruz kalan insanların genellikle etnik köken, dinî inanç, vücut özellikleri ve cinsel yönelimler bakımından çoğunluktan farklı olduklarını ve dünya genelinde siyahîlerin, Yahudilerin, Müslümanların, eşcinsellerin ve kadınların nefret suçlarına en fazla maruz kalan kesimler olduklarını söylemek mümkündür.

Yanıt Açıklaması: Bir diğer önemli kurumsallaşmış şiddet biçimi terördür. Terör kavramı ilk kez 1789 Fransız Devrimi sırasında gündeme gelmiştir. Fransız devrimi sırasında Jakobenler tarafından kullanılan “terör” kavramı Fransız devriminin en radikal evresine gönderme yapmaktadır. Devrimin önderlerinden Robespierre şöyle demektedir: “Ya cumhuriyetin içeride ve dışarıdaki düşmanlarını boğacağız ya da cumhuriyetle birlikte yok olup gidece- ğiz. Bu durumda politikamızın ilk kaidesi, halkı akıl, düşmanları da terör yoluyla yönetmek olmalıdır…Terör, tetikte duran, sert, yumuşama bilmez bir adaletten başka bir şey değildir.” Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Soyutlama, kurbanın bi­reysel özelliklerinden arındırılarak ırk, c­ins­iyet, ci­nsel terc­ih g­ibi özellikler bakımından anoni­mleştirilmesidir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de nefret suçlarının kanunlarla tanımlanması 3 Mart 2014 tarihinde kabul edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Cass Sustein da İnternetin kapalı gettolar yaratma tehdidinden söz eder. İnternette bireylerin yaptıkları seçimlerin toplu olarak kapsayıcı bir toplumsal parçalanmaya yol açabileceğini ve bunun sonucunda kamusal alanın ortadan kalkabileceğini öne sürer. Geriye üyelerinin yalnızca kendi topluluğundaki diğer üyelerle konuştuğu, görüşleri farklı olanlarla asla konuşmadığı, yalnızca işitmek istedikleri türden görüşlere kendilerini açtığı çok sayıda ortak zihniyet alt-grupları kalacaktır.

Yanıt Açıklaması: 1981 yılında 20 ülke tarafından onaylanarak uluslararası bir sözleşme hâline gelmiştir. Kadınlara yönelik cinsiyet ayrımcılığını ve kadına karşı şiddeti engellemeye yönelik olarak kadının insan haklarını gözeten bağlayıcı hükümleri içeren hukuksal bir sözleşmedir Sözleşme kadına yönelik şiddetin önlenmesine yönelik doğrudan hükümler içermemektedir. Doğru yanıt D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Dolandırıcılık, hırsızlık, kara para aklama, cinsel taciz, nefret söylemi, pornografi gibi suçlar bilgisayar destekli suçlara örnektir. Hackleme, virüs saldırıları ve web sitesi tahrifatı gibi suçlar ise Bilgisayar-odaklı suçlardır.

Yanıt Açıklaması: 1735 yılında İsveçli b­ir botan­ist olan Carolus Linnaeus’un (1707-1778) ­insanlar arasındaki sınıfandırmaya dair görüşler­i öneml­idir. L­inneaus, İnsan ırkını dört ana kategoriye ayırıyordu: Eurapaeus, Americanus, Asi­at­icus ve Afr­icanus.

Yanıt Açıklaması: Türkiye genelinde 2014 yılında gerçekleştirilen “Türkiye’de Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet” araştırmasında eşi veya birlikte olduğu kişinin fiziksel şiddetine maruz kalmış kadınlara uğradıkları şiddetin nedeni sorulduğunda kadınlar “erkeğin ailesiyle sorun yaşamayı” en yaygın gerekçe (yüzde 33) olarak beyan etmişlerdir. Bu gerekçeyi ikinci sırada; “erkeğin kadını kıskanması”, “erkeğin yetiştirilme tarzı”, “erkeğin fiziksel ve ruhsal sorunları”, ve “erkeğin diğer eşi/ilk eşiyle sorunlarını” kapsayan erkekle ilgili nedenler (yüzde 28) izlemektedir. Kadınlar tarafından işaret edilen üçüncü sıradaki neden ise “maddi sıkıntı”, “erkeğin iş sorunları” ve “erkeğin işsiz olması” kategorilerini içeren ekonomik sıkıntılar/zorluklar (yüzde 27) gerekçesidir. “Kadının erkeğin sözünü dinlememesi”, “kadının erkeği kıskanması”, “kadının cinsel ilişkiyi reddetmesi”, “kadının boşanmak istemesi”, “kadının ev işlerini aksatması”, “kadının evliliği istememiş olması” ve “kadının suçlu hissetmesi/kendini suçlaması” kategorilerini içeren kadınla ilgili nedenler de dördüncü önemi gerekçe olarak ortaya çıkmıştır (yüzde 24).