Türkiye´de Sosyoloji

Yanıt Açıklaması: Serbest kültür değişmesi bir toplumsal grubun yabancı bir kültürel grupla ilişkiye girdiği zaman, hiçbir iç ve dış etki altında bulunmaksızın, o kültürün tamamını ya da bir kısmını benimsemedir.

Yanıt Açıklaması: 1960-1980 döneminde kentleşme denilince ilk akla gelen sosyolog Mübeccel B. Kıray’dır. Kıray, kent sosyolojisiyle ilgili çalışmalarında, az gelişmiş olarak nitelendirdiği ülkelerdeki kentleşme süreçleriyle erken sanayileşmiş Batı ülkelerinde ortaya çıkan modern sanayi kentleri ve metropolitenleşme süreçlerindeki farkları ortaya koymaya çalışır. Kıray’ın kent sosyolojisi çalışmalarındaki çıkış noktası, Türk toplumunun Batılı anlamda modern bir topluma nasıl dönüşeceği sorunudur. Diğer yandan, Kıray’ın kent odaklı çalışlamaları, değişme modeli çerçevesinde kır-kent arası ilişkiler ile birlikte mekânsal değişimleri de açıklamaya yöneliktir. Kıray, kenti sanayi yönelimli ilişkilerin merkezi olarak kabul etmekte, mekânda ortaya çıkan değişmeleri kentin sahip olduğu işlevsel farklılaşma ile açıklamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Sosyoloji çalışmaları tarihten, tarihsellikten kopmuş, güncel olana, “bugün”e yönelmiştir. Güncelliğin aşırı değer kazanmasının bir başka görüntüsü, “ütopya”, “devrim”, “sosyalizm” gibi gelecek projeksiyonlarının sosyolojiden ihraç edilmiş olmasıdır. Bu gelişmede Berlin Duvarı’nın yıkılması sonrasında küresel kapitalizmin reel sosyalizm karşısında zaferini ilan etmesi de rol oynamıştır. Doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: Türk modernleşmesinin önemli bir merhalesi olan Türk Devrimi öncelikle bizi Doğu’ya ve geçmişe bağlayan her ne varsa onlardan bir kopuş hareketidir. Daha sonra ise yeni Bat›l› ve millî değerler üzerine devletin ve milletin yeniden inşasıdır.

Yanıt Açıklaması: Sosyal bilim metodolojisindeki tartışmalar bir kenara bırakılması söz konusu değildir. Sosyal bilim metodolojisine ilişkin tartışmalara bağlı olarak, yeni dönemde sosyolojide gözlenen bir başka gelişme, disiplinler arası çalışmaların öne çıkması ve konuların çeşitlenmesidir.

Yanıt Açıklaması: Kültür değişmeleri, 1950’lerde sosyoloji disiplinlerine ait öne çıkan konulardandır.

Yanıt Açıklaması: Toplum ve Bilim, 1950’li yıllar Türkiye’sinde yayınlanan sosyolojik içerikli dergilerden biri değildir.

Yanıt Açıklaması: Yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: Köy sosyolojisi çalışması yapan sosyologlar ara- sında Hilmi Ziya U¨lken, Nurettin S¸azi Kösemihal, Cahit Tanyol, Mümtaz Turhan, Selahattin Demirkan, İbrahim Yasa, Nermin Ertentuğ, Cavit Orhan Tütengil gibi pek çok sosyolog ve antropolog bulunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Aydemir, devrimin ideolojik-fikirsel sisteminin olmadığını ifşa edebilen önemli bir ideologdur. Ona göre, bu aydınların vazifesi idi ve Türk aydınları bu vazifelerini ifa edememiştir. Aydemir’e göre Türk Devrimi sadece yeni bir devletin kuruluşu değildir. Devrim hem anti-emperyalist bir mücadele hem de içerde yeni ve sınıfsız bir millet yapısının tohumlarının atılmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Ulusal Kalkınmacı model 1980 sonrası itibar kaybeder.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de toplumsal teorinin üretilmesi ve paylaşılması tarzında bir değişim söz konusudur. 1980 sonrası dönemde pozitivizme, toplum mühendisliğine, tümelci ve nomotetik (genelleştirici, yasa koyucu) bilim anlayışlarına yönelik eleştirellik sosyolojik araştırmalarda daha fazla görünürlük kazanmaktadır. Tarih-üstü, evrenselci, tümelci, pozitivist, nomotetik sosyoloji/bilim paradigması giderek gözden düşmekte; tarihselci, yerel, tikelci, hermeneutik, idiografik (somut, tekil, ünik olana göndermede bulunan) sosyoloji/bilim paradigması sahneyi doldurmaktadır. Doğru yanıt D'dir.

Yanıt Açıklaması: Said Mehmet Efendi, Müteferrika İbrahim Efendi'yle birlikte matbaanın kurulma gerekçesini açıklayan Vesilet-üt-Tıbaa ismiyle bir risale yazarak dilekçelerini sadrazama sunmuşlardır.

Yanıt Açıklaması: 1950’li yıllarda Türkiye’de sosyologların dil sosyolojisi kapsamında tartışmaya açtıkları konular arasında Okul ve öğretmen sayısındaki yetersizlikler yer almamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Dönemin sosyologlarından Muzaffer Sencer, Türkiye’de Köylülüğün Maddi Temelleri başlıklı çalışmasıyla köyü mülkiyet ilişkileri ve üretim güçleri açısından incelenmiştir.

Yanıt Açıklaması: “Bir tek idrakın dahi, önce duyum, sonra tahayyül etme, bundan sonra da düşünme olduğunu” söyleyen düşünür Hoca Tahsin'dir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: 1950-1960 döneminde sosyoloji disiplinlerine ait birçok çalışma yapılmıştır. 1950’lerde öne çıkan konuların başında köy sosyolojisi, kültür değişmeleri ve Batılılaşma gelmektedir. Bu konular zaten birbirine bağlı ve birbirinin içerisindedir. Bunları sosyoloji disiplinlerine ait diğer konular izlemiştir. Yine Türk sosyoloji tarihi adına bu dönemde gündeme gelen sosyologlar arasında Ziya Gökalp, Prens Sabahattin ve Mehmet İzzet bulunmaktadır. Ancak Ziya Gökalp’in 1950’lerde, Türkiye’de önemini koruyor olması, onun sosyoloji anlayışından daha çok milliyetçilik görüşleriyle ilgilidir ve sadece iç siyasal koşullar gereğidir. Yanıt A.

Yanıt Açıklaması: 1970’lerde yaptığı çalışmalarla Asya göçebe toplumlarının ve Osmanlınin ATÜT, feodalite ve başka Batılı teorilerle açıklanamayacağını kesin bir anlayışla ortaya koyan sosyolog Baykan Sezerdir.

Yanıt Açıklaması: 1990'lı yılların tartışma konusu olan Melezlik, Soğuk savaş döneminin ideolojik tartışmalarının bitişinin habercisidir.

Yanıt Açıklaması: 1980 ortalarına kadar Türk-İslam sentezi gündeme damgasını vuran düşünsel eğilimlerden biridir.