Suç Sosyolojisi

Yanıt Açıklaması: Misyoncu failler nefret suçlarında en tehlikeli eylemler sergileyen ve en fazla şiddete eğilimi olan faillerdir. Araştırmalar bu fail türünün diğerlerine göre daha az görüldüğünü ortaya koymaktadır. Nefret suçlarının misyoncu failleri kurbanlarının varlıklarını meşru kabul etmezler. Bu failler için kurbanlar dünyada var olmaması gereken, aşağı düzeydeki varlıklardır. Bu nedenle “dünyayı veya ulusu bir an önce bu aşağı derecedeki varlıklardan kurtarmak” gibi bir misyonu yerine getirdiklerine inanarak nefret suçları işlerler. Bu failler genellikle suç eylemi için (örneğin Hitler’in doğum günü veya Martin Luther King günü gibi) belirli tarihleri seçer ve eylemlerini gerçekleştirdikten sonra kendi yaşamlarına da son verebilirler. B şıkkı maceracı faillerin özelliklerindendir.

Yanıt Açıklaması: İspanya 2001’de zorunlu askerliği kaldırırken, zorunlu askerliğin anavatanı Fransa’da bu uygulamaya 2002 yılında son verildi. Fransa ve İspanya’yı Avrupa’nın diğer ülkeleri izledi. Çek Cumhuriyeti (2004), Macaristan (2004), İtalya (2005), Slovakya (2005), Bulgaristan (2008), İsveç (2010) zorunlu askerliği kaldırırdı. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Özellikle Türkiye ve benzeri ülkelerde önemli bir toplumsal sorun olan kadına yönelik aile içi şiddet olaylarının medyada temsili üzerine gerçekleştirilen araştırmalarda, yaygın medyada aile içi şiddetin toplumsal bir sorun olarak işlenmesi yerine mağdurların sorumlu tutulduğu gözlenmektedir.

Yanıt Açıklaması: Çevrimiçi nefret söylemi, sınırlı maddi imkanlara sahip aktörlerin iletişimini sağlayan düşük maliyetli bir eylemdir.

Yanıt Açıklaması: İzinsiz erişim veya bilgisayar sistemlerini “kırmayı” gerektirmeden gerçekleştirilen birçok yasadışı ancak ciddiye alınması gereken, örneğin e-mail ya da sadece internet bağlantısı yoluyla yapılan hackerlik faaliyetleri de söz konusudur. Kötü amaçlı yazılım, genellikle internet veya e-posta yoluyla dolaşıma giren veya bulaşan ya da bilgisayarlara ve bilgisayar programlarına ve verilere zarar vererek onları kullanım dışı bırakan veya değişen derecelerde bunların bozulmasına neden olan bilgisayar kodları ve programlarını ifade eder.

Yanıt Açıklaması: Hacktivizm, siber dünyadaki siyasal eylemliliktir.

Yanıt Açıklaması: Sacco (1995) suç haberlerini gazetecilere aktaran ana kurumun polis olduğunu belirtir ve suç haberlerinin aslında polis haberleri olduğunu söyler. Gazetecilere servis edilen bu haberlerin polisin olaylara bakış açısını taşıdığını ve gazetecilerin bu haberleri çoğu kez hiç sorgulama gereği duymadan aktardıklarını belirtir. Haberlerde şiddete uğrayan kadını suçlama ve saldırganı haklılaştırmak yaygın bir eğilimdir.

Yanıt Açıklaması: ADS, ABD’li iletişim bilim profesörü George Gerbner’in ortaya attığı “cultivation theory”nin [ekme teorisi] çıkarımlarından biri. Gerbner’e göre korkak insanlar kolaylıkla bağımlı hale gelebilir ve ciddi kurallarla, sert kanunlarla kontrol edilebilir.

Yanıt Açıklaması: Tüketim toplumunun “aynı anda hem bir bilgi toplumu ve bir baskı toplumu hem de barışçıl bir toplum ve bir şiddet toplumu” olduğunu belirten Baudrillard, “barışçıllaştırılmış” gündelik hayatın sürekli olarak tüketilen şiddetle, ‘imalı’ şiddetle beslendiğini” öne sürer.

Yanıt Açıklaması: Gerbner’a göre televizyon, “merkezi bir hikaye anlatma sistemidir. Draması, reklamları, haberleri ve diğer programları, her eve görece tutarlı bir imgeler ve mesajlar sistemi getirir.

Yanıt Açıklaması: Aysel Yıldırım’ın “Sıradan Şiddet” başlıklı çalışmasında ise 6 farklı ildeki kadın sığınaklarında şiddete uğrama nedeniyle kalan kadınların ve şiddet uygulayan eşlerinin kişisel özellikleri araştırılmıştır (Yıldırım, 1998). Bu çalışmada özetle; ev kadını olan, gelir getirici bir işte çalışmayan, daha az eğitimli olan ve daha çok çocuk sahibi olan kadınların daha ağır derecede şiddete uğradığı tespit edilmiştir. Kadınların çoğunluğu kırsal alan kökenli olup daha sonraki yaşantılarında kentlere göç etmiş ve çoğunlukla yaşamlarını gecekondularda sürdürmüşlerdir. Fiziksel şiddet nedeniyle sığınmaya gelen kadınların yaklaşık dörtte üçü ilk evliliğini 20 yaşından önce gerçekleştirmiştir ve yaklaşık yarısı da ilk evliliklerini görücü usulüyle yapmıştır. Doğru yanıt C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Beyaz yakalı suçlular kendilerini ve başkalarını zenginleştirmek için daha çok güçlü pozisyonlarını kullanırlar. Bu sebeple sosyologlar, hükümet bürolarında ve şirket yönetim kurullarında işlenen beyaz yakalı suçlar için “sokak suçları” teriminin tersine “süit suçları” deyimini kullanırlar. En yaygın beyaz yakalı suçlar; banka dolandırıcılığı, işyeri sahtekarlığı, rüşvet ve anti-tröst ihlalidir.

Yanıt Açıklaması: Verilen şiddet türleri çocukluk evresinde bir kadının maruz kalacağı şiddet türlerine örnektir. Flört sırasında şiddete maruz kalma, erken ve zorla evlendirme, seks işçiliğine zorlanma, iş yerinde cinsel istismara, tacize veya tecavüze maruz kalma, töre veya namus cinayeti mağduru olma, kadın ticareti mağduru olma gibi şiddet türleri ergenlik döneminde görülmektedir.

Yanıt Açıklaması: Siber suç, bir bilişim sisteminin güvenliğini ve/veya buna bağlı verileri ve/veya kullanıcısını hedef alan ve bilişim sistemi kullanılarak işlenen suçlardır. Siber suçu diğer suçlardan ayıran özelliği bir bilişim sistemi olmadan işlenememesidir.

Yanıt Açıklaması: Mafya, belirli bir bağlılık veya haraç karşılığında ilişkide bulundukları kişilere temelde bir koruma hizmeti sunar.

Yanıt Açıklaması: George Gerbner’in “acımasız dünya sendromu” olarak adlandırdığı durumu yaratır: Medyanın pompaladığı korku kültürü, dünyamızın basit bir şekilde iyi ve kötü güçlerin sürekli çatışma halinde olduğu, filmlerdeki kahramanların ve kötü adamların gerçekten var olduğu ve süregelen refahımızın devamını sağlamak için şiddetin gerekli olduğu tehlikeli bir yer olduğuna dair inanç yaratır.

Yanıt Açıklaması: Siber suçlar özelliği gereği internette anonim veya gizlenerek işlendiğinden, geleneksel kriminoloji disiplini, suçun mekânı ve suçu işleyenin kim olduğu konusunda açıklamalar getirmekte zorlanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: İnternette ­ifade özgürlüğü ya da mesajların özgür akışı farklı ­ik­i yaklaşımla ele alınmaktadır. İnternet mesajlarının özel mülk­iyet konusu olduğu ve kesinlikle denetlenemeyeceğin­i savunan liberal yaklaşıma karşılık, mesajların kamusal olduğu ve bell­i durumlarda denetlenmes­i gerekt­iği­n­i söyleyen kontrolcü bir yaklaşım.

Yanıt Açıklaması: Meşru ve yasal etkinlik alanları, meşru olmayan ve zarar verici “fırsatlar” ve pratikler içinde kullanılabilmektedir. Internet üzerinden deneyimlenen çevrimiçi pratikler de zarar verici ve yasal olmayan eylemlerin bir alanı hâline kolayca gelebilmektedir. Kriminologlar bunu, insanların çevrimiçi “rutin etkinlik”lerinden doğan “fırsat yapıları” olarak adlandırmaktadırlar.

Yanıt Açıklaması: Nefret söyleminin en belirgin sonuçlarından biri, nefret söylemine veya nefret suçlarına maruz kalan mağdurların sessizleşmesidir. Toplumdaki bazı gruplar, diğer grupları ötekileştirip onlar hakkında basma kalıp yargılar ürettiğinde, ötekileştirilen gruplar üzerindeki baskı artar ve bu gruplar kamusal yaşamda silikleşir, pasifleşir ve demokratik sisteme güçlü bir katılım gösterme cesaret ve motivasyonlarını yitirebilir. Bu durum, kamusal yaşama eşit ve özgür katılım hakkının ötekileştirilen grupların elinden alınması anlamını taşıyacaktır.  İkincisi, nefret söyleminin ve suçlarının yaygın olarak izin verildiği, görmezden gelindiği, göz yumulduğu veya teşvik edildiği toplumlarda sıradan insanlar, farklı düşünenlerden, farklı din ve etnisiteden olanlardan, farklı görünüştekilerden, farklı cinsel eğilime sahip olanlardan, kısaca ötekilerden korkar, nefret eder ve en ileri biçiminde nefret ettiği kişileri kendi varlığına bir tehdit olarak görür ve ortadan kaldırmayı düşünür veya kaldırılmasını onaylar. Üçüncüsü, nefret söylemi ve nefret suçları, demokrasinin çoğullaşmasının, derinleşmesinin hatta Balibar’ın deyimiyle söylenecek olursa “demokrasinin demokratikleşmesini” engelleyen temel bir eğilimdir. Bu açıdan, hem yerel hem de küresel düzeyde nefret söylemi ve nefret suçları; sosyal ilişkiler, kültürel alışverişler, siyaset yapma alışkanlıkları ve kültürü açısından da açık bir tehdittir. Dördüncüsü, nefret söylemi ve nefret suçlarının Habermas’ın müzakereci demokrasi olarak nitelediği ve tüm farklı kimliklere sahip grupların özgürce konuşabildiği bir kamusal alanın sınırlarını daraltmasıdır. Beşincisi, toplumda farklı gruplara karşı nefret söyleminin ve nefret suçlarının yaygınlığı, toplumsal barışı tehdit etmekle kalmaz, kitlesel linç, pogrom vb. şiddet eylemlerinin ortaya çıkmasına elverişli bir zemin hazırlar. Farklı bireylere veya gruplara yönelik fiziksel saldırı ve şiddetin, yaygın nefret söylemi ile birlikte biriken öfke, kin, tahammülsüzlük dinamikleriyle birlikte sıradanlaştığını ve güçlendiğini söylemek mümkündür .