Toplumsal Cinsiyet Sosyolojisi

Yanıt Açıklaması: Sosyolojinin en önemli kurucularından Emile Durkheim, açıkça kadını doğanın ürünü, erkeği ise toplumun ürünü olarak tanımlamış, böyle yaparak da toplumsal cinsiyet farklılıklarını doğal, verili, biyolojik özelliklere dayandıran açıklamalara kapı açmıştır.

Yanıt Açıklaması: Düalizm. Cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Gayretli babalık, zorunluluk nedeniyle geleneksel toplumsal cinsiyet rollerinin aksine hareket eden babaların bulunduğu kategoridir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: İstanbul Telefon İdaresi’ne çalışmak için başvurup geri çevrilen Bedra Osman Hanım ve arkadaşlarının işe alınması için mücadele etmiş ve böylelikle bu kadınlar, kamu görevinde çalışan ilk Müslüman Türk kadınları olmuşlardır.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de Seçme ve Seçilme Hakkı: • 1877’de, emlak sahibi erkeklere; 1908’de, belli miktar vergi veren erkeklere oy hakkı tanınmıştır. Erkeklerin siyasi temsiline dair mülk ve vergi kısıtlamaları 1923’te kaldırılmıştır. • Seçme ve seçilme hakkı, kadınlara önce 1930’daki yerel seçimler için, 1934’te ise genel seçimler için verilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Mensturasyon, kadın bedeninin doğal döngüsü- nün bir parçasıdır. Ancak tarih boyunca kadınlara bunun utanılması, saklanması gereken bir durum olduğu öğretilmiş; mensturasyon kanı kirlilikle, bu sürecin kendisi de kirlenmekle ilişkilendirilmiştir. Mary Douglas Saflık ve Tehlikeadlı kitabında bu durumu toplumsal normlarla ilişkilendirir. Douglas’a (2017) göre, beden ürünlerinden veya sıvılarından hangisinin saf, temiz, hangisinin kirli, pis ve tehlikeli olarak görüldüğü, toplumsal ve politik bağlamda semboliktir.

Yanıt Açıklaması: Bireylerin/hanelerin fiziksel, toplumsal, kültürel ihtiyaçlarının (toplumsal yeniden üretimlerinin sağlanması) karşılanmasında devletin harcamaları sınırlaması, piyasanın içine düştüğü kriz, erkeğin işsizliği, reel ücretinin düşmesinden en çok etkilenen kadınlar ve çocuklar olmuştur. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı kadınları hak arayışlarını dönemin dergi ve gazetelerinde kaleme almış ve eşit hak taleplerini gündeme taşıyan bir kadın yazını oluşturmuşlardır. 1869’da Terakki-i Mukadderat ile başlayan ve Cumhuriyet dönemine kadar sayıları 40’a ulaşan bu dergiler ve gazeteler arasında en çok dikkat çeken ise yönetimi ve yazar kadrosu tamamen kadınlardan oluşan ve 1887’de çıkan Şüküfezar ile 1896’da çıkan Hanımlara Mahsus Gazete’dir.

Yanıt Açıklaması: Feminist düşüncenin yakın tarihi, 19. yüzyılda büyük ölçüde kadın hakları savunuculuğuna, 20. yüzyılda ise kadınların siyasal temsiline, çalışma koşullarına, sağlık ve cinsellik ile ilgili sorunlarına ve yasal hak mücadelelerine odaklanan dönemler olarak kabul edilebilir. Bu dönem içerisinde daha radikal bir karşı çıkış olarak erkek egemenliğinin kadın emeği, bedeni, aklı ve cinselliğinin gerçekleşme biçimlerine yönelik itiraz, eleştiri ve karşı çıkış mücadeleleri ile geçtiği söylenebilir. Bu nedenle doğru yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: Kadın hareketinde yaşanan uzun sessizlik döneminden sonra, 1970’li yıllarda devletin resmî çizgisinin dışına çıkarak dönemin siyasal akımları içerisinde, özellikle kapitalist sömürüyü söylemine taşıyan sol siyasal akımların sınıf mücadelesi içinde şekillenen bir kadın hareketinin oluşmaya ve örgütlenen kadın dernekleri tarafından Türkiye’de kadının ezilmişliğinin de sorgulanmaya başladığı görülmektedir.Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Kadınların Oy Hakkı Örgütlerinin Ulusal Birliği (The National Union of Women’s Suffrage Socieites, NUWSS) adıyla 1897’de kurulmuştur. Bu kuruluş çok sayıda kadın hakları kuruluşunu aynı çatı altında toplama ve faaliyetlerini koordine etme amacını taşı- yan ve kuruluşların taleplerini parlamentoya aktaran bir işlev üstlenmiştir.

Yanıt Açıklaması: E

Yanıt Açıklaması: Günlük yaşamın ya da toplumsal sorunların normal olan yönlerinin tıbbi sorunlar olarak kavramsallaştırılarak bunlara tıbbî müdahale ve çözümler önerilmesi sürecine medikalizasyon adı verilir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’deki kadınlar yükseköğrenim hakkını 1914’te elde ettiler. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Olumlu eylem stratejileri: Kadınların siyasette karar verici pozisyonlarda katılımını artırmak amacıyla “kota”, “kariyer planlama”, “izleme”, “danışmanlık”, “koçluk” ve “eğitim programları” gibi geniş bir kapsamı olan pek çok faaliyet ve uygulamayı içerir. Olumlu eylem stratejileri şunlardır: Sivil Toplum Temelli Olumlu Eylem Stratejileri Siyasal Parti Temelli Olumlu Eylem Stratejileri Parlamento Temelli Olumlu Eylem Stratejileri Devlet Düzeyinde Olumlu Eylem Stratejileri Geniş bölge nispi temsil sisteminde, seçim bölgeleri birden çok milletvekilini içerecek genişlikte olabilir. Bu nedenle olumlu eylem stratejilerinden biri değildir. Doğru yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: B

Yanıt Açıklaması: Vasıfsız emek,  kadınların çalıştıkları işyerinde genellikle daha az beceri isteyen, rutin, otomasyona dayalı, insiyatif gerektirmeyen işlere yığılması durumudur.

Yanıt Açıklaması: Sosyolojinin en önemli kurucularından Emile Durkheim, açıkça kadını doğanın ürünü, erkeği ise toplumun ürünü olarak tanımlamış, böyle yaparak da toplumsal cinsiyet farklılıklarını doğal, verili, biyolojik özelliklere dayandıran açıklamalara kapı açmıştır. Bu durum tabiatıyla kadınların her zaman erkeklere göre daha aşağı ve ikincil bir konuma yerleştirilmelerine ve “eksik insan” olarak görülmelerine yol açmıştır. Tüm eşitsizlikler gibi toplumsal cinsiyet temelli eşitsizliklerin sürdürülmesi de belirli meşrulaştırma yöntemlerini gerekli kılmıştır. Bu noktada, kadınları ikincilleştiren söz konusu bu toplumsal cinsiyet kalıpları/kimlikleri, tarihsel süreç içerisinde her zaman gelenek, görenek, kanun, ideoloji, din ve benzeri örgütlü inanç sistemleri gibi çeşitli meşrulaştırma yöntemleri kullanılarak sürdürülmüştür.Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: I – IV

Yanıt Açıklaması: Batı’da 1970’li yıllarda etkisini gösteren ve sadece kamusal alanda değil, özel alandaki kadın-erkek ilişkilerini de sorgulayan ikinci dalga feminizmden etkilenen eğitimli, meslek sahibi, kentli kadınlar tarafından başlatılan feminist kadın hareketi, Türkiye’de 1980 Darbesi’ne karşı oluşan demokratik muhalefetin ilk hareketi olarak Türkiye’nin toplumsal hareketler tarihinde yerini almıştır.