Hukuk Sosyolojisi

Yanıt Açıklaması: Damgalama teorisi, bireylerin etiketlenmelerinin onların suç işlemeleri üzerinde etkili olduğu varsayımından hareket etmektedir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Mülkiyetin sosyal bir fonksiyonu olması gerektiğine vurgu yapan bir diğer düşünür, Auguste Comte’dur. Comte’a göre mülkiyet, doğası gereği sosyaldir ve kontrolü gerektirir. Birçok modern hukukçu, iyi ya da kötü kullanımdan bağımsız olarak mülkiyetin mutlak bir hak olduğunu iddia etmektedir. Oysa her çağ ve her ülkede devlet, sosyal gereklilikleri karşılamak amacıyla az ya da çok mülkiyete müdahale etmiştir. Her bireyin ferdi servetinden toplumun yararlanmasını sağlamaya yönelik olarak vergi alınması buna örnek gösterilebilir.Doğru cevap C dir.

Yanıt Açıklaması: Yeni kuşakların kültürü önceki kuşaklardan öğrenmelerine kültürlenme adı verilir.

Yanıt Açıklaması: Bir diğer önemli isim, Gregory S. Alexander’dır. Alexander “insani gelişim temelli sosyal-yükümlülük” teorisinde herkesin insan gelişimi için gerekli olan imkanların arttırılmasına dair bir yükümlülüğü olduğunu ifade eder. Bunun özellikle malikler açısından önemli sonuçları vardır. Eğer böyle bir yükümlülüğünün varlığı kabul edilirse ve böyle bir yükümlülükten fazla kaynağın paylaşımı anlaşılırsa bu durumda diğerlerinin gelişimi arttırılmış olacaktır.Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Türk Medeni Kanunu uyarınca açılmış bir boşanma davasının reddedilmesi durumunda yeniden dava açılabilmesi için boşanmanın reddinden itibaren üç yıl geçmesi gerekir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Jenetik hukuk sosyolojisi hukukun zamanla değişmesi ile ilgilenir; bu süreçleri konu edinir.

Yanıt Açıklaması: Günümüzde mülkiyet, kimi zaman çok fazla değer atfedilen bir kavram olarak karşımıza çıkarken, kimi zaman da bir lanet olarak addedilmektedir. Örneğin Marksizm, ferdi mülkiyete geçmenin gülünç olduğunu ve tarihin kolektif mülkiyete işaret ettiğini savunurken (Marks, 1993, s. 224); liberalizmin dayandığı temel değerlerden biri mülkiyet olmuştur. Her ne kadar sert karşı çıkışlar olsa da mülkiyet, yukarıda ortaya konulduğu gibi sosyal bir olgu olarak varlığını sürdürmektedir. Bugün mülkiyetin özel bir biçimi olarak fikri mülkiyet karşımıza çıkmaktadır. XIX. yüzyılda, teknolojik gelişmeler nedeniyle hızla artan icatların korunmasına yönelik mucitler tarafından patent uygulamaları kapsamında fikri mülkiyet hakları dile getirilmeye başlamıştır.XX. yüzyıl başlarında ise, kapitalizmin gelişmesi ve büyük şirketlerin ortaya çıkmasıyla birlikte, fikri mülkiyet hakları eser sahipleri ya da mucitlerin olduğu kadar şirketlerin de takip ettikleri bir konu halini almıştır. Fikri mülkiyet haklarının temel bir ticari kaygı şeklini alması küresel kapitalizmin 1980’lerde başlayan dönüşümünde ortaya çıkmıştır. Dönüşüm, mal ticaretinin yanı sıra hizmet ticaretinin de önem kazanması ve hatta mal ticaretinin yerini almasıyla gerçekleşmiştir (Atabek, 2006, s. 4). Bugünün küresel dünyasında, fikri mülkiyet, sadece bireysel haklar açısından önem arz etmemekte, büyük şirketler açısından da sağladığı yenilik ve yaratıcılıkla, sürdürülebilir gelişme ve ekonomik kalkınmanın temelini oluşturmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Bir grubun üyelerinin etkileşime geçmesiyle oluşan grup üyelerince anlaşılan, grup üyelerine rehberlik eden ve/veya grubun üyelerini belli bir toplumsal davranışa zorlayan kurallara ve standartlara toplumsal norm denir. Basitçe ne yapılması veya yapılmaması gerektiğini düzenleyen onaylama ve onaylamamaya ilişkin toplumsal tutumdur. Çöp atmaya, içki içmeye, ne zaman ayakta durulup oturulacağına, ne zaman konuşulup susulacağına ilişkin neredeyse insan davranışının tüm yönleriyle ilgili toplumsal normlar vardır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Esaretin Bedeli adlı filmde hapishanede çok uzun yıllar kalan ve yaşlı bir adam olarak çıkan Brooks, o hapishanedeyken yaşanan teknolojik gelişmelere adapte olamayıp, ardında bir veda mektubu bırakarak, intihar eder. O’nun yaşadığı, anomik intihardır.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Türk Medeni Kanunu; evlilik birliğinin sarsılması, eşlerin karşılıklı rızası, herhangi bir nedenle açılmış boşanma davasının reddinden itibaren üç yıllık sürenin geçmiş olması ve bu süre içinde yeniden ortak hayatın kurulaması, zina, cana kast, pek fena muamele, cürüm ve haysiyetsizlik, terk ve akıl hastalığı gibi çeşitli durumları açıkça boşanma sebebi olarak görmüştür. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Ortak bir kültürü paylaşan insanlar, kendi aralarında çeşitli bağlar oluştururlar ama bu durum, toplumdaki her bireyin aynı kişilik özelliklerine sahip olduğu anlamına gelmez. Ancak toplumsal yaşamın sürebilmesi için bireyler, asgari koşullarda bağ kurabilecekleri ortak kültürel değerleri benimserler.

Yanıt Açıklaması: Feodal düzende, serfler, senyörler, vasallar, Kilise ve kral olmak üzere beş toplumsal sınıftan söz edilebilir.

Yanıt Açıklaması: XVI ila XVII. yüzyıla kadar olan süreçte, Otuz Yıl Savaşları Westphalia Antlaşması’yla sonlandırılmış ve modern devletin toplum sözleşmesi kuramı ile temelleri atılmıştır. Tüm bunların yanında Reform’la birlikte mülkiyet, teolog düşünürler tarafından gerekli bulunmuş ve hatta dini açıdan temellendirilmeye başlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Amerikan Hukuksal Realizmi, hukuk araştırmasının merkezine yargıyı alarak, fiilen uygulanan hukukun ne olduğunu saptamaya çalışmıştır. Böylece yargısal kararların verilmesinde hukuksal normların daha sınırlı etkili olduğuna dikkat çekerek, bu süreçte etken olan sosyolojik ve psikolojik faktörlerin ampirik olarak araştırılmasını esas alır. Amerikan Hukuksal Realistleri’nin yargısal kararların verilmesinde hukuksal normların işlevine ilişkin bu çekinceli yaklaşımı “kural şüpheciliği” olarak adlandırılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Habermas'a göre hukuk, siyasal alanın kurucusudur ancak hukukun kendi meşruluğu da ancak yurttaşların siyasal alandaki faaliyetleri ile sağlanır.

Yanıt Açıklaması: Hirschi’nin “Suçluluğun Nedenleri” (“Causes of Delinquency”) adlı kitabında ortaya koymuş olduğu teori, “sosyal bağ teorisi” adıyla anılmaktadır (Regoli/Hewitt/DeLisi, 2017, s. 137). Sosyal bağ, bir kişinin toplumla ilişkisini ifade eder ve suç davranışı, bireyin toplumla bağı zayıfladığında ya da koptuğunda gerçekleşir. Sosyal bağ dört element içermektedir. Bunlar bağlılık, inanç, adanmışlık ve katılımdır. Bu unsurları içeren sosyal bağ güçlendikçe, suç işleme olasılığı da azalacaktır

Yanıt Açıklaması: Fikri mülkiyet haklarının temel bir ticari kaygı şeklini alması küresel kapitalizmin 1980’lerde başlayan dönüşümünde ortaya çıkmıştır. Dönüşüm, mal ticaretinin yanı sıra hizmet ticaretinin de önem kazanması ve hatta mal ticaretinin yerini almasıyla gerçekleşmiştir.

Yanıt Açıklaması: Panopticon, yarı daire şeklinde sıralanan hücrelerde mahkumların olduğu, dairenin ortasına denk düşen yerde ise kendisi mahkumlar tarafından görülmeyen bir gözetleyenin bulunduğu cezaevi mimarisidir. Foucault, 19. yüzyılın “panopticon” çağını kurduğunu düşünür. Panopticon, bireylerin tam anlamıyla gözlenmesine olanak sağlayan bir yapıdır. Bunun en açık bir örneği, gardiyanların hücreleri görebildiği, ama mahkûmlar tarafından görülemediği, dairesel bir cezaevinin ortasındaki kuledir. Panopticon muazzam bir güç kaynağıdır, çünkü cezaevi yetkililerine tam gözetim olanağı sağlar. Bu tür durumlarda yetkililerin her zaman orada olması gerekmez; yapının mevcudiyeti ve yetkililerin orada olma olasılığı bile suçluları kısıtlar. Daha da önemlisi, mahkûmlar, kendi kendilerini denetler hale geldikleri için bu aygıtın gücünün artmasıdır. Mahkûmlar, gardiyanlar tarafından görülebileceklerinden korkarak çeşitli şeyleri yapmaktan vazgeçerler.

Yanıt Açıklaması: Uyma bireylere var olan toplumsal normlara uygun davranma yönünde baskı hissettiren bir toplumsal etki türüdür.