Suç Sosyolojisi

Yanıt Açıklaması: Suç kuramlarını iki grupta ele almak mümkündür. İlk grup kuramlar, suçun kendisinden ziyade suçluya odaklı kuramlar olup suç olgusunu bir tür hastalık, anormallik olarak tanımlamakta ve meseleyi suçlunun biyolojik, genetik, fiziksel, zihinsel veya ruhsal özelliklerinden hareketle tartışmaktadırlar.

Yanıt Açıklaması: Özellikle kurumsal olarak işlenen beyaz yaka suçlar yasalara aykırı faaliyetler de yürütseler nadiren çok ağır cezalar alırlar. Beyaz yaka suçu deyimi ilk kez 1949 yılında Edwin Sutherland tarafından ortaya atılmıştır. Büyük çaplı beyaz yaka suçları, resmi istatistikler yoluyla genellikle yoksul kesime suç atfedilmesi eğilimine karşın, maddi açıdan önemli hacimdeki suçların büyük kısmının beyaz yakalılar tarafından işlendiğini göstermektedir. Zengin ve güçlü insanların, yoksullarınkinden çok daha tehlikeli sonuçlara neden olabilen suçlar işlediklerini gözlenmektedir. Beyaz yakalı suçlar, şiddet içermez ve polislerin silahlı müdahalesini gerektirmez.

Yanıt Açıklaması: Bu konuyla ilgili öne sürülen düşüncelerden ilki askerlerin emre itaat ettiğini ifade eder. Sorumluluk bu durumda emri veren amirlere yüklenir. Böylelikle duygusal çatışma en aza indirgenir. Bir diğer gerekçe “ya o ya ben” mantığıdır. Savaş öl ya da öldür olarak görülür. Ayrıca savaş sırasında öldürmenin sıradan insanlar tarafından bu şekilde rasyonalize edilebiliyor olmasında barış dönemlerinde de geçerli olan militarizm önemli bir yer tutmaktadır. Ancak haklı savaş kavramı, savaşın kimi durumlarda haklı olabileceği varsayımına dayanır.

Yanıt Açıklaması: Yapısal-İşlevselcilik toplumun uyumlu ve dengeli yapısının sürdürülmesi ile ilgilenmektedir. Bu yaklaşımın vurguladığı kavramlar sosyal yapı, düzen, uyum, sosyal bütünleşme, dayanışma ve sosyal dengedir. Yapısal-İşlevselci yaklaşıma göre suç toplumsal bir olgudur ve bireysel özellikler ile açıklanamaz. Toplumun olduğu yerde suç vardır ve suç hem normal hem de kaçınılmazdır. Suçu patalojik bir fenomen olarak ele alan bir çok yaklaşımın aksine yapısal işlevselci yaklaşımı suçu ortaya çıkışı bakımından normal ve sonuçları açısından ise olumlu toplumsal işlevlere sahip bir olgu olarak ele almayı önermektedir.

Yanıt Açıklaması: Galtung şiddeti üç gruba ayırır.

Yanıt Açıklaması: Yeni sağ gerçekçilik yaklaşımı tarihsel olarak 1980’lerde İngiltere’de Thatcherizm ve Amerika’da Reaganizm olarak bilinen ekonomik ve siyasal bir rejim olan neoliberal dönemde ortaya çıkmıştır. Temelde refah devletinin sosyal güvenlik açısından bireylere sunduğu sosyal yardımlar ve buna bağlı olarak bireysel sorumluluk anlayışının azalmasının, aile ve devlet kurumlarının bireyler üzerindeki kontrollerinin azalarak hoşgörülü ve özgürlükçü bir ortamın suçun ve sapkınlığın temel nedenleri olduğunu öne sürmektedir. Sosyal devlete yönelik sahip oldukları sert eleştirel duruş nedeniyle, özellikle sosyal refah devlet anlayışının yürüttüğü yardım hizmetlerinin, yoksullukla mücadele politikalarının ve eğitim reformlarındaki demokratik yayılmanın, suçu azaltmaktan ziyade suçun büyük oranlarda artmasına zemin hazırladığını iddia ederler. Bu yaklaşım suçun toplumsal yapılar veya ilişkilerden türeyen sosyolojik bir arka planı olduğu fikrini reddederek, suçu yoksulluğa ve sınıf temelli toplumsal eşitsizliklere bağlayan yaklaşımlara şiddetle itiraz eder. Yeni sağ gerçekçilik yaklaşımı için sapkınlık, yıkıcı, hukuksuz davranışları seçen, öz denetimden ve etik değerlerden yoksun bireylerin bir sorunudur.

Yanıt Açıklaması: Bu yaklaşım, suç probleminin çözülmesi için bireysel, yapısal ve kültürel dönüşümlerin yaşanması gerektiği düşüncesindedir. Suçlar da tıpkı savaş, ırkçılık ve cinsiyetçilik gibi insanlığa acı veren birçok şiddet biçiminden biridir. Barış kriminolojisi yaklaşımı hümanizm, doğu mistisizmi, feminizm gibi yaklaşımlardan etkilenmiştir. İnsanlığın barış ve adalete yol alacağı konusunda iyimser olan bu yaklaşım, insani dönüşümün ancak sosyal, ekonomik ve siyasal yapıların dönüşümü ile mümkün olduğunun altını çizmektedir.

Yanıt Açıklaması: Alt kültürel çeşitlilik yaklaşımına göre heterojenliğin yüksek olduğu alanlarda, suç korkusu yoğunlaşabilir. Çünkü bu alanlar, daha karmaşık bir normatif yapıya sahiptir. Bu durum, sosyal kontrolün etkili bir şekilde işleyişini zorlaştırabilmektedir Beck, modernleşmenin ürettiği, bir başka deyişle modernleşmenin yan ürünü olan tehlike ve risklerin, toplumu endişeye sevk ettiğini ileri sürmektedir. Risk toplumunun karakteristik özelliklerinden biri, risk toplumunda yaşayan bireylerin endişe ortaklığı içerisinde olmasıdır. Sosyal problem yaklaşımı, suç korkusunu, siyaset ve kitle iletişim araçlarının suçu dramatize ve istismar ederek şekillendirdiği bir sosyal fenomen olarak ele almaktadır. Sosyal problem yaklaşımı, toplumun olup biteni nasıl yorumladığı ve değerlendirdiği ile ilgilenir. Düzensizlik yaklaşımına göre birey, çevresinde gözlemlediği düzensizliklerden dolayı kolayca suç korkusuna kapılabilir veya bu düzensizlikler ile suç riskinin artışı arasında bir ilişki kurgulayabilir. Beck risk toplumunda, risklerle karşılaşma olasılığı bakımdan bireylerin eşitlenebildiklerini iddia etmektedir. Düzensizlik yaklaşımının temel varsayımlarının aksine risk toplumunda, kentlerde sosyal ve fiziksel açıdan oldukça düzenli ve merkezi bir mekân, küresel bir riske dönüşen terör eyleminin hedefi olabilmektedir. Toplumda, bu türden bir eylemin gerçekleşebileceğine yönelik risk algısı, savunmasızlık yaklaşımının temel varsayımlarının da aksine bireylerde ya, cinsiyet, sınıf veya sosyal statü farkı gözetmeksizin suç korkusuna yol açabilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Sosyal problem yaklaşımı, suçların aktarılma biçimlerinin izleyiciyi dolayısıyla toplumu etkileyeceği iddiasını gündeme getirmektedir. Sosyal problem yaklaşımı, suç korkusunu, siyaset ve kitle iletişim araçlarının suçu dramatize ve istismar ederek şekillendirdiği bir sosyal fenomen olarak ele almaktadır. Sosyal problem yaklaşımı, toplumun olup biteni nasıl yorumladığı ve değerlendirdiği ile ilgilenir. Dolayısıyla, topluma sunulanlar ve sunum biçimi oldukça önemlidir.

Yanıt Açıklaması: En yaygın devlet tanımını Weber yapmıştır.

Yanıt Açıklaması: Suç korkusu ile medya arasındaki ilişkiye şüpheyle yaklaşan teze gerçek dünya tezi adı verilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Ordunun siyasi olarak oynadığı rol kimi durumlarda rutinleşip kurumsallaşabilir. Bir diğer deyişle ordular kendi çıkarları ve fikirleri doğrultusunda siyaseti etkileme rollerini kurumlarda elde ettikleri ayrıcalıklar üzerinden olağan siyasetin bir parçası haline getirebilirler. Bu tarz bir ordu yapısı genellikle bir toplumsal ve siyasal aktör olarak ordunun sosyopolitik yapıda sivillere nazaran hâkim unsur olduğu pretoryen yapıları doğurur. 'Pretoryanizm' günümüzde ordunun kendini devletin ve rejimin bekçisi olarak gördüğü siyasal yapıları anlatmak için kullanılır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Ekolojik kriminoloji, söylemini ekolojik adalet üzerine inşa etmektedir.

Yanıt Açıklaması: Bireyin herhangi bir suçtan dolayı daha önce mağdur olması, bireyde tekrar aynı suça maruz kalacağına dair ciddi bir korku ve endişe hissi yaratabilmektedir. Daha önce suça doğrudan maruz kalanlar, psikolojik açıdan olumsuz etkilenerek gündelik yaşantılarında çeşitli değişikliklere gidebilirler. Bir suç mağduru, suça maruz kaldığı mekânda daha önce güvenle gezinebilirken artık o mekânda kolaylıkla veya rahatlıkla gezinemeyebilir. Hatta o mekân dışındaki kuytu, karanlık, izbe, kullanılmayan yol, sokak gibi mekânlarda da gezmekten kaçınabilir. Bununla birlikte, bir suç mağduru, suçun cereyan ettiği mekândan uzaklaşarak güvenli bir yaşam alanı bulmak ve kendini iyi hissetmek adına yaşadığı mahalleyi veya şehri terk etme seçeneğini dahi gündemine alabilir.

Yanıt Açıklaması: Max Weber (1864-1920) en yaygın olarak kullanılan devlet tanımını yapmıştır. Weber’e göre devlet belirli bir toprakta meşru fiziki güç kullanma tekelini elinde tuttuğunu (başarıyla) iddia eden insan topluluğudur. Bu tanıma göre devleti devlet yapan ana unsur şiddet tekelidir ve devlet şiddeti meşru olma iddiasına sahiptir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Hirschi, suçu bireyi topluma bağlayan toplumsal bağların zayıflaması veya kopması ile açıklamaktadır. Bu bağları; bağlılık, adanmışlık, katılım ve inanç olarak sınıflandırmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Eleştirel Krimonoji üstbaşlığının altında Feminist krimonoloji, Yeni Sol Gerçekçilik, Barışçı Krimonoloji yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Vekâlet savaşlarında iki büyük güç doğrudan birbiriyle çatışmazlar, ancak Yunan iç savaşı (1946–1949) ya da Vietnam savaşı (1956–1975) örneğinde olduğu gibi birbiriyle savaşan karşıt güçleri doğrudan ya da dolaylı yollardan desteklerler.

Yanıt Açıklaması: Suç korkusundan kaynaklanan korunma davranışı sergileyen bireyler pencerelerini demir korkuluklarla çevirebilmekteler, kapılarını daha sağlam olanlarıyla değiştirebilmekteler, kamera ve alarm tertibatları kurdurabilmekteler, bahçe ve site girişlerinde güvenlik noktaları oluşturabilmekteler, yirmi dört saat güvenlik görevlisi bulundurabilmektedirler. Kaçınma temelinde davranış değişikliği, korunmanın aksine suça maruz kalındığında mağduriyeti azaltmaktan ziyade suça maruz kalma olasılığını azaltmayı hedefleyen davranış değişikliklerini içerir. Kaçınma stratejileri, toplu taşıma ile seyahat, belli caddelerde yürüme veya belli faaliyetlere katılma gibi davranışlarda kısıtlamalara gitmeyi ifade eder.

Yanıt Açıklaması: Beyaz yaka suçu deyimi ilk kez 1949’ta kullanılmıştır.