Türkiye´de Sosyoloji

Yanıt Açıklaması: Ahmet Cevdet Paşa’nın eserleri arasında en önemlisi hiç şüphesiz, Mecelle’dir. Bu kitap, Hanefî fıkhını esas alan Arapça fıkıh kitaplarının muamelat yani, medeni hayata ait hükümlerine dayanılarak yazılmış bir kanun kitabıdır. Kitap, Osmanlı imparatorluğunun hukuksal gereksinimlerini İslam imparatorluğunun evrimini göz önünde bulundurularak yazılmıştır. Eser, genel hükümler şeklindeki bir ön sözle, satış, kira, kefillik, havale, rehin, emanet, hibe, gasp, hacir, ikrah, şirket, vekalet, sulh, ibra, dava vb. isimleri altında 16 kitap halinde hazırlanmıştır. Bütün halinde 73 bab ve 1851 maddeden ibarettir. Mecelle sayesinde eski mahkemelerdeki karışıklık, fetvalar ve oylar arasındaki çelişki ortadan kalkmıştır. Hukuk Fakültesi ile Mülkiyede ders kitabı olarak okutulan Mecelle, Türk Medeni Kanununun 17 Şubat 1926’da yürürlüğe girinceye kadar Türk mahkemelerinde önemini sürdürmüştür. Doğru cevap B şıkkıdır. Doğru cevap "Uzlaşımcı Bir Fikir Adamı: Ahmet Cevdet Paşa" başlığı altında bulunabilir.

Yanıt Açıklaması: Mümtaz Turhan ve önemli eserleri: Kültür Değişmeleri, Sosyal Psikoloji Bakımından Bir Tetkik (1951), Maarifimizin Ana Davaları ve Bazı Hal C¸areleri (1954), Garplılaşmanın Neresindeyiz (1956). Yanıt A.

Yanıt Açıklaması: Türkçülüğün Esasları kitabı Ziya Gökalp'e aittir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Sezer’e göre, Osmanlı Devleti’ni bir bozkır imparatorluğu olarak tanımlamak da olanak dışıdır. Osmanlı Devleti ancak Yakın Doğu’daki Doğu-Batı çatışması içerisinde bir dünya devleti olarak tanımlanıp açıklanabilir.

Yanıt Açıklaması: Son dönemde Türkiye’de hâkim sosyolojik metin üretme tarzına karşı sağlam dayanakları olan bir eleştirellik barındıran tavrıyla dikkat çeken önemli sosyologlardan biri Doğan Ergun'dur. Doğan Ergun, sosyolojide tarihsel bakış açısını önemseyen, sosyoloji ile tarih arasındaki kopmaz ilişkinin ayırdında olan, tarihsel diyalektiği metodoloji anlayışının merkezine yerleştiren az sayıda sosyologdan biridir. Sosyolojide bir zamanlar hâkimiyet kuran işlevselcilik, gibi tarihselliği dışlayan ve toplumların özgünlüğü/özgüllüğü düşüncesini reddeden metodolojilere daima kuşkuyla yaklaşmıştır. İlk basımlarının üzerinden yıllar geçmesine rağmen “Sosyoloji ve Tarih”, “Yöntemi Bulmak”, “Türk Bireyi Kuramına Giriş” kitapları bazı yönlerden hala güncel ve yararlıdır.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı’nın Batı’da görülen feodal yapının içerisine girmemesine karşılık, kendine özgü bir yapıya değil, Doğu toplumlarının da dahil olduğu, Doğu despotizmi yaklaşımı içerisinde yer aldığını savunan sosyolog Niyaz Berkes'tir.

Yanıt Açıklaması: Şerif Mardin ve Nilüfer Göle 1990'lı yillarda din ve modernleşme konularında konuya yaklaşım tarzlarıyla farklılık yaratmıştır.

Yanıt Açıklaması: 1967-1968 yıllarında aile, kadın ve gençlik konularında yapılan çalışmalara önderlik yapan dernek Türk Sosyal Bilimler Derneğidir.

Yanıt Açıklaması: II. Dünya Savaşı'ndan sonra Türk - Amerikan ilişkilerinin hızla yakınlaşması Amerikan merkezli bilim ve sosyoloji anlayışının ülkemizde etkili olmaya başlamasına yol açmıştır.

Yanıt Açıklaması: 1967-1968 yıllarında Türk Sosyal Bilimler Derneği önderliğinde Oğuz Arı, Mübeccel Kıray, Şerif Mardin, Cevat Geray, Ergun Özbudun, Deniz Baykal, Şefik Uysal, Emre Kongar ve Çiğdem Kağıtçıbaşı tarafından geniş bir proje kapsamında İzmir’de ayrı ayrı araştırmalar yürütülmüştür. Bu araştırmalardan biri de Emre Kongar’ın İzmir’de Kentsel Aile başlıklı çalışmasıdır. Kongar’ın bu araştırmada elde ettiği bulguları şöyle özetlemek mümkündür: Aile, yapısal yönden geleneksel geniş aile ve çekirdek aile şeklinde bir evrim çizgisi izlemektedir. Aile, yapısal ve fonksiyonel yönden giderek çekirdekleşmektedir. İzmir’deki kentsel aile, akrabalarla ilişkiler açısından oldukça içine kapalıdır ve bu içe kapanıklık alt gelir ve çevre gruplarında ekonomik yönden daha da yoğundur.

Yanıt Açıklaması: 1950-1960 döneminde toplumsal cinsiyet çalışmaları yer almamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Modern Mahrem kitabının yazarı Nilüfer Göle'dir.

Yanıt Açıklaması: Altan Eserpek’in Erzurum köylerinde gerçekleştirdiği ve 1979 yılında yayınladığı bir araştırmasında; aile büyüklüğü, aile çeşitleri, evlilik, boşanma, akrabalık gibi değişkenlerin köylerdeki sosyo-kültürel değişme sürecine etkileri ve dışı faktörlerin bu süreçteki yeri belirlenmeye çalışılmıştır

Yanıt Açıklaması: Dönemin sosyoloji içerikli dergilerinden birkaçını da şöyle sıralamak mümkündür: Sosyoloji Dergisi, Sosyoloji Dünyası, İş ve Düşünce Dergisi, Yeni Adam Dergisi, Sosyal Siyaset Konferansları, Bilgi Mecmuası, Türk Düşüncesi, Türk Yurdu.

Yanıt Açıklaması: 1960-1980 aras› dönemde Türkiye’nin toplumsal yapısında önemli değişmeler yaşanır. Göç, Türkiye’de ciddi bir sorun olarak ortaya çıkar. Tüketim toplumu olma yolunda ilerler. İthal ikameci sanayileşme politikaları ile küçük ve orta ölçekli sanayi kuruluşlarında artışlar görülür. Köyden kente ve yurtdışına göç, kentlerin yeni yüzü, sanayileşme çalışmaları, eğitim olanaklarının gelişmesi, sınıfsal yapının belli ölçüde değişmesi; aile yapısını, değerleri, tüketim alışkanlıklarını, anomi içerikli görüntüleri de yakından etkilemiştir.

Yanıt Açıklaması: Bu dönemde kimlik/aidiyet konularında yeni yöntemler ve tarzlar getiren araştırmacılardan biri de Nilüfer Göle dir.

Yanıt Açıklaması: 1950-1960 döneminde Science Sociale ekolünün etkisiyle üzerinde en fazla çalışılan konu başlığı köy sosyolojisi olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Bu bağlamda, dönemin önde gelen sosyologları, sosyal sınıfı tanımları yapar; ekonomik güç, hayat tarzı, eğitim düzeyi ve ekonomik çıkarlar gibi ölçüler bakımından yaklaşık aynı durumda olanların oluşturduğu topluluğa “sosyal sınıf” denildiği belirtilir.

Yanıt Açıklaması: 1970’lerde yaptığı çalışmalarla Asya göçebe toplumlarının ve Osmanlının ATÜT, feodalite ve başka Batılı teorilerle ile açıklanamayacağını kesin bir anlayışla ortaya koyan sosyolog Baykan Sezer olmuştur. Sezer, Asya Tarihinde Su Boyu Ovaları ve Bozkır Uygarlıkları adlı çalışması ile Bozkır Uygarlıklarını ATÜT dışında, ayrı bir kategori olarak ele alınmasını gerektirecek özellikler gösterdiğini belirtir.