Türk Sosyologları

Yanıt Açıklaması: Hilmi Ziya Ülken Türkiye’deki sosyoloji çalışmalarında ikinci nesil olarak kabul edilebilir. Gökalp sosyolojinin Türkiye’de kurucusu sayılırsa, Ülken ondan sonraki ilk nesle mensuptur.

Yanıt Açıklaması: Ziya Gökalp Selanik’te başladığı parti ve sosyoloji çalışmalarını 1912’den itibaren İstanbul’da sürdürdü. Bu sırada milletvekili oldu.1914 yılında Sosyoloji Kürsüsü’nü kurarak üniversitede “İçtimaiyat” dersleri vermeye başladı.

Yanıt Açıklaması: Niyazi Berkes’in ilk çalışmalarından birisi, Bazı Ankara Köyleri Üzerine Bir Araştırma kitabıdır. Bu eser Türk sosyolojisinde ilk monografiler arasında yer alır.

Yanıt Açıklaması: Ziya Gökalp’in milliyetçilik anlayışını yukarıdakilerden hepsi içerir.

Yanıt Açıklaması: Prens Sabahattin’in görüşleri çerçevesinde istenilen toplumsal değişmenin merkezinde eğitim bulunmaktadır. Onun toplumsal kurtuluş reçetesi, sosyal yapıyı bir bütün olarak, alt yapı özellikleriyle değiştirip, bu değişen yapıya uygun üst yapı kurumlarını yeniden biçimlendirmektir. Bunun yolu da eğitimden geçmektedir.

Yanıt Açıklaması: Belirtilen görüş Türkçülük’ün ifadesidir.

Yanıt Açıklaması: Mehmet İzzet sosyolojinin konusu ve metodunu belirlerken Emile Durkheim’dan yararlanmıştır.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Prens Sebahattin’in görüşlerini yukarıdakilerden hepsi izlemiştir.

Yanıt Açıklaması: Prens Sabahattin Osmanlı aydınlarının çoğunluğunu etkileyen materyalizm, sosyal Darwinizm ve pozitivizmden o da etkilenmiştir. Düşüncelerinin şekillenmesinde babasının etkisi önemlidir. 1899 yılında babasının dayısı karşısında yürüttüğü mücadele sonucu Fransa’ya gitmek zorunda kalmıştır. Fransa’da sosyoloji ve Science Sociale ekolü ve onun temsilcileri ile tanışmıştır. Bu ekolün önde gelen isimlerinden Frederic Le Play, Henri de Tourville ve Edmond Demolins’in görüşlerini benimsemiştir. Ancak şamanizmden etkilendiği söylenemez.

Yanıt Açıklaması: Berkes Türk toplumunda çağdaşlaşma serüvenini incelerken, toplumdaki sekülerleşmeye ve laikliğe özel bir önem verir. Bir toplumun çağdaşlaşması için, ilerlemesini engelleyen her türlü eski kalıplardan kurtulması gerekir. Batı toplumları skolastik bir yapı oluşturan dinî taasuptan modernleşme sayesinde kurtulmuşlardır.

Yanıt Açıklaması: İsmayıl Hakkı Baltacıoğlu eğitimde bireyci anlayışı benimser.

Yanıt Açıklaması: Niyazi Berkes, sosyoloji çalışmalarında Cumhuriyet dönemi devrimlerine ve Kemalist ilkelerin yorumuna geniş yer ayırmıştır.

Yanıt Açıklaması: Fındıkoğlu, Batı medeniyetinden hangi unsurların alınacağı konusunda Gökalp ile olduğu kadar Mümtaz Turhan ile de hemfikirdir. Milletlerin hayatında tek taraflı veya karşılıklı kültür alışverişleri tabii olaylardır.

Yanıt Açıklaması: Ülken’e göre sosyolojinin ortaya çıkmasında Tanzimat önemli bir dönüm noktasıdır. Tanzimat sonrasında Meşrutiyetin ilan edilmesi ülkeye belli bir özgürlük ortamı sağlamıştır. Bu özgürlük ortamından faydalanan zamanın Osmanlı aydınları kendi ülkelerinin ve toplumlarının problemleriyle daha yakından ilgilenmeye başlamışlardır. Bu da sosyolojinin gelişmesine olumlu katkı sağlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Bugünkü bilimler deney ve gözlem yönteminden doğmaktadır. Bu bilimlerden bir kısmı yalnız gözleme, bir kısmı da her ikisine birden dayanmaktadır. Science Sociale’yı yaratan gözlem yöntemidir.

Yanıt Açıklaması: Berkes çağdaşlaşma ile birlikte dinselleşme eğiliminin devreye girdiğini düşü- nür. Dinselleşme, çağdaşlaşmaya karşı kaplumbağanın kabuğuna çekilmesi gibi bir korunma çabasıdır. Her çağdaşlaşma döneminin arkasından bir dinselleşme humması başlar. (Berkes, 2010: 20) Bu dinselleşme eğilimi gerçek anlamda dini bir gelişme değil, yenileşmeye karşı bir zırh ve bir dirençtir.

Yanıt Açıklaması: İsmail Hakkı Baltacıoğlu felsefede metafizikçi anlayışı benimser.

Yanıt Açıklaması: Baltacıoğlu faşizm hakkında “Faşizm her şeyden önce gelenekçidir. Faşist geçmişe dayanır, onun ölü geleneklerini mezardan çıkarır ve yaşamın sonsuz kuralları gibi kullanır. Ben ahlakta, sanatta ve sosyal yaşamın hiçbir alanında geçmişe tapınmayı kabul etmem.” Demiştir. Dolayısıyla faşizm gelecekçi değildir.

Yanıt Açıklaması: Fındıkoğlu’na göre eski ya da yeni sosyolojinin konusu “toplum (cemiyet)”dur. Sosyoloji toplum bilimidir. Sosyal realite (gerçeklik), realiteler serisi içinde ayrı bir varlığa sahiptir. Realite âlemi bir bütün olarak toptan göz önüne alındığında, onun sosyal parçası, diğer parçaları ile karmaşık ilişkiler içindedir.