Toplumsal Cinsiyet Sosyolojisi

Yanıt Açıklaması: Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi, kadınların geçmişini iyi tanımak, bu bilgileri bugünkü araştırmacılara derli toplu bir şekilde sunmak ve bugünün yazılı belgelerini gelecek nesiller için saklamak amacıyla kurulmuştur. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Kadın tarihi çalışmalarından, feminist tarih, toplumsal cinsiyet tarihi ve kuir tarih çalışmaları da doğmuştur. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Siyasal katılım Soyut eşitlik ve adalet kavramına yaslanan insan hakları anlayışının bir ürünüdür.

Yanıt Açıklaması: Kadınların siyasal kararlara eşit katılımı önündeki engellerin başında, ülkedeki ana-akım siyasal partilerin kadın erkek eşitliğini içten benimsememeleri ve bu konuda destek olmaktan çok, kadınların fiilen önünü kapatan bir rol oynamaları gelmektedir. Bunun yanında elbette kadınların yeterli aile desteğinin olmaması, politik yaşamın “erkek egemen”niteliği, ataerkil ideolojinin ve kültürel geleneklerin kadın hakları aleyhine içeriği, parasal destek yokluğu ve seçim sisteminin kadınları ve genel olarak güçsüzleri engelleyici niteliği de temel faktörler arasında sayılmalıdır. Bu nedenle doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: Davis, “milletleri biyolojik, kültürel ve sembolik olarak yeniden üreten sadece bürokrasi değil kadındır” saptamasını yapar. Kadınların milletin biyolojik üreticileri olarak doğallaştırılan rollerinden, milletlerin kültürel oluşumundaki rollerine, oradan da vatandaşlık hakları ve yükümlülükleri yoluyla milletlerin sivil oluşumundaki rollerine, cinsiyete dayalı yapısı ortaya konulmalıdır (Davis, 2003, s.19 ve 23).

Yanıt Açıklaması: Toplumsal cinsiyet yanlılığı, yani kadınların toplumsal konumlarının toplumsal cinsiyeti merkeze alarak sorunsallaştırılması, feminist bilim tartışmalarında ciddi açılımlar sağlamış; bilim ve bilim insanı ilişkisinde, özellikle bilen, bilinen ve bilme biçiminin sorgulanmasına neden olmuştur. Bu çerçevede, kadınların toplumsal konumlarının ve yaşam deneyimi farklılıklarının; 1. öznelliklerine bağlı olarak inşa edildiği, 2. bu inşanın konumsal, bağlamsal, durumsal ve hatta geçici ve rastlantısal olduğu, 3. öznelliklerin dönüşlü/yansımalı ve söylemsel olduğu 4. bunun da, politik bir pozisyon ve duruşa karşılık geldiği şeklindeki önermelerin, feminist bilimin modernite yaklaşımı içerisinde gelebileceği en son konum olduğu söylenebilir. Feminist düşüncenin, modernitenin geleneksel yaklaşımıyla birebir aynı olduğu söylenemez. Bu nedenle doğru yanıt E'dir.

Yanıt Açıklaması: Her ne kadar Türkiye’de 1980’li yıllara kadar, çalışma yaşamına katılan kadınların ezici bir çoğunluğu, tarımda ücretsiz aile işçisi olarak çalışsa da, 1950’li yıllarda kırdan-kente göçle birlikte, kentin sunduğu eğitim ve iş olanaklarından kadınlar da yararlanmaya başlamışlardır. Ekonomik faaliyetler ile kamu hizmetlerine kadın katılım oranlarında, sınırlı düzeyde de olsa bir artış gerçekleşmiştir. 1970’lerin sonlarına gelindiğinde kadınların kamu görevlileri içindeki sayısı dörtte bir oranında artmış, ancak bu artıştaki yoğunluk “daha çok alt-kademe görevlerde ve eğitim sağlık gibi cinsiyete dayalı sektörlerde” gerçekleşmiştir. Bu dönemde, daha önce tarımda ücretsiz aile işçisi olarak çalışan kadınların kente göç sonrasında formel işgücü piyasasının dışında kalmaları nedeniyle, ev kadını kategorisindeki kadın oranında önemli bir artış olmuş ve bu durum kadınların işgücüne katılım oranlarında sürekli bir düşüşün görülmesine yol açmıştır. Kadınlar parlamentonun yanı sıra ilk defa parti başkanlığına ve belediye başkanlığına da bu dönemde seçildiler, ancak parlamentoya bir önceki dönemden de daha düşük bir oran olan %2 oranında, yerel yönetimlerde ise %1’in de altında bir oranda yer aldılar. 1950’li yıllar siyasi partilerin kadın kollarını kurduğu yıllardır, ancak bu oluşumlara rağmen, kadınlar siyasal alanda birkaç örneğin dışında, önemli bir varlık gösterememişlerdir Kadınlar, kurumsal siyasetin ve kamu sektörünün karar alma mekanizmalarında ve üst düzey yönetim kadrolarında her dönem, çok düşük oranda yer almışlardır. O¨rneğin, bakanlık görevini, 1935’ten 1990’lı yıllara kadar geçen sürede yalnızca 6 kadın farklı hükümetler döneminde 11 defa üstlenmiş, müsteşarlık konumunda asil ya da vekil olarak yalnızca 3 kadın yer almıştır.

Yanıt Açıklaması: Kadın hareketinin kendi bünyesinde oluşturduğu kurumlar arasında Mor Çatı Kadın Sığınma Vakfı (1990), Kadın Dayanışma Vakfı (1993), Kadının İnsan Hakları-Yeni Çözümler Derneği (1993), Pazartesi Dergisi (1995), Başkent Kadın Platformu (1995), Uçan Süpürge (1996), Kadın Adayları Destekleme Derneği (KA-DER) (1997) ve Kadın Merkezi (KAMER) (1997) sayılabilir. Bunlar içinde özellikle 1990 yılında kurulan ve kadınların tarihiyle ilgili kaynakların toplandığı Türkiye’nin ilk ve tek Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı önemli bir yere sahiptir.  Ayrımcılığa Karşı Kadın Derneği 1987 yılında kurulmuştur.

Yanıt Açıklaması: Fermuar sistemi: Seçimlerde aday listelerinde bir erkek adaya karşılık bir kadın adaya yer verilen bir sistemdir. Bu nedenle doğru yanıt B'dir.

Yanıt Açıklaması: c

Yanıt Açıklaması: Modernite düşüncesi, bireyin varoluşunu ontolojik olarak, özne olmanın ne anlama geldiğini sorgulayarak kabul eder. Modernite kuramlarını oluşturan üç temel unsur: ontoloji, metodoloji, epistemoloji Bu nedenle seçeneklerde I,II ve IV numaralı öncüllerin birlikte verildiği seçenek aranmalıdır. Doğru yanıt D'dir.

Yanıt Açıklaması: Özel alan/aile/hane içinde doğurganlık/akrabalık/evlilik ilişkilerinin düzenleme biçimleriyle ilişkili olarak kullanılır.

Yanıt Açıklaması: Öte yandan, siyasal katılım temel bir va- tandaşlık hakkıdır. Bunun doğrudan bir sonucu olarak, 1952 yılında hem BM Şartı’nda hem de yukarıda belirtilen İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nde belirlenmiş olan siyasi hakların kadınlar tarafından eşit bir şekilde kullanılabilme- si amacıyla konuya özgü bir uluslararası sözleşme yapılması gereği duyulmuştur. Bunun sonucunda, BM tarafından Kadınların Siyasal Haklarına Dair Sözleşme hazırlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Feminist düşünce cinsiyetin, yeniden üretimin, kimlik ve güç ilişkilerinin doğasının ne olduğuna odaklanırken kişilerin bedenlerini, ne yaptıklarını, hangi eşitsiz ilişkiler içerisine girdiklerini, bu ilişkilerin ne anlamlar sergilediğini, hangi sonuçlar doğurduğunu sorgular.

Yanıt Açıklaması: a

Yanıt Açıklaması: Yatay ayrışma, kadınların istihdam edildiği sektörler ile erkeklerin istihdam edildikleri sektörlerin/iş kollarının/ mesleklerin farklı olması anlamına gelmektedir. Örneğin, kadınlar çoğunlukla tekstil sektöründe yoğunlaşırken, erkekler ise otomobil sektöründe yoğun olarak istihdam edilir.

Yanıt Açıklaması: Üniversitede eğitim hakkının elde edilmesinde gerek kadınların yoğun talebi, gerekse, sayıları artan kız ortaokulları ve öğretmen okuluna yönelik kadın öğretmen ihtiyacının karşılanması belirleyici olmuştur. Süreçte önce 7 Şubat 1914’te İstanbul Üniversitesi’nin konferans salonunda kadınlara haftada dört gün olmak üzere açık dersler verilmeye başlandı. Derslere hayli ilgi vardı. Katılımcı sayısı 700’u buluyordu. O yıllarda farklı cinslerin bir arada olması uygun görülmediğinden bulunan çözüm, kız üniversitesiydi. Yani kız üniversitesi dönemin koşulları içinde bir ara çözümdü. 12 Eylül 1914’te Osmanlı’daki tek üniversite olan İstanbul Üniversitesine bağlı olarak bir kız üniversitesi (İnas Darülfünunu) açıldı (Baskın, 2008, s.89-109). Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Yayın kadrosunun tamamı kadınlardan oluşan 1886 tarihli derginin adı Şüküfezadır.

Yanıt Açıklaması: Marksist kuramda yeniden üretim, “bir üretim tarzının ve o üretim tarzına özgü toplumsal ilişki biçimlerinin varlığını sürekli kılan mekanizmaların bütününü ifade eder” (Acar-Savran ve Tura Demiryontan, 2012, s.19).

Yanıt Açıklaması: Kadınların işgücüne katılmasını engelleyen en önemli unsurlardan biri toplumsal cinsiyete dayalı işbölümüdür. Cinsiyetçi işbölümü kapsamında kadınların temel rolleri ev işlerinden ve aile üyelerinin bakımında sorumlu “ideal ev kadınlı”, “iyi bir eş” ve “iyi bir anne” olarak tanımlanmaktadır. Bu sorumluluklar da kadınların emek piyasasına katılmasına engel olur.